Πριν από δύο περίπου μήνες είχα αναλύσει τους λόγους από την σκοπιά της εκλογικής στρατηγικής – που οδήγησαν στην νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις primaries (https://demo.protagon.gr/apopseis/editorial/44341202196-44341202196)

Σήμερα που έχουμε την ευρύτερη εικόνα μπορούμε να αναλύσουμε την εξαιρετική του στρατηγική που οπωσδήποτε συγκροτεί μία επανάσταση στην μεθοδολογία του πολιτικού campaigning.

Kάθε πολιτικός σε ένα σύστημα εκλογικό όπως των ΗΠΑ (όπου η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική) αντιμετωπίζει δύο κυρίως προβλήματα:

1) Πώς θα γνωστοποιήσει τις θέσεις και απόψεις του σε όσο το δυνατόν περισσότερα άτομα.

2) Πώς θα πείσει τους ψηφοφόρους να ξεκολλήσουν από την πολυθρόνα και να παν να ψηφίσουν.

Τα δύο αυτά προβλήματα οξύνονται από ένα πολύ βασικό γεγονός. Οτι ένα ορθολογικό άτομο δεν έχει κίνητρο ούτε να ψηφίσει ούτε να μάθει τις θέσεις των υποψηφίων. Διότι απλούστατα η ψήφος του δεν έχει καμία επιρροή στο εκλογικό αποτέλεσμα. Ο κάθε ψηφοφόρος ατομικά έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να υποστεί ένα κυκλοφοριακό ατύχημα πηγαίνοντας να ψηφίσει παρά να επηρεάσει η ψήφος του το εκλογικό αποτέλεσμα.

Από την πλευρά τους οι υποψήφιοι για να ξεπεράσουν αυτά τα προβλήματα, να γνωστοποιήσουν τις θέσεις τους και να πείσουν τον ψηφοφόρο να τους ψηφίσει χρησιμοποιούν όλες τις γνωστές τακτικές του πολιτικού μάρκετινγκ: Χρήση των ΜΜΕ, ανοικτές συγκεντρώσεις, debates με τους άλλους υποψηφίους, door to door επισκέψεις του υποψηφίου ή /και στελεχών του στα σπίτια των ψηφοφόρων κλπ.

Εδώ ο Τραμπ είχε ένα σοβαρό μειονέκτημα: Δεν είχε ούτε τα χρήματα της Χίλαρι ούτε την κομματική της  οργάνωση.Στην ουσία είχε μόνο τον εαυτό του (και σε κάποιο βαθμό την οικογένεια του). Ηταν πραγματικά ένα one man show. O μόνος τρόπος για να ξεπεράσει τα πλεονεκτήματα της Χίλαρι ήταν να παρουσιάσει ένα πραγματικά μοναδικό show που να μονοπωλούσε το ενδιαφέρον όλων των θεατών.

Αυτό το κατάφερε με τις γνωστές «σκανδαλώδεις» δηλώσεις του για τους Μεξικανούς, τους Μουσουλμάνους, τους λαθρομετανάστες, -και φυσικά και πάνω απ’ όλα με τις προσωπικές «υβριστικές» επιθέσεις του εναντίον της Χίλαρι. Αυτή η τακτική του έδωσε δωρεάν χρόνο στην τηλεόραση που αν έπρεπε να τον πληρώσει θα του στοίχιζε εκατομμύρια δολάρια.

Παράλληλα η «σκανδαλώδης» συμπεριφορά του απευθυνόταν κυρίως στο συναίσθημα και όχι στην λογική των ψηφοφόρων. Αυτό όχι επειδή ήταν «δημαγωγός» ή «λαϊκιστής» (έννοιες δίχως νόημα), αλλά επειδή γνώριζε ότι -για τους λόγους που ανέφερα πιο πάνω- κανένα ορθολογικό άτομο, δρώντας στη βάση ορθολογικών κριτηρίων έχει κίνητρο να πάει να ψηφίσει. Ομως η επίκληση στο συναίσθημα είναι κάτι το εντελώς διαφορετικό: Eδω πλέον ο ψηφοφόρος αντιδρά στην βάση του πόσο ισχυρό είναι το συναίσθημα που του προκαλεί η συμπεριφορά του υποψηφίου.

Ας πάρουμε π.χ. το θέμα της λαθρoμετανάστευσης. Εδώ ο Τραμπ διατύπωσε δύο απόψεις

α) Την ορθολογική άποψη ότι κάθε φορά που νομιμοποιούμε ένα λαθρομετανάστη στην ουσία «φτύνουμε» κάθε άτομο που υφίσταται χίλιες δύο ταλαιπωρίες προκειμένου να εκπληρώσει τις νόμιμες απαιτήσεις για να γίνει πολίτης μιας χώρας.

β) Τη «ανορθολογική» άποψη ότι οι Μεξικανοί είναι κλέφτες και δολοφόνοι, οι Μουσουλμάνοι τρομοκράτες κλπ.

Ερωτώ: Αν ο Τραμπ περιοριζόταν μόνο στην «ορθολογική» άποψη ποιος θα ασχολείτο μαζί του; Ποιο ΜΜΕ θα του έδινε έστω και ελάχιστο χρόνο να την αναπτύξει; Oμως προβάλλοντας την «ανορθολογική» άποψη όλα τα ΜΜΕ «τσίμπησαν» και εντός ελάχιστου χρονικού διαστήματος και οι δύο απόψεις του έγιναν πασίγνωστες όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά σε όλο τον κόσμο.

Στο ίδιο πνεύμα: Αν ο Τραμπ αναφερόταν μόνο στην «ορθολογική» άποψη της ανάγκης της μείωση των φόρων ποιος θα του έδινε σημασία; Τα ίδια έλεγε και ο Ρόμνι και είδαμε τι κατάφερε. Ομως ο Τραμπ πρόσθεσε και το «ανορθολογικό» επιχείρημα ότι και ο.. ίδιος είναι υπερήφανος που «κλέβει» στους φόρους! (φαντάζεστε ποτέ Ελληνα επιχειρηματία να τολμούσε να υπερηφανευθεί για ανάλογη ενέργεια;). Και φυσικά όλοι «τσίμπησαν» και οι απόψεις του στον τομέα αυτό έγιναν πασίγνωστες.

Μετά την ιστορική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ η στρατηγική του εκλογικού μάρκετινγκ αλλάζει ριζικά. Ολες οι παλαιές «ευλάβειες» σχετικά με την ανάγκη επίκλησης στον «μετριοπαθή» ψηφοφόρο, όλες οι ανοησίες περί στροφής προς «το κέντρο» κλπ, κλπ, πάνε στα σκουπίδια.

Και πάνω απ’ όλα πάνε φυσικά στα σκουπίδια οι δημοσκοπήσεις.

Τάκης Μίχας

O Τακης Μιχας σπουδασε Εθνολογια και Φιλοσοφια στα πανεπιστήμια του Άρχους (Δανία), Ντουμπρόβνικ (Κροατία) και Σάντα-Κρουζ (Καλιφορνια). Ασχολείται με τη δημοσιογραφία και την πολιτική ανάλυση από το 1983 και έχει εργαστεί σε Ελληνικές(Ελευθεροτυπια, Καθημερινή, Βήμα) και ξένες (Wall Street Journal) εφημερίδες και περιοδικά. Eχει γραψει τα βιβλια: • Η Παρεμβολη των Γαλλων Νεων Φιλοσοφων (Αθηνα 1979:Παπαζησης) , • The Absence of Civil Society in Greece (1989 Arhus:Arhus Universitet), • Unholy Alliance : Greece and Milosevic’s Serbia (2002 Texas A&M University Press) Τo αυτο βιβλιο χαρακτηρισθηκε ως ενα απο τα «βιβλια της χρονιας(2002)» απο το Times Literary Supplement και «ενα απο τα καλυτερα βιβλια για την κριση στα Βαλκανια» απο το New York Review of Books • Ανιερη Συμμαχια:Η Ελλαδα και η Σερβια του Μιλοσεβιτς(Αθηνα 2004:Eλατη). • (με τον Δ.Σκαλκο)Φιλελεύθερη Σοσιαλδημοκρατία (Αθηνα 2005 εκδ.Ελατη) • Νόαμ Τσόμσκι και Φιλελευθερισμός (Αθήνα εκδόσεις Κριτική 2009) • Εχει συμβαλλει μαζι με τους N.Chomky, J.Nye , R.Fisk, T.Friedman ,G.Grass στο συλλογικο εργο Rethinking 9/11: Causes and Consequences (New York de Moi 2003). Το 2002 ελαβε το βραβείο δημοσιογραφίας Μπότση για τις έρευνες του για τους λογαριασμούς του Μιλόσεβιτς σε Ελλάδα και Κύπρο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News