Το είπε ο Χείλων ο Λακεδαιμόνιος πριν από 2600 χρόνια: Μηδέν Άγαν (τίποτα καθ’ υπερβολή). Το είπε και ο Κλεόβουλος ο Ρόδιος, επίσης πριν από περίπου 2600 χρόνια: Μέτρον άριστον (που μας προτρέπει να αποφεύγουμε τις υπερβολές, να τηρούμε το μέτρο στις πράξεις μας).

Στη βάση αυτών των ρητών βρίσκονται δύο ιδέες: πρώτον, η έννοια του ορίου, ότι για όλα τα σχετικά με την ανθρώπινη κοινωνία και τα έργα των ανθρώπων υπάρχει ένα όριο, και δεύτερον ότι το μέγιστο και το άριστο δεν είναι ανάγκη να συμπίπτουν. Π.χ. η μεγίστη ταχύτητα ενός αυτοκινήτου μπορεί να είναι 200 χλμ την ώρα, αλλά ή άριστη, για λόγους οικονομίας και ασφάλειας, είναι μόνον εκατό.

Αυτές οι σκέψεις έρχονται στο μυαλό μου καθώς, έντρομος, παρατηρώ μερικά από αυτά που λαβαίνουν χώρα στην Ελλάδα και στον κόσμο, και προκαλούν σ’ εμάς, τους απλούς πολίτες, ανησυχία, φόβο, θλίψη και απελπισία. Δεν αναφέρομαι μόνο τους μεγαλομανείς παλαβιάρηδες που επιδιώκουν να καταλάβουν τον κόσμο, να αφανίσουν τους αδύναμους και φτωχούς για να πλουτίσουν οι βιομήχανοι όπλων και οι εργολάβοι, εννοώ κυρίως αυτά που συμβαίνουν στην χώρα μας και μας επηρεάζουν άμεσα.

Είναι πολλά, και όλα δείχνουν ότι ως άτομα και ως συλλογικές οντότητες έχουμε υπερβεί τα επιτρεπτά όρια και έχουμε μπει στη περιοχή της υπερβολής και της παρακμής. Ιδού μερικά παραδείγματα:

Η πιο φανερή, η πιο εξόφθαλμη περίπτωση είναι αυτή της πολιτικής ζωής και κυρίως της λειτουργίας της αντιπολίτευσης στο σύνολό της. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης εκμεταλλεύονται, ως φτηνό εργαλείο, την τραγωδία των Τεμπών για να προωθήσουν τα δικά τους συμφέροντα με τρόπους που αποτελούν ασέβεια προς τους νεκρούς και τις οικογένειές τους. Μαζί πηγαίνει και η υποκρισία. Τι έκαναν, όταν είχαν την εξουσία, όλοι αυτοί που τώρα ρίχνουν ποταμούς δακρύων, για την κατάσταση του κρατικού μηχανισμού, Τι έκαναν για την δικαιοσύνη που τώρα αμφισβητούν; Αντί να οργανώνουν συγκεντρώσεις που αποτελούν ασέβεια, γιατί δεν προβάλλουν τα δικά τους προγράμματα;

Άλλο παράδειγμα; Παρακολουθήστε ένα οποιοδήποτε κανάλι τηλεόρασης και πέστε μου αν δεν σας προκαλεί έντονη δυσαρέσκεια η κακογουστιά των εμφανίσεων και η φτήνια των συζητήσεων, πέραν οποιουδήποτε λογικού ορίου. Ώριμοι άνδρες με κούρεμα εφήβου, με βαμμένο πυρόξανθο μαλλί, με επίσημο μπλε σακάκι μαζί με φανελάκι αντί για πουκάμισο και με παπούτσι ελβιέλα, γυναίκες πενηντάρες, εξηντάρες (και), με μάγουλα πλαστικής κούκλας, με σχισμένο παντελόνι στο μπούτι και πρόθυμες να μας πείσουν για τα κάλλη τους, όλα αυτά και πολλά άλλα, δείχνουν μια αφύσικη ματαιοδοξία, μια υποταγή στα πρότυπα που επιβάλλουν όσοι κερδοσκοπούν από την μανία της επίδειξης των συναισθηματικά αδυνάτων.

Όλα αυτά, το καθένα μόνο του, δεν είναι ούτε κακό, ούτε αμάρτημα. Όμως, όλα μαζί, δείχνουν έλλειψη μέτρου, υπερβολή, αδυναμία να αντισταθούμε ακόμη και στις πιο ηλίθιες τάσεις ή, πιο απλά, ότι έχουμε χάσει τον μπούσουλα. Έχουμε γίνει υποχείρια κάθε πονηρού κερδοσκόπου που μας υπόσχεται ευτυχία, ενώ στην πραγματικότητα μας εξευτελίζει και αφανίζει την αυτοεκτίμηση μας.

Όλοι έχουμε κάποιο σκοπό στην ζωή μας, κάποια φιλοδοξία. Όλοι θέλουμε να γίνουμε πρωθυπουργοί, βουλευτές και διάσημοι, όλοι θέλουμε να είμαστε ωραίοι, ελκυστικοί, να πετυχαίνουμε πράγματα, αλλά άλλο είναι η φιλοδοξία και άλλο η κατάργηση των ορίων και η παράδοση στα κελεύσματα της σειρήνας του αυτοεξευτελισμού.

Καιρός να ξυπνήσουμε και να ανασυνταχθούμε.

---

Ο Θεόδωρος Π. Λιανός είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών     

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News