Παρότι θεωρώ οτι οι μεταρρυθμίσεις είναι η ικανή αλλά όχι αναγκαία συνθήκη για την οικονομική επανάκαμψη της χώρας -η αναγκαία συνθήκη είναι η έξοδος από το ευρώ- ομολογώ εν τούτοις ότι υπάρχει ένα παράδειγμα το οποίο με προβληματίζει: οι βαλτικές χώρες. Παρ’ όλο που δεν έφυγαν από το ευρώ και παρ’ όλο που βίωσαν οικονομική κρίση ανάλογη με της Ελλάδας, επανέκαμψαν.
Ο λόγος για τον οποίο συνέβη αυτό είναι απλός: σε αντίθεση με όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις που έθεσαν και θέτουν ως την απόλυτη προϋπόθεση τη διατήρηση ενός υπερτροφικού δημόσιου τομέα με ό,τι αυτό συνεπάγεται όσον αφορά την φορολογία, οι χώρες της Βαλτικής επέλεξαν να αντιμετωπίσουν τα δημοσιονομικά τους προβλήματα κατά ¾ με μείωση των δημοσίων δαπανών και με μόλις κατά ¼ με αύξηση των φόρων. Έτσι μόνο το 2009 οι χώρες της Βαλτικής μείωσαν τις δημόσιες δαπάνες κατά 8%-10%.
Σε αντίθεση με την Ελλάδα όπου τα πολιτικά κόμματα και οι πολιτικοί υποστηρίζουν ότι δεν πρέπει να απολυθεί ούτε ένας δημόσιος υπάλληλος, η Λετονία έκλεισε το 50% των κρατικών οργανισμών, μείωσε τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων κατά 30% ενώ επέβαλε σε όσους παρέμειναν μείωση αποδοχών κατά 25%.
Τα αποτελέσματα της διαφοράς πολιτικής σε Ελλάδα και Λετονία είναι σήμερα εμφανή. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Λετονία βίωσαν την περίοδο 2008-2010 μια μείωση του ΑΕΠ κατά περίπου 24%. Όμως στην Λετονία των μεταρρυθμίσεων το 2013 το ΑΕΠ υπολείπετο κατά μόλις 4% το ΑΕΠ του 2008 ενώ στην Ελλάδα των αντιμεταρρυθμίσεων το ΑΕΠ του 2013 υπολείπετο το ΑΕΠ του 2008 κατά 23%!
Ολη η ιστορία της χώρας από τότε που ιδρύθηκε μέχρι σήμερα είναι μια ιστορία δανεισμού και χρεοκοπιών. Αυτό ήταν πάντοτε το modus vivendi της Ελλάδας –όλα τα άλλα είτε προέρχονται από μαρξιστές είτε από φιλελεύθερους αποτελούν εξωραϊστικά παραμύθια
Γενικότερα και σε αντίθεση με την απανταχού της οικουμένης δαχτυλοδειχτούμενη Ελλάδα, οι τρείς χώρες της Βαλτικής υπήρξαν τα αστέρια της οικονομικής ανάπτυξης στην ΕΕ την περίοδο 2010-2013. Η Λετονία π.χ. μεταξύ των ετών 2011-2014 βίωνε μέση ετήσια οικονομική ανάπτυξη 4,5% και σημαντική μείωση της ανεργίας.
Ωστόσο δεν πιστεύω ότι η Ελλάδα μπορεί να ακολουθήσει το παράδειγμα των Βαλτικών χωρών. Για δύο κυρίως λόγους:
α) Διότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει μια κρίσιμη εκλογική μάζα που να τάσσεται υπέρ των ριζικών μεταρρυθμίσεων (δηλαδή της απόλυσης δημοσίων υπαλλήλων). Το να συζητάμε πώς θα ήταν αν υπήρχε αυτή η εκλογική μάζα θυμίζει το επιχείρημα της γιαγιάς αν είχε ρόδες.
β) Διότι η Ελλάδα σήμερα δεν βιώνει καμία εξαιρετική κατάσταση. Ολη η ιστορία της χώρας από τότε που ιδρύθηκε μέχρι σήμερα είναι μια ιστορία δανεισμού και χρεοκοπιών. Αυτό ήταν πάντοτε το modus vivendi της Ελλάδας –όλα τα άλλα είτε προέρχονται από μαρξιστές είτε από φιλελεύθερους αποτελούν εξωραϊστικά παραμύθια. Και αυτή η κατάσταση θα συνεχιζόταν πιθανότατα επ’ άπειρον αν οι Έλληνες πολιτικοί δεν έκαναν το μοιραίο λάθος να την εντάξουν στην ευρωζώνη.
Γι’ αυτό λοιπόν συγχαρητήρια στις χώρες της Βαλτικής, πλην όμως δεν έχουν καμία σχέση με την Ελλάδα.
Τάκης Μίχας
O Τακης Μιχας σπουδασε Εθνολογια και Φιλοσοφια στα πανεπιστήμια του Άρχους (Δανία), Ντουμπρόβνικ (Κροατία) και Σάντα-Κρουζ (Καλιφορνια). Ασχολείται με τη δημοσιογραφία και την πολιτική ανάλυση από το 1983 και έχει εργαστεί σε Ελληνικές(Ελευθεροτυπια, Καθημερινή, Βήμα) και ξένες (Wall Street Journal) εφημερίδες και περιοδικά. Eχει γραψει τα βιβλια: • Η Παρεμβολη των Γαλλων Νεων Φιλοσοφων (Αθηνα 1979:Παπαζησης) , • The Absence of Civil Society in Greece (1989 Arhus:Arhus Universitet), • Unholy Alliance : Greece and Milosevic’s Serbia (2002 Texas A&M University Press) Τo αυτο βιβλιο χαρακτηρισθηκε ως ενα απο τα «βιβλια της χρονιας(2002)» απο το Times Literary Supplement και «ενα απο τα καλυτερα βιβλια για την κριση στα Βαλκανια» απο το New York Review of Books • Ανιερη Συμμαχια:Η Ελλαδα και η Σερβια του Μιλοσεβιτς(Αθηνα 2004:Eλατη). • (με τον Δ.Σκαλκο)Φιλελεύθερη Σοσιαλδημοκρατία (Αθηνα 2005 εκδ.Ελατη) • Νόαμ Τσόμσκι και Φιλελευθερισμός (Αθήνα εκδόσεις Κριτική 2009) • Εχει συμβαλλει μαζι με τους N.Chomky, J.Nye , R.Fisk, T.Friedman ,G.Grass στο συλλογικο εργο Rethinking 9/11: Causes and Consequences (New York de Moi 2003). Το 2002 ελαβε το βραβείο δημοσιογραφίας Μπότση για τις έρευνες του για τους λογαριασμούς του Μιλόσεβιτς σε Ελλάδα και Κύπρο.