Πόσο προφητικός, πέρα από μέγιστος χιουμορίστας, υπήρξε ο Μέντης Μποσταντζόγλου, γνωστός περισσότερο με το ψευδώνυμο Μποστ, αποδεικνύεται στις μέρες μας από τα συμβαίνοντα στη μακρινή Κίνα. Παράδοξος ο συσχετισμός αλλά απόλυτα συμβατός με την αναρχική σάτιρα που κόμιζε ο Μποστ.

Ας βάλουμε όμως τα πράγματα σε μια σειρά, ξεκινώντας από την Κίνα. Εδώ και ένα χρόνο περίπου, η κυβέρνηση εγκαινίασε μια πολιτική που προσπαθεί να δώσει λύση σε ένα επείγον πρόβλημα: εκείνο της ταφής των νεκρών σε μια χώρα όπου ο υπερπληθυσμός επιβαρύνει πολλαπλώς το περιβάλλον.

Σύμφωνα με την κινεζική παράδοση, οι νεκροί πρέπει να θάβονται σε φέρετρα, δίπλα στους πρόγονούς τους. Το έθιμο αυτό όμως έχει θέσει σε δοκιμασία τους διαθέσιμους πόρους γης. Το ερώτημα που προέκυψε είναι επιτακτικό: Πού και με ποιο τρόπο πρέπει να θάβονται οι –πολυπληθέστατοι- νεκροί;

Η απάντηση δεν είναι απλή. Σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές του κράτους, τα 9,73 εκατομμύρια Κινέζων, που πέθαναν στη διάρκεια του χρόνου, θα απαιτούσαν 110 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα γης αν όλοι θάβονταν με τον παραδοσιακό τρόπο.

Το 1961, ο πολυτάλαντος δημιουργός (σκιτσογράφος, γελοιογράφος, θεατρικός συγγραφέας, στιχουργός και ζωγράφος) δημοσίευσε ένα σατιρικό κείμενο προτείνοντας το ίδιο ακριβώς πράγμα στο ζήτημα της ταφής

Το αποτέλεσμα ήταν να εκδώσει η κυβέρνηση μια οδηγία ενθαρρύνοντας τους πολίτες να επιλέγουν τρόπους ταφής πιο φιλικούς προς το περιβάλλον -και προς το διαθέσιμο εμβαδόν του. Στις λύσεις που προτάθηκαν περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η τοποθέτηση του φέρετρου σε κάθετη θέση για εξοικονόμηση χώρου. Σε αυτό ακριβώς το σημείο, η ειδησεογραφία συναντά τη σουρεαλιστική φαντασία του Μποστ, ο οποίος είχε περιγράψει το γεγονός πριν από 55 ολόκληρα χρόνια.

Το 1961, ο πολυτάλαντος δημιουργός (σκιτσογράφος, γελοιογράφος, θεατρικός συγγραφέας, στιχουργός και ζωγράφος) δημοσίευσε ένα σατιρικό κείμενο προτείνοντας το ίδιο ακριβώς πράγμα στο ζήτημα της ταφής. Το κείμενο αυτό, μάλιστα, έγινε αιτία να χάσει τη δουλειά του στο περιοδικό Εικόνες της Ελένης Βλάχου, επειδή η εκδότρια θεώρησε ότι είχε ξεπεράσει τα όρια της ευπρέπειας. Για τα όρια της ευπρέπειας, εγείρονται αμφιβολίες. Τα όρια του μέλλοντος όμως, ο Μποστ σίγουρα ότι τα ξεπέρασε με το κείμενο αυτό.

Το σπαρταριστό δημοσίευμα είχε τίτλο που παρέπεμπε σε ένα κλασικό διήγημα του Βιζυηνού: «Το αμάρτημα της μητρός μου» έγινε δια χειρός Μποστ «Το επάγγελμα της μητρός μου». Η αμαρτία (εν προκειμένω, του αγοραίου έρωτα) απαλλάσσεται από τα βαρίδια της ενοχής και γίνεται ένα απλό επάγγελμα όπως όλα τα άλλα. Στην αρχή του κειμένου, η μητέρα του αφηγητή δηλώνει στο σύζυγο και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας ότι θέλει να γίνει πόρνη, συμβάλλοντας με την εργασία της στα πενιχρά έσοδα του σπιτιού.

Η συνέχεια κινείται (ως συνήθως, στα έργα του Μποστ) ενάντια στη συμβατική λογική. Η μητέρα-πόρνη δουλεύει νυχθημερόν, ξαπλωμένη διαρκώς στο κρεβάτι. Όταν, κάποια στιγμή, αρρωσταίνει από υπερκόπωση, την στήνουν όρθια, αφού η οριζόντια θέση ήταν για εκείνη ένδειξη… υγείας. Σε αυτή τη θέση την βρίσκει ο θάνατος και με την ίδια κάθετη θέση τοποθετείται το φέρετρό της στη γη.

Το ανατρεπτικό κείμενο κάνει ένα μεγάλο άλμα στο χρόνο. Το 1961 συναντά το 2016, η Ελλάδα γίνεται Κίνα και το παράλογο στοιχείο της ιστορίας προτείνεται σήμερα ως μια πρακτική και οικολογικά αναγκαία λύση. Όπως ακριβώς το προέβλεψε ο Μποστ, μιλώντας ως γνήσιος… μελλοντολόγος: «Σήμερα, το να ταφεί ένας άνθρωπος σ’ αυτή την στάση δεν ενοχλεί κανέναν. Εκείνην όμως την εποχή που δεν υπήρχε χώρος ούτε στο πρώτο νεκροταφείο, ούτε στο δεύτερο, η πράξις αυτή ισοδυναμούσε με επανάσταση. Χιλιάδες φέρετρα παρουσία τόσων ανθρώπων εθάπτοντο επί έτη οριζοντίως. Ουδείς όμως εσκέφθη ότι πιάνουν πολύτιμο χώρο. Τώρα βέβαια που το έθιμο της ορθίας ταφής επεκράτησε και ξαπλώνεται συνεχώς, κανείς πια δεν σκέφτεται να θάψη προσφιλή του πρόσωπα πλαγίως. Πόσοι όμως από μας που πάμε στα νεκροταφεία, γνωρίζουμε ότι η ιδέα αυτή της καθέτου ταφής ήταν σκέψις ενός απλού ανθρώπου, που τυχαίως παρευρέθη εις την κηδεία της συζύγου του; Τολμώ να είπω, ουδείς».

(Το απόσπασμα προέρχεται από τα «Πεζά κείμενα 1960-1965», Ερμής 1998)

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News