Στην ψηφιακή εποχή που διανύουμε, ελάχιστοι πια στέλνουν γράμματα με το ταχυδρομείο. Ειδικά στη Δανία, όμως, η απότομη μείωση του όγκου των επιστολών είναι τόσο μεγάλη, που η PostNord (τα κρατικά ταχυδρομεία) ανακοίνωσε τον Μάρτιο ότι θα σταματήσει τις υπηρεσίες επιστολών στο τέλος του έτους. Θα τερματίσει, έτσι, την παράδοση αλληλογραφίας μετά από τέσσερις αιώνες.
Το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού της απολύεται, καθώς η εταιρεία μειώνει κατά 2.200 τις θέσεις στον ζημιογόνο κλάδο επιστολών. Αντ’ αυτού, θα επικεντρωθεί στην κερδοφόρα επιχείρηση δεμάτων, δημιουργώντας 700 νέες θέσεις εργασίας.
«Οι Δανοί δεν λαμβάνουν πλέον σχεδόν καθόλου επιστολές. Η μείωση αυτή συμβαίνει εδώ και χρόνια», είπε στο BBC ο Κιμ Πέντερσεν, επικεφαλής της PostNord Denmark. «Λαμβάνουν κατά μέσο όρο μία επιστολή τον μήνα, που δεν είναι πολύ». Οι περισσότερες επιστολές είναι πια λογαριασμοί ή προωθητικού χαρακτήρα. «Αντίθετα, στους Δανούς αρέσει να ψωνίζουν online», πρόσθεσε. «Το παγκόσμιο ηλεκτρονικό εμπόριο αναπτύσσεται σημαντικά και εμείς προχωράμε μαζί του».
Πριν από 15 χρόνια, η PostNord λειτουργούσε αρκετές μεγάλες εγκαταστάσεις διαλογής επιστολών, αλλά τώρα υπάρχει μόνο μία στα δυτικά προάστια της Κοπεγχάγης. Από το 2000, ο όγκος των επιστολών που χειρίζεται η επιχείρηση έχει μειωθεί κατά περισσότερο από 90%, από περίπου 1,4 δισεκατομμύρια σε 110 εκατομμύρια πέρυσι, και συνεχίζει να μειώνεται ραγδαία.
Καθώς η PostNord ετοιμάζεται να σταματήσει τις παραδόσεις επιστολών, 1.500 από τα κόκκινα γραμματοκιβώτιά της αφαιρούνται από τους δρόμους της Δανίας.
Από το email και τις πληρωμές μέσω κινητού χωρίς μετρητά, μέχρι τις ψηφιακές κάρτες υγείας που μεταφέρονται μέσω smartphone, υπάρχει μια εφαρμογή για τα πάντα στη Δανία -και είναι ένα από τα πιο ψηφιοποιημένα έθνη στον κόσμο, δεύτερο μόνο μετά τη Νότια Κορέα, σύμφωνα με τον Δείκτη Ψηφιακής Διακυβέρνησης του ΟΟΣΑ για το 2023.
Για περισσότερο από μια δεκαετία τώρα, η αλληλογραφία του κράτους με το κοινό διεξάγεται ηλεκτρονικά. «Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με αυτή τη φυσική εξέλιξη μιας ψηφιοποιημένης κοινωνίας, νωρίτερα ίσως από ορισμένες άλλες χώρες», εξήγησε ο Πέντερσεν στο BBC. «Στη Δανία είμαστε ίσως πέντε ή 10 χρόνια μπροστά».
Το υψηλό κόστος αποστολής μιας επιστολής στη Δανία είναι επίσης ένας παράγοντας που συμβάλλει στην παρακμή της. Το 2024, ένας νέος νόμος άνοιξε την ταχυδρομική αγορά στον ιδιωτικό ανταγωνισμό και αφαίρεσε την απαλλαγή της από τον συντελεστή ΦΠΑ 25% της χώρας, έτσι η τιμή ενός γραμματοσήμου PostNord εκτινάχθηκε στις 29 δανέζικες κορώνες (4,55 δολάρια) ανά επιστολή. «Αυτό έκανε τις επιστολές να μειωθούν ακόμη πιο γρήγορα», επισήμανε ο Πέντερσεν.
Η μεγάλη πτώση του αριθμού επιστολών που αποστέλλονται ισχύει για ολόκληρη την Ευρώπη, είπε στο BBC η ειδικός στον ταχυδρομικό τομέα, Χέιζελ Κινγκ, εκδότρια του περιοδικού Parcel and Postal Technology International. «Οι επιστολές σε όλη την Ευρώπη μειώνονται εδώ και χρόνια», σημείωσε. «Νομίζω ότι η απόφαση της PostNord αντικατοπτρίζει την πορεία ολόκληρης της αγοράς και τον τρόπο που κινείται ο καταναλωτής».
Η παραδοσιακή αλληλογραφία έχει μειωθεί κατά 30% ή και περισσότερο από το ιστορικό της επίπεδο κορύφωσης σε όλες τις μεγάλες χώρες, σύμφωνα με έκθεση της συμβουλευτικής εταιρείας McKinsey.
Στην Ευρώπη, η Γερμανία και η Ελβετία έχουν δει τις πιο σταδιακές μειώσεις, σύμφωνα με τον Φλόριαν Νιούχαους, ο οποίος συνυπέγραψε τη μελέτη. «Είναι μόνο 40% εκεί, αλλά όλες οι άλλες χώρες βλέπουν μια μείωση περίπου 50 έως 70% [από το 2008]», είπε στο BBC.
Υπάρχει ένα παρόμοιο μοτίβο στις ΗΠΑ, όπου η αλληλογραφία έχει επίσης μειωθεί κατά 46%. «Προφανώς αυτό οφείλεται στην ψηφιοποίηση και στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι επικοινωνούν γενικώς», πρόσθεσε ο ίδιος.
Τον Μάρτιο, η γερμανική Deutsche Post δήλωσε ότι περικόπτει 8.000 θέσεις εργασίας, ενώ οι προσπάθειες μείωσης του κόστους στα Royal Mail του Ηνωμένου Βασιλείου, ηλικίας 500 ετών, θα οδηγήσουν στον περιορισμό των παραδόσεων επιστολών δεύτερης κατηγορίας μόνο κάθε δεύτερη ημέρα της εβδομάδας, ενώ οι στόχοι για τους χρόνους παράδοσης πρώτης κατηγορίας έχουν επίσης μειωθεί.
Η Χέιζελ Κινγκ σημείωσε την ανάγκη «προστασίας των ιατρικών επιστολών και των υπηρεσιών για τους ηλικιωμένους, τα άτομα με αναπηρία και τις αγροτικές περιοχές», τονίζοντας ότι δεν πρόκειται να εξαλειφθεί εντελώς η παραδοσιακή αλληλογραφία.
Ούτε στη Δανία θα σταματήσουν τελείως οι παραδόσεις επιστολών. Η ιδιωτική εταιρεία παράδοσης DAO θα καλύψει το κρατικό κενό με τη δική της πανεθνική υπηρεσία. Ωστόσο η DaneAge, μια ομάδα υπεράσπισης των ηλικιωμένων, φοβάται ότι αυτοί μπορεί να δυσκολευτούν με τις αλλαγές στις παραδόσεις επιστολών.
«Οι περισσότεροι ηλικιωμένοι ζουν σε μικρές πόλεις και σε αγροτικές περιοχές», είπε στο BBC η Μαρλέν Ρίσοζ Κόρντες, σύμβουλος της ομάδας. «Οταν δεν υπάρχουν τόσα πολλά γραμματοκιβώτια, θα δυσκολεύονται περισσότερο να παραδίδουν την αλληλογραφία».
Παράλληλα, το συνδικάτο που εκπροσωπεί τους ταχυδρομικούς υπαλλήλους, 3F Postal Union, έχει εκφράσει ανησυχίες ότι οι αγροτικές υπηρεσίες ενδέχεται να επιδεινωθούν.
Εκπρόσωπος της DAO τόνισε, πάντως, ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν προβλήματα, καθώς η εταιρεία παραδίδει εδώ και πολλά χρόνια αλληλογραφία, εφημερίδες και περιοδικά σε όλη τη Δανία.
Σημείωσε επίσης ότι πρόκειται να προσλάβει προσωπικό και να τοποθετήσει περισσότερα γραμματοκιβώτια για να διαχειριστεί την αύξηση του όγκου επιστολών που αναμένει. Πέρυσι μοίρασε 21 εκατομμύρια επιστολές και μέσα στο 2026 αναμένει να φτάσουν τα 50-60 εκατομμύρια.
Καθώς οι παραδοσιακές επιστολές μειώνονται σε όλη την Ευρώπη, η εμπειρία της Δανίας ίσως ανοίξει ένα παράθυρο στο μέλλον. Παρ’ όλα αυτά, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η χαρά να στέλνουμε και να λαμβάνουμε ένα γράμμα από αγαπημένο πρόσωπο δεν θα χαθεί ποτέ.
