Ενας άνδρας ηλικίας 60 ετών ο οποίος έζησε πριν από 4.500 χρόνια στην κοιλάδα του Νείλου και πιθανώς ήταν αγγειοπλάστης είναι ο πρώτος αρχαίος Αιγύπτιος, του οποίου διαβάστηκε και αναλύθηκε ο γενετικός κώδικας μετά την εξέταση του σκελετού του. Το ένα πέμπτο του DNA του, δε, προερχόταν από προγόνους του που ζούσαν 1.500 χιλιόμετρα μακριά, στον άλλο μεγάλο πολιτισμό της εποχής, στη Μεσοποταμία ή στο σύγχρονο Ιράκ, σύμφωνα με νέα έρευνα η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature.

Πρόκειται για την πρώτη βιολογική απόδειξη δεσμών μεταξύ των δύο πολιτισμών, η οποία θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξήγηση του πώς η Αίγυπτος μετατράπηκε από ένα σύνολο ανόμοιων γεωργικών κοινοτήτων σε έναν από τους ισχυρότερους πολιτισμούς στη Γη. Τα ευρήματα, δε, ενισχύουν την άποψη ότι η γραφή και η γεωργία προέκυψαν μέσω της ανταλλαγής ανθρώπων και ιδεών ανάμεσα σε αυτούς τους δύο αρχαίους κόσμους.

Ο επικεφαλής της έρευνας, καθηγητής Πόντους Σκογκλούντ επικεφαλής του εργαστηρίου αρχαίας Γονιδιωματικής στο Ινστιτούτο Φράνσις Κρικ στο Λονδίνο, δήλωσε στο BBC News, ότι η δυνατότητα λήψης και ανάγνωσης DNA από αρχαία οστά θα μπορούσε να ρίξει νέο φως σε γεγονότα και άτομα του παρελθόντος, επιτρέποντας στα ασπρόμαυρα ιστορικά γεγονότα να ζωντανέψουν με λεπτομέρειες τεχνικολόρ: «Αν πάρουμε περισσότερες πληροφορίες για το DNA και τις βάλουμε δίπλα-δίπλα με όσα γνωρίζουμε από αρχαιολογικές, πολιτιστικές και γραπτές πληροφορίες που έχουμε από την εποχή εκείνη, θα είναι πολύ συναρπαστικό», τόνισε.

Η κατανόησή μας για το παρελθόν μας προέρχεται εν μέρει από γραπτά αρχεία, τα οποία συχνά είναι μια αφήγηση από τους πλούσιους και ισχυρούς, κυρίως για τους πλούσιους και ισχυρούς, υπογραμμίζει στο BBC News ο Παλάμπ Γκος και προσθέτει ότι οι βιολογικές μέθοδοι δίνουν στους ιστορικούς και τους επιστήμονες ένα νέο εργαλείο για να βλέπουν την ιστορία μέσα από τα μάτια των απλών ανθρώπων.

Το DNA ελήφθη από ένα οστό στο εσωτερικό αυτί των λειψάνων ενός άνδρα που είχε ταφεί στο Νουγουαϊράτ, ένα χωριό 265 χιλιόμετρα νότια του Καΐρου. Ο άνδρας πέθανε πριν από 4.500 έως 4.800 χρόνια, μια μεταμορφωτική στιγμή στην ανάδυση της Αιγύπτου και της Μεσοποταμίας. Αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι οι δύο περιοχές μπορεί να ήταν σε επαφή τουλάχιστον 10.000 χρόνια πριν, όταν οι άνθρωποι στη Μεσοποταμία άρχισαν να εκτρέφουν και να εξημερώνουν ζώα, οδηγώντας στην εμφάνιση μιας γεωργικής κοινωνίας.

Πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι αυτή η κοινωνική και τεχνολογική επανάσταση μπορεί να επηρέασε παρόμοιες εξελίξεις στην αρχαία Αίγυπτο, αλλά μέχρι τώρα δεν έχουν υπάρξει άμεσες ενδείξεις επαφής.

Η Αντελίν Μορέζ Τζέικομπς, η οποία ανέλυσε τα λείψανα στο πλαίσιο της διδακτορική διατριβής της στο πανεπιστήμιο Τζον Μουρς του Λίβερπουλ, είπε στο BBC News ότι αυτή είναι η πρώτη σαφής απόδειξη σημαντικής μετανάστευσης ανθρώπων και επομένως ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των δύο κέντρων πολιτισμού εκείνη την εποχή.

«Εχετε δύο περιοχές που ανέπτυξαν τα πρώτα συστήματα γραφής, οπότε οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι ήταν σε επαφή και αντάλλασσαν ιδέες. Τώρα έχουμε και τις αποδείξεις ότι γινόταν αυτό», δήλωσε η Μορέζ Τζέικομπς και πρόσθεσε, «Ελπίζουμε ότι τα μελλοντικά δείγματα DNA από την αρχαία Αίγυπτο θα μπορέσουν να επεκταθούν στο πότε ακριβώς ξεκίνησε αυτή η μετακίνηση από τη Δυτική Ασία και την έκτασή της».

Ο άνδρας ήταν θαμμένος σε ένα κεραμικό αγγείο τοποθετημένο σε έναν τάφο λαξευμένο στην πλαγιά ενός λόφου. Η ταφή του έλαβε χώρα πριν γίνει συνήθης πρακτική η τεχνητή μουμιοποίηση, γεγονός που μπορεί να βοήθησε στη διατήρηση του DNA του. Εξετάζοντας τις χημικές ουσίες στα δόντια του, η ερευνητική ομάδα μπόρεσε να διακρίνει τι έτρωγε και από αυτό, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πιθανότατα είχε μεγαλώσει στην Αίγυπτο.

Οπως γράφει στον Guardian ο Ιαν Σαμπλ, σύμφωνα με τη χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα, ο άνδρας έζησε μερικούς αιώνες μετά την ενοποίηση της Ανω και της Κάτω Αιγύπτου, μια κρίσιμη περίοδο μετάβασης μεταξύ της πρώιμης δυναστικής περιόδου και του Παλαιού Βασιλείου, το οποίο εκτείνεται από την τρίτη έως την έκτη δυναστεία. Το Παλαιό Βασίλειο, γνωστό και ως Εποχή των Πυραμίδων, χαρακτηρίστηκε από σημαντική πρόοδο, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής της πρώτης βαθμιδωτής πυραμίδας στη Σακκάρα.

Ακόμη, το DNA έδειξε ότι ο άντρας είχε σκούρο δέρμα, καστανά μάτια και μαλλιά, και νεολιθική καταγωγή από τη Βόρεια Αφρική αναμεμειγμένη με γενετική συνεισφορά σε ποσοστό 20% από την περιοχή της Εύφορης Ημισελήνου στη Μέση Ανατολή, ένα εύρημα που υποστηρίζει αρχαιολογικά στοιχεία για το αρχαίο εμπόριο μεταξύ των δύο περιοχών.

Η επιστημονική «αστυνομική» ιστορία δεν σταματά εκεί

Ο Τζόελ Αϊρις, βιοαρχαιολόγος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Τζον Μουρς του Λίβερπουλ διεξήγαγε μια λεπτομερή ανάλυση του σκελετού για να σχηματίσει μια εικόνα του άνδρα ως ατόμου: «Αυτό που ήθελα να κάνω ήταν να ανακαλύψω ποιος ήταν αυτός ο τύπος, να μάθουμε όσο το δυνατόν περισσότερα γι’ αυτόν, ποια ήταν η ηλικία του, το ανάστημά του, τι έκανε για να ζήσει και να προσπαθήσω να εξατομικεύσω το όλο θέμα αντί να τον αντιμετωπίζω ως ένα ψυχρό δείγμα», είπε στο BBC News.

Η δομή των οστών έδειχνε ότι ο άνδρας ήταν μεταξύ 45 και 65 ετών, αν και στοιχεία αρθρίτιδας μαρτυρούν ότι ήταν στο ανώτερο άκρο της κλίμακας. Είχε, δε, ύψος λίγο πάνω από 1,60 μ., το οποίο δείχνει ότι, ακόμη και για την εποχή του, ήταν κοντός.

Ο καθηγητής Αϊρις μπόρεσε επίσης να διαπιστώσει ότι κατά πάσα πιθανότητα ήταν αγγειοπλάστης. Το οστό σε σχήμα αγκίστρου στο πίσω μέρος του κρανίου του είναι διευρυμένο, υποδεικνύοντας ότι κοίταζε συχνά προς τα κάτω. Τα οστά της λεκάνης είναι διευρυμένα σε μέγεθος, υποδηλώνοντας ότι καθόταν σε σκληρές επιφάνειες για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Τα χέρια του είχαν ενδείξεις εκτεταμένης κίνησης μπρος-πίσω, και υπήρχαν σημάδια στα χέρια του, όπου είχαν αναπτυχθεί οι μύες του, υποδεικνύοντας ότι συνήθιζε να σηκώνει βαριά αντικείμενα.

«Αυτό δείχνει ότι δούλευε σκληρά σε όλη του τη ζωή», δήλωσε στο BBC News ο αμερικανικής καταγωγής ακαδημαϊκός, ο οποίος ειδικεύεται στην οδοντιατρική ανθρωπολογία.

Ο δρ Λάινους Γκίρντλαντ Φλινκ, αρχαιογενετιστής στο πανεπιστήμιο του Αμπερντίν εξήγησε, ακόμη, ότι μόνο χάρη σε μια τεράστια τύχη αυτός ο σκελετός ήταν διαθέσιμος για μελέτη και αποκάλυψη των ιστορικών του μυστικών.

«Ανασκάφηκε το 1902 και δόθηκε ως δώρο στο Παγκόσμιο Μουσείο του Λίβερπουλ, όπου και επέζησε στη συνέχεια από τους βομβαρδισμούς του Μπλίτσκριγκ που κατέστρεψαν τα περισσότερα από τα ανθρώπινα λείψανα της συλλογής του μουσείου.  Τώρα είμαστε σε θέση να πούμε ένα μέρος της ιστορίας του ατόμου, διαπιστώνοντας ότι μέρος των προγόνων του προερχόταν από την Εύφορη Ημισέληνο και επισημαίνοντας την ανάμειξη των ομάδων εκείνη την εποχή», είπε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News