Για χιλιετίες τα κορμιά των γυναικών ήταν πάλλευκα, αιχμαλωτισμένα μέσα σε μακριά και ασφυκτικά φορέματα, μέχρι που τα απελευθέρωσε η πρωτοπόρος Κοκό Σανέλ, η οποία τη δεκαετία του 1930, εκτός από το μικρό μαύρο φόρεμα, τα γυναικεία παντελόνια και το κοντό μαλλί, επέβαλε και το μαύρισμα.

Το σταρένιο χρώμα της επιδερμίδας έγινε της μόδας, με άνδρες και γυναίκες να ανυπομονούν για το βαθύ μαύρισμα του καλοκαιριού, που κάλυπτε τη χλωμάδα του χειμώνα. Μάλιστα, η πρώτη δεκαετία της νέας χιλιετίας ήταν η «χρυσή εποχή» του μαυρίσματος, που ήταν αναπόφευκτα ορατό στη γυμνή (και καλογυμνασμένη) κοιλιά της Μπρίτνεϊ Σπίαρς και στους γραμμωμένους δικέφαλους στις βιτρίνες των καταστημάτων Abercrombie & Fitch, γράφει στο περιοδικό The Atlantic η Γιάσμιν Τάιαγκ.

Το concept «γυμναστήριο, μαύρισμα, πλυντήριο» του ριάλιτι «Jersey Shore» (2009-2012), ενσωμάτωνε με διαβόητο τρόπο τη μόδα μιας εποχής κατά την οποία τα κέντρα μαυρίσματος ήταν στέκια μετά το σχολείο και τα στένσιλ σε σχήμα κουνελιού του Playboy πάνω στο μαυρισμένο δέρμα ήταν σύμβολο κομψότητας. Οι λοσιόν αυτομαυρίσματος, τα σπρέι και τα bronzer πολλαπλασιάστηκαν, αλλά οι άνθρωποι εξακολουθούσαν να αναζητούν το πραγματικό μαύρισμα που επέφερε η ηλιοθεραπεία.

Στο τέλος της δεκαετίας, όμως, η γοητεία του μαυρίσματος είχε ήδη ξεθωριάσει. Οι Αμερικανοί ήταν πιο ευαισθητοποιημένοι στους κινδύνους για την υγεία, επιπλέον η ύφεση είχε μειώσει τα μπάτζετ τους για μαύρισμα στα ειδικά κέντρα. Αλλά τώρα η Αμερική μαυρίζει και πάλι. Ο πρόεδρος και πολλοί οπαδοί του αγγίζουν τα όρια του πορτοκαλί ενώ στα πάρτι που διοργανώνονται από το κίνημα MAGA κυριαρχούν οι χάλκινες αποχρώσεις. Το μαύρισμα των διασημοτήτων πλησιάζει στο κεχριμπαρένιο χρώμα της πρώτης δεκαετίας του 2000, και αν οι παρατηρήσεις των δερματολόγων και των social media αποτελούν κάποια ένδειξη, οι έφηβοι συρρέουν στις παραλίες αναζητώντας επώδυνα εγκαύματα.

Με άλλα λόγια, το μαύρισμα επέστρεψε. Μόνο που αυτή τη φορά, δεν αφορά μόνο την καλή εμφάνιση. Πρόκειται για την υιοθέτηση μιας ολόκληρης ιδεολογίας, υπογραμμίζει η Γιάσμιν Τάιαγκ στο Atlantic.

Eνας άλλος θαυμαστής του μαυρίσματος, ο Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζ., ο αιώνια μαυρισμένος υπουργός Υγείας των ΗΠΑ,  εθεάθη τον περασμένο μήνα -μαζί με τους σωματοφύλακές του- να φεύγει από ένα σολάριουμ. Είναι άγνωστο ποιες μεθόδους χρησιμοποιεί ο αμερικανός υπουργός, αλλά το μαύρισμά του είναι αναμφισβήτητο. (Το υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό σχετικά με τις απόψεις της κυβέρνησης για το μαύρισμα ή τις συνήθειες του ίδιου του Κένεντι, σημειώνει η Τάιαγκ στο άρθρο της στο Atlantic.)

Εκ πρώτης όψεως, η ιδέα ότι κάποιος υπουργός Yγείας θα υιοθετούσε το μαύρισμα είναι περίεργη. Η κυβέρνηση Ομπάμα επέβαλε ειδικό φόρο κατανάλωσης στα σολάριουμ και σταμάτησε διαφημίσεις που προωθούσαν το μαύρισμα ως υγιεινό. Η χρήση αντηλιακού, δε, και η μείωση της έκθεσης στον ήλιο είχαν κεντρική θέση στο σχέδιο Cancer Moonshot της κυβέρνησης Μπάιντεν.

Τώρα, η δηλωμένη αποστολή του κινήματος «Make America Healthy Again» (MAHA) του Κένεντι είναι να τερματίσει τις χρόνιες ασθένειες, όπως ο καρκίνος, αντιμετωπίζοντας τις βαθύτερες αιτίες τους. Ωστόσο, η έκθεση MAHA της κυβέρνησης Τραμπ, που δημοσιεύθηκε τον Μάιο, δεν αναφέρεται ούτε μία φορά στον καρκίνο του δέρματος, ο οποίος είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος καθώς και ο πιο εύκολα αποτρέψιμος. Αναφέρει τον ήλιο μόνο για να σημειώσει τη σύνδεσή του με τον κιρκάδιο ρυθμό: «Ο πρωινός ήλιος συγχρονίζει το εσωτερικό ρολόι του σώματος, ενισχύοντας τη διάθεση και τον μεταβολισμό», γράφει.

Στην πραγματικότητα, υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι ο Κένεντι και άλλοι στο περιβάλλον του σκοπεύουν να ενθαρρύνουν τους Αμερικανούς να εκτίθενται ακόμη περισσότερο στον ήλιο, επισημαίνει η Τάιαγκ στο Atlantic. Τον περασμένο Οκτώβριο, με ανάρτησή του στο X, ο Κένεντι προειδοποίησε ότι η «επιθετική καταστολή» του ηλιακού φωτός από τον FDA, μεταξύ άλλων υποτιθέμενων υγιεινών παρεμβάσεων, «πρόκειται να τελειώσει».

Η Κέισι Μινς, γιατρός, φανατική της ολιστικής ιατρικής και influencer ευεξίας, την οποία ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει επιλέξει για αρχίατρο των ΗΠΑ, είναι επίσης υπέρμαχος του ήλιου. Στο βιβλίο της, «Good Energy» (μπεστ σέλερ, το οποίο εξέδωσε το 2024 μαζί με τον αδελφό της, Κάλεϊ Μινς, σύμβουλο του Κένεντι), υποστηρίζει ότι οι πολλές ασθένειες της Αμερικής είναι συμπτώματα μιας «μεγαλύτερης πνευματικής κρίσης», που προκαλεί ο αποχωρισμός από βασικές βιολογικές ανάγκες, όπως το ηλιακό φως. «Είναι σοκαριστικό, ότι σπάνια ακούμε για το πώς η άμεση έκθεση των ματιών μας στο ηλιακό φως τις κατάλληλες στιγμές είναι βαθιά σημαντική για τον υγιή μεταβολισμό και τη συνολική υγεία», γράφει. Ακόμη, μια προηγούμενη έκδοση του νομοσχεδίου One Big Beautiful του Τραμπ προσπάθησε να καταργήσει τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα σολάριουμ. (Η διάταξη κόπηκε στην τελική έκδοση.)

Οι κύκλοι εναλλακτικής υγείας που τείνουν να προσελκύουν το πλήθος των MAHA είναι επίσης επιφυλακτικοί απέναντι στην αποφυγή του ήλιου. «Δεν θέλουν να το ξέρετε αυτό. Αλλά το σώμα σας φτιάχτηκε για τον ήλιο», υποστηρίζει ένας «θεραπευτής σωματικής ενέργειας» με 600.000 ακόλουθους στο Instagram, που προωθεί το να κοιτάμε απευθείας στον ήλιο για να ενισχύσουμε τη διάθεσή μας και να ρυθμίσουμε τον κιρκάδιο ρυθμό του σώματος. (Ωστόσο, η δημοσιογράφος του Atlantic παρακαλεί τους αναγνώστες του περιοδικού να μην το κάνουν.)

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ορισμένοι influencers διαφημίζουν τη δύναμη του ήλιου να αυξάνει τη σεροτονίνη και τη βιταμίνη D, την οποία κάποιοι θεωρούν λανθασμένα ως πανάκεια. Ορισμένοι προωθούν τη χρήση σολάριουμ ως τρόπο ανακούφισης από το άγχος, γράφει ο Independent. Aλλοι, όπως ο influencer εναλλακτικής υγείας Carnivore Aurelius, προωθούν το μαύρισμα των γεννητικών οργάνων για την ενίσχυση της τεστοστερόνης, αναφέρει το Vice. Μια άλλη δημοφιλής θεωρία συνωμοσίας είναι ότι τα αντηλιακά προκαλούν καρκίνο και προωθούνται από τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες για να κρατούν τους ανθρώπους άρρωστους. Μια έρευνα του 2024, δε, που δημοσιεύεται στο EurekAlert διαπίστωσε ότι το 14% των νεαρών ενηλίκων πιστεύει ότι η καθημερινή χρήση αντηλιακού είναι χειρότερη για το δέρμα από τη μη χρήση του.

Αυτοί οι ισχυρισμοί κυμαίνονται από εν μέρει αληθείς έως εντελώς ψευδείς. Ο ήλιος πράγματι μπορεί να ενισχύσει τη σεροτονίνη και τη βιταμίνη D, ενώ παράλληλα ρυθμίζει τον κιρκάδιο ρυθμό, αλλά αυτό αποτελεί εδώ και καιρό μέρος των μηνυμάτων δημόσιας υγείας και δεν υπάρχουν στοιχεία ότι αυτά τα οφέλη απαιτούν την αποφυγή αντηλιακού ή το να κοιτάζουμε κατευθείαν τον ήλιο, επισημαίνει η Γιάσμιν Τάιαγκ στο Atlantic. Ακόμα τα κρεβάτια μαυρίσματος (σολάριουμ) εκπέμπουν ελάχιστη από την UVB ακτινοβολία που είναι απαραίτητη για την παραγωγή βιταμίνης D.

Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι οι χημικές ουσίες στα αντηλιακά μπορούν να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος, αλλά μόνο εάν εφαρμόζονται στο μεγαλύτερο μέρος του σώματος πολλές φορές την ημέρα. Επιπλέον, οι επιπτώσεις αυτών των χημικών ουσιών στο σώμα δεν έχουν αποδειχθεί επιβλαβείς, ενώ ο καρκίνος του δέρματος είναι αναμφίβολα. Εξάλλου, καμία έγκυρη έρευνα δεν υποστηρίζει το μαύρισμα των όρχεων. Και τίποτα από αυτά δεν αναιρεί τις λιγότερο ευεργετικές επιδράσεις του ήλιου: πρόωρη γήρανση, βλάβη στα μάτια και σημαντικά αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του δέρματος, όπως τα δυνητικά θανατηφόρα μελανώματα.

Τα συγκεκριμένα ερωτήματα που τίθενται σε χώρους εναλλακτικής υγείας έχουν μικρότερη σημασία από το συνωμοσιολογικό πνεύμα με το οποίο τίθενται: Τι δεν έχουν πει στον αμερικανικό λαό για τον ήλιο; Τι ψέματα μας έχουν ταΐσει; Ο εγγενής σκεπτικισμός τους ευθυγραμμίζεται με την αντανακλαστική δυσπιστία του Κένεντι απέναντι στο κατεστημένο της υγείας.

Στον κόσμο των MAHA, το γάλα είναι καλύτερο όταν είναι ωμό, το βοδινό λίπος είναι πιο υγιεινό από τα επεξεργασμένα έλαια και το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ισχυρότερο όταν δεν είναι εμβολιασμένο. Ωστόσο, αυτή η φιλοσοφία, όσο λανθασμένη κι αν είναι, προσελκύει πολλούς Αμερικανούς, οι οποίοι πιστεύουν ότι έχουν αποτύχει οι θεσμοί που έχουν σκοπό να τους προστατεύουν. Και προσφέρει την πιθανότητα η ανάκτηση της υγείας κάποιου να είναι τόσο απλή όσο η απόρριψη της επιστήμης και η επιστροφή στη φύση. Και τι είναι πιο φυσικό από τον ήλιο;

Τώρα, λοιπόν, είναι η κατάλληλη στιγμή για την αμερικανική πολιτική να γίνει πιο φιλική προς τον ήλιο. Το μαύρισμα επιστρέφει στην ποπ κουλτούρα, ακόμη και σε μια εποχή που η «αντιγηραντική» περιποίηση  του δέρματος και οι αισθητικές επεμβάσεις ακμάζουν. Οι νέοι κάνουν ηλιοθεραπεία όταν ο ήλιος βρίσκεται στο αποκορύφωμά του -μάλιστα, νέες εφαρμογές, όπως το Sunglow και το Rayz AI Tanning, τους λένε πότε οι ακτίνες UV είναι ισχυρότερες- για να επιτύχουν επίπεδα μαυρίσματος ιδανικά για τα social media.

Πέρυσι, όπως έγραψε το Today, η Κιμ Καρντάσιαν παρουσίασε ένα σολάριουμ στο γραφείο της (και σε απάντηση στις αντιδράσεις, ισχυρίστηκε ότι με αυτό θεράπευσε την ψωρίασή της). Το βαθύ μαύρισμα εξυμνείται επίσης στις διαφημίσεις ειδών πολυτελείας και σε επιδείξεις μόδας  χρησιμοποιείται μακιγιάζ που μιμείται επώδυνα εγκαύματα. Εκτός πασαρέλας, δε είναι στη μόδα το ρουζ  σε στυλ «ηλιακό έγκαυμα», εμπνευσμένο από την ποπ σταρ με τα πάντα κόκκινα μάγουλα, Σαμπρίνα Κάρπεντερ.

Η Βίνα Βαντσίναθαν δερματολόγος στην περιοχή του Κόλπου του Σαν Φρανσίσκο, είπε στο Atlantic ότι έχει παρατηρήσει περισσότερους ασθενείς, που αναζητούν προϊόντα αυτομαυρίσματος και μαύρισμα είτε σε σολάριουμ είτε σε εξωτερικούς χώρους. Και η Αντζελα Λαμπ δερματολόγος στην εύπορη Απερ Γουέστ Σάιντ της Νέας Υόρκης, δήλωσε ότι οι ασθενείς της ενδιαφέρονται επίσης για το μαύρισμα. «Είναι πράγματι πολύ τρομακτικό», σχολίασε.

Μια πρόσφατη έρευνα της Αμερικανικής Ακαδημίας Δερματολογίας διαπίστωσε ότι το ένα τέταρτο των Αμερικανών, και ένα ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό ενηλίκων ηλικίας 18 έως 26 ετών, δεν γνωρίζουν τους κινδύνους του μαυρίσματος, ενώ πολλοί πιστεύουν σε μύθους για το μαύρισμα, όπως ότι ένα βασικό μαύρισμα προστατεύει από ένα έγκαυμα ή ότι το μαύρισμα με προστασία είναι ασφαλές. Αλλά, «δεν υπάρχει ασφαλές μαύρισμα», τόνισε η Ντέμπορα Σ. Σάρνοφ, πρόεδρος του Ιδρύματος Καρκίνου του Δέρματος.

Πρόσφατα, ορισμένοι ειδικοί αναζήτησαν μια πιο μετριοπαθή προσέγγιση ασφαλούς έκθεσης στον ήλιο, η οποία να λαμβάνει υπόψη τα οφέλη από κάποια έκθεση στον ήλιο και τις βλάβες της υπερβολικής σκιάς. «Πιστεύω πραγματικά ότι αδικούμαστε κάπως και εκθέτουμε τους εαυτούς μας σε κριτική αν η συμβουλή κάποιου για την πρόληψη του καρκίνου του δέρματος είναι “Μην βγαίνετε έξω”», είπε στο Atlantic ο Τζέροντ Στέιπλετον, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Κεντάκι, που μελετά τις συμπεριφορές μαυρίσματος.

Αλλά η δημοφιλής απόρριψη της ασφαλούς ηλιοθεραπείας πηγαίνει πολύ παραπέρα. Οι πρόοδοι στη θεραπεία του καρκίνου του δέρματος, για παράδειγμα, μπορεί να έχουν κάνει ορισμένους Αμερικανούς να σκεφτούν ότι το μελάνωμα δεν είναι τόσο σοβαρό, σχολίασε η Κάρολιν Χέκμαν, καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή Ρόμπερτ Γουντ Τζόνσον του πανεπιστημίου Ράτγκερς. Και τόνισε ότι η θεραπεία του καρκίνου του δέρματος και τα ποσοστά θνησιμότητας έχουν μεν πράγματι βελτιωθεί, αλλά τα μελανώματα που κάνουν εκτεταμένες μεταστάσεις εξακολουθούν να είναι θανατηφόρα τις περισσότερες φορές.

Τις προηγούμενες δεκαετίες, οι μαυρισμένοι τύποι ήταν δημοφιλείς επειδή εξέπεμπαν νεότητα, ζωντάνια και πλούτο. Και εξακολουθούν να το κάνουν. Αλλά η διαφορά τώρα είναι ότι το μαύρισμα επιμένει παρά τις γνωστές συνέπειες. Η δερματολόγος Αντζελα Λαμπ παρομοίασε το μαύρισμα με το κάπνισμα: Οι περισσότεροι άνθρωποι, που θέλουν να μαυρίσουν, αγνοούν επιδεικτικά τους κινδύνους. (Το κάπνισμα, εξάλλου, επιστρέφει επίσης στην ποπ κουλτούρα.) Το μαύρισμα, λοιπόν, έχει γίνει σύμβολο ανυπακοής στις  οδηγίες για την υγεία, στο επιστημονικό κατεστημένο, αλλά και στην ίδια τη γήρανση…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News