Οι Βρυξέλλες θα προτείνουν κανόνες για την αντιμετώπιση του «τεράστιου προβλήματος» των βραχυχρόνιων μισθώσεων μέσω Airbnb, Booking.com κλπ, καθώς επιδιώκει να βοηθήσει όσους αγωνίζονται να αντέξουν οικονομικά την ενοικίαση στέγης, δήλωσε ο πρώτος Επίτροπος Στέγασης στην ιστορία της Κομισιόν.
Σε συνέντευξή του στον Guardian και σε άλλες ευρωπαϊκές εφημερίδες, ο Νταν Γιούργκενσεν ανέφερε ότι ήρθε η ώρα οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των Βρυξελλών να λάβουν σοβαρά υπόψη τη στέγαση ή διαφορετικά να παραχωρήσουν έδαφος στους αντιευρωπαϊκούς λαϊκιστές, οι οποίοι, όπως είπε, δεν είχαν τις απαντήσεις στην έλλειψη οικονομικά προσιτών κατοικιών.
«Αν εμείς, ως υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, δεν λάβουμε σοβαρά υπόψη αυτό το πρόβλημα και δεν αναγνωρίσουμε ότι πρόκειται για κοινωνικό πρόβλημα και χρειάζεται δράση, τότε οι αντιευρωπαϊκοί λαϊκιστές θα κερδίσουν», είπε, προσθέτοντας ότι οι Βρυξέλλες μέχρι στιγμής «δεν έχουν καταφέρει να ανταποκριθούν» σε ορισμένα από τα βασικά στοιχεία της στεγαστικής κρίσης.
Ο Γιούργκενσεν, δανός Σοσιαλδημοκράτης, έχει αναλάβει την εκπόνηση του πρώτου σχεδίου προσιτής στέγασης της ΕΕ, το οποίο αναμένεται να δημοσιοποιηθεί τον Δεκέμβριο. Οπως είπε, η δημοσίευσή του είχε επισπευσθεί από το 2026, επικαλούμενος τον επείγοντα χαρακτήρα της «κοινωνικής κρίσης».
Οι Βρυξέλλες παραδοσιακά απέχουν από την πολιτική στέγασης, αλλά ο Γιούργκενσεν επέμεινε ότι αυτό είναι θέμα που την αφορά άμεσα.
«Το επερχόμενο σχέδιο στέγασης θα καλύψει τομείς όπου είναι πράγματι πολύ σαφές ότι [η στέγαση] αποτελεί ευρωπαϊκή αρμοδιότητα και όπου δεν έχουμε καταφέρει να ανταποκριθούμε μέχρι στιγμής… Ενας από αυτούς τους τομείς είναι οι βραχυπρόθεσμες μισθώσεις, όπου χρειαζόμαστε περισσότερους ευρωπαϊκούς κανόνες», είπε.
Οι βραχυπρόθεσμες μισθώσεις, που ενοικιάζονται μέσω Airbnb και άλλων ιστοσελίδων, έχουν γνωρίσει άνθηση σε όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις τα τελευταία χρόνια και έχουν κατηγορηθεί για την αύξηση των ενοικίων, την αναγκαστική έξοδο των κατοίκων από τα ιστορικά κέντρα και τη μετατροπή των οικιστικών περιοχών σε τουριστικές ζώνες.
Ο Γιούργκενσεν δήλωσε ότι οι βραχυπρόθεσμες μισθώσεις ήταν «ένα τεράστιο πρόβλημα σε πολλές πόλεις», αλλά δεν κατονόμασε συγκεκριμένους ιστότοπους ούτε έδωσε λεπτομέρειες για τυχόν προτάσεις, επισήμανε ο Guardian.
Οι ανησυχίες για τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις έρχονται στο πλαίσιο μιας γενικευμένης αύξησης των ενοικίων και των στεγαστικών δανείων.
Μεταξύ 2010 και 2023, οι τιμές των κατοικιών στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 48% και τα ενοίκια κατά 22% σε μια εποχή που ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 36%, σύμφωνα με την στατιστική υπηρεσία της ΕΕ, Eurostat.
Ορισμένοι ενοικιαστές και υποψήφιοι αγοραστές είδαν πολύ πιο απότομες αυξήσεις: κατά την ίδια περίοδο, τα ενοίκια στην Εσθονία αυξήθηκαν κατά 211%, στη Λιθουανία κατά 169% και στην Ιρλανδία κατά 98%.
Εως το 2023, σχεδόν το 9% του πληθυσμού της ΕΕ δαπάνησε το 40% ή περισσότερο του διαθέσιμου εισοδήματός του για στέγαση, συμπεριλαμβανομένου του 29% του πληθυσμού στην Ελλάδα, του 15% στη Δανία και του 13% στη Γερμανία.
Ο Γιούργκενσεν, ο οποίος είναι επίσης επιφορτισμένος με τη μείωση των τιμών της ενέργειας, δήλωσε ότι το σχέδιο προσιτής στέγασης της ΕΕ θα αντιμετωπίσει την «χρηματιστηριοποίηση» της στέγασης, επειδή «είναι σαφές ότι όταν η στέγαση γίνεται εμπόρευμα, κάτι που χρησιμοποιείται για κερδοσκοπία χωρίς να χρειάζεται να λαμβάνεται υπόψη η υπόλοιπη κοινωνία, τότε φυσικά αυτό ενδεχομένως προκαλεί προβλήματα».
Ο Επίτροπος αρνήθηκε να συζητήσει λεπτομέρειες για τα μέτρα της ΕΕ, αλλά είπε ότι η Κομισιόν μελετά πώς τα κράτη-μέλη έχουν επιδιώξει να εξαλείψουν ή να μειώσουν αυτό το πρόβλημα, όπως οι απαιτήσεις προς τους εργολάβους να κατασκευάσουν ένα ποσοστό προσιτών κατοικιών.
Η Κομισιόν έχει κάποιες ριζοσπαστικές ιδέες να αξιοποιήσει, οι οποίες θα μπορούσαν να θέσουν σε δοκιμασία το Δίκαιο της ΕΕ.
Η Ισπανία σχεδιάζει έναν φόρο 100% στην αξία των ακινήτων που αγοράζονται από κατοίκους εκτός ΕΕ, ενώ οι σοσιαλιστές ευρωβουλευτές θέλουν η επιτροπή να εξετάσει την απαγόρευση των αγορών ακινήτων από το εξωτερικό.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δήλωσε ο Γούργκενσεν, εξετάζει επίσης πώς να προστατεύσει καλύτερα τα δικαιώματα των ενοικιαστών, καθώς και να χαλαρώσει τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, ώστε να διευκολυνθούν οι κυβερνήσεις να επιδοτούν ή να παρέχουν φορολογικές ελαφρύνσεις σε εταιρείες στέγασης.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δημιούργησε τη θέση του Επιτρόπου Στέγασης το 2024 για να βοηθήσει στην εξασφάλιση των ψήφων των Σοσιαλιστών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που ήταν απαραίτητες για μια δεύτερη θητεία.
Οι Σοσιαλιστές ευρωβουλευτές, οι οποίοι εδώ και καιρό επιδιώκουν έναν μεγαλύτερο ρόλο της ΕΕ στον τομέα της στέγασης, αναστατώθηκαν μετά την απώλεια ψήφων στις ευρωεκλογές του 2024, όταν οι εθνικιστές και τα ακροδεξιά κόμματα σημείωσαν κέρδη. Η αύξηση των τιμών και το κόστος ζωής ήταν οι κύριοι παράγοντες που παρακίνησαν τους ψηφοφόρους να προσέλθουν στις κάλπες, όπως αναφέρθηκε από το 42% των ερωτηθέντων σε έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μετά τις εκλογές.
Τον περασμένο μήνα, η Φον ντερ Λάιεν δήλωσε στους ευρωβουλευτές ότι η ΕΕ χρειάζεται «μια ριζική αναθεώρηση του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζουμε αυτό το ζήτημα» και υποσχέθηκε να συγκαλέσει «την πρώτη σύνοδο κορυφής της ΕΕ για τη στέγαση, ώστε να διασφαλιστεί ότι βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας μας».
Οι ηγέτες της ΕΕ πρόκειται να συζητήσουν το θέμα της στέγασης σε μια σύνοδο κορυφής την επόμενη εβδομάδα, όπου θα εκθέσουν τις απόψεις τους σχετικά με την επερχόμενη στρατηγική.
Οι ευρωβουλευτές έχουν καλωσορίσει με επιφύλαξη τις συνομιλίες, αλλά τόνισαν ότι οποιαδήποτε ευρωπαϊκή οπτική γωνία πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις διακυμάνσεις στις αγορές κατοικίας στα 27 κράτη-μέλη.
Ορισμένες από τις προτάσεις των σοσιαλιστών ευρωβουλευτών είναι πιθανό να αποδειχθούν αμφιλεγόμενες, όπως η έκκληση για 300 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια της ΕΕ για στέγαση, καθώς και προτάσεις για την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ ώστε να ενθαρρυνθούν οι κυβερνήσεις να δαπανήσουν περισσότερα σε αυτόν τον τομέα.
Ο Γιούργκενσεν αρνήθηκε να κατονομάσει οποιονδήποτε στόχο δαπανών -«μιλάμε για πολύ, πολύ μεγάλους αριθμούς»- αλλά είπε ότι θα χρειαστούν χρήματα για να δοθούν κίνητρα για ιδιωτικά κεφάλαια σε ορισμένες περιπτώσεις. Τα κράτη-μέλη της ΕΕ, είπε, είχαν ήδη περισσότερες επιλογές να δαπανήσουν κονδύλια της ΕΕ για στέγαση από ό,τι στο παρελθόν, επικαλούμενος την ενδιάμεση αναθεώρηση του τρέχοντος προϋπολογισμού που διέθεσε 15 δισεκατομμύρια ευρώ για στέγαση, από επτά δισ. ευρώ προηγουμένως.
Πρόσθεσε ότι ήρθε η ώρα η ΕΕ να εξετάσει τη στέγαση με «νέα ματιά», κάνοντας μια σύγκριση με την πανδημία, όταν η έκτακτη ανάγκη για την υγεία πυροδότησε μια άνευ προηγουμένου κοινή προμήθεια εμβολίων. «Έτσι, όπως συνέβη με την κρίση Covid, όταν βρισκόμαστε σε νέες καταστάσεις, πρέπει επίσης να επαναπροσδιορίσουμε τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ενωσης», τόνισε.
