Τους τελευταίους δύο αιώνες, για πρώτη φορά στην Ιστορία, ο κόσμος γνώρισε διαρκή οικονομική ανάπτυξη. Αυτή η εξέλιξη έβγαλε τεράστιους αριθμούς ανθρώπων από τη φτώχεια και έθεσε τα θεμέλια της ευημερίας μας. Οι φετινοί νικητές του Νομπέλ Οικονομικών Επιστημών, Τζοέλ Μοκίρ, Φιλίπ Αγκιόν και Πίτερ Χάουιτ, εξηγούν πώς η καινοτομία δίνει ώθηση για περαιτέρω πρόοδο.

Η τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία και μας επηρεάζει όλους, καθώς νέα προϊόντα και μέθοδοι παραγωγής αντικαθιστούν παλαιότερα σε έναν αδιάκοπο κύκλο. Αυτή είναι η βάση της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης, η οποία οδηγεί σε καλύτερο βιοτικό επίπεδο, υγεία και ποιότητα ζωής για τους ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ωστόσο, αυτό δεν ίσχυε πάντα. Το αντίθετο μάλιστα – η στασιμότητα υπήρξε ο κανόνας στο μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας, παρά τις κατά καιρούς σημαντικές ανακαλύψεις, που μερικές φορές βελτίωναν τις συνθήκες ζωής και τα εισοδήματα.

Ο Μοκίρ –σύμφωνα με το σκεπτικό της Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών– χρησιμοποίησε ιστορικές πηγές για να εντοπίσει τα αίτια που οδήγησαν στο να γίνει η βιώσιμη ανάπτυξη ο νέος κανόνας. Εδειξε ότι, προκειμένου οι καινοτομίες να διαδέχονται η μία την άλλη σε μια αυτοτροφοδοτούμενη διαδικασία, δεν αρκεί να γνωρίζουμε ότι κάτι «λειτουργεί»· πρέπει επίσης να διαθέτουμε επιστημονικές εξηγήσεις για το γιατί λειτουργεί. Αυτό το στοιχείο συχνά έλειπε πριν από τη βιομηχανική επανάσταση, γεγονός που καθιστούσε δύσκολη τη συνέχεια πάνω σε νέες ανακαλύψεις και επινοήσεις. Τόνισε επίσης τη σημασία μιας κοινωνίας ανοιχτής σε νέες ιδέες και πρόθυμης να αποδεχθεί την αλλαγή.

Οι Αγκιόν και Χάουιτ μελέτησαν τους μηχανισμούς που βρίσκονται πίσω από τη βιώσιμη ανάπτυξη. Σε ένα άρθρο τους το 1992, διαμόρφωσαν ένα μαθηματικό μοντέλο για αυτό που ονομάζεται δημιουργική καταστροφή: όταν ένα νέο και καλύτερο προϊόν εισέρχεται στην αγορά, οι εταιρείες που πωλούν τα παλαιότερα προϊόντα πλήττονται. Η καινοτομία είναι δημιουργική, γιατί φέρνει κάτι νέο, αλλά και καταστροφική, γιατί εκτοπίζει την προηγούμενη τεχνολογία, που καθίσταται παρωχημένη.

Με διαφορετικούς τρόπους, οι τρεις επιστήμονες δείχνουν πώς η δημιουργική καταστροφή γεννά συγκρούσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν με εποικοδομητικό τρόπο. Διαφορετικά, η καινοτομία θα μπλοκαριστεί από τις κατεστημένες επιχειρήσεις και τα συμφέροντα που κινδυνεύουν να ζημιωθούν.

«Το έργο των φετινών νικητών δείχνει ότι η οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. Πρέπει να διατηρήσουμε τους μηχανισμούς που στηρίζουν τη δημιουργική καταστροφή, ώστε να μην επιστρέψουμε στη στασιμότητα», δήλωσε ο Τζον Χάσλερ, πρόεδρος της Επιτροπής του βραβείου οικονομικών επιστημών.

Ο Τζοέλ Μοκίρ γεννήθηκε το 1946 στο Λέιντεν της Ολλανδίας. Ελαβε διδακτορικό από το Yale το 1974. Είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Northwestern, Evanston, IL στις ΗΠΑ.

Ο Φιλίπ Αγκιόν γεννήθηκε το 1956 στο Παρίσι της Γαλλίας. Ελαβε διδακτορικό από το Harvard, το 1987. Είναι καθηγητής στο Collège de France και στο INSEAD, στη  Γαλλία, αλλά και στο London School of Economics and Political Science, στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο Πίτερ Χάουιτ γεννήθηκε το 1946 στον Καναδά. Ελαβε διδακτορικό το 1973 από το Northwestern University, Evanston, IL, ΗΠΑ. Είναι καθηγητής στο Brown University, Providence RI, στις ΗΠΑ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News