Από το ελαιόλαδο στην Ελλάδα και τις πατάτες στη Βρετανία έως τα κρεμμύδια στην Ινδία, οι ακραίες καιρικές συνθήκες που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή οδηγούν σε βραχυπρόθεσμες αυξήσεις των τιμών των τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο, επισημαίνουν οι Finacial Times.
H βρετανική εφημερίδα επικαλείται έρευνα που διεξήχθη από το Barcelona Supercomputing Center και συνδέει άμεσα δεκάδες ακραία κλιματικά συμβάντα με απότομες αυξήσεις των τιμών των τροφίμων. Η εφημερίδα σημειώνει ότι προηγούμενες μελέτες έχουν εξετάσει το πώς οι υψηλές θερμοκρασίες, που προκαλούν μείωση της παραγωγής και έλλειψη προσφοράς, οδηγούν σε γενική αύξηση των τιμών των τροφίμων μακροπρόθεσμα.
Η διαφορά όμως στη νέα έρευνα είναι ότι παρουσιάζει πώς συγκεκριμένα είδη τροφίμων υφίστανται απότομες βραχυπρόθεσμες αυξήσεις τιμών, οι οποίες τροφοδοτούν τον πληθωρισμό. Για παράδειγμα, όπως γνωρίζουμε καλά στην Ελλάδα, η τιμή του ελαιολάδου στην Ευρώπη αυξήθηκε κατά 50% το 2024 μετά από παρατεταμένες ξηρασίες στη νότια Ισπανία κατά τη διάρκεια του 2022 και του 2023.
Οι Financial Times σημειώνουν ακόμη ότι στην Ινδία, ένας καύσωνας τον Μάιο του περασμένου έτους οδήγησε σε αύξηση των τιμών των κρεμμυδιών κατά 89%, ενώ στην Κορέα οι τιμές του λάχανου αυξήθηκαν κατά 70% μετά από καλοκαιρινό καύσωνα. Στην Ιαπωνία, οι τιμές του ρυζιού αυξήθηκαν κατά 48% τον Σεπτέμβριο μετά από έναν καύσωνα που έπληξε την περιοχή τον Αύγουστο, ενώ στην Κίνα οι τιμές των λαχανικών αυξήθηκαν κατά 30%. Οι τιμές των λαχανικών στην Αριζόνα αυξήθηκαν κατά 80% τον Νοέμβριο του 2022 μετά από ξηρασίες.
Από το ελαιόλαδο στην Ελλάδα, τις πατάτες της Βρετανίας μέχρι τα κρεμμύδια της Ινδίας, η κλιματική αλλαγή δεν περιορίζεται πλέον σε επιστημονικές προειδοποιήσεις. Μεταφράζεται σε λογαριασμούς στο σούπερ μάρκετ και μάλιστα σε ταχεία άνοδο των τιμών, σχεδόν σε πραγματικό χρόνο.
Η έρευνα του Barcelona Supercomputing Center κατέληξε σύμφωνα με τους Financial Times στο συμπέρασμα ότι οι αυξήσεις των τιμών των τροφίμων εξαπλώθηκαν από μεμονωμένες περιοχές σε όλο τον κόσμο μέσω του εμπορίου. Για παράδειγμα, το κόστος της σοκολάτας έχει αυξηθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, μετά τον τριπλασιασμό των τιμών του κακάου λόγω της ξηρασίας και της ακραίας ζέστης στη Γκάνα και στην Ακτή Ελεφαντοστού.
Η έρευνα έθεσε επίσης ερωτήματα για τις κεντρικές τράπεζες, καθώς η αύξηση των τιμών των τροφίμων απειλεί τις προσπάθειες ελέγχου του πληθωρισμού, ιδίως στις αναδυόμενες οικονομίες όπου τα τρόφιμα αντιπροσωπεύουν μεγαλύτερο μερίδιο του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.
Ο Ραζ Πατέλ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, επισήμανε μιλώντας στους FT ότι πέρα από τα φαινόμενα της κλιματικής κρίσης υπάρχουν και ανθρώπινοι παράγοντες όπως η κερδοσκοπία και η πολιτική αδράνεια, που επιδεινώνουν τα πράγματα. Θύμισε χαρακτηριστικά το παράδειγμα της Ρωσίας το 2010 όταν οι πυρκαγιές και η ξηρασία οδήγησαν την κυβέρνηση Πούτιν να απαγορεύσει τις εξαγωγές σιταριού και η τιμή του εκτοξεύτηκε παγκοσμίως. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνουν διαδηλώσεις για το ψωμί σε χώρες όπως η Μοζαμβίκη…
Το σενάριο που περιγράφει η μελέτη δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού. Καθώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα αναμένονται να είναι συχνότερα και εντονότερα, και όσο το παγκόσμιο σύστημα διατροφής παραμένει εξαρτημένο από εύθραυστες εφοδιαστικές αλυσίδες, η τροφική ασφάλεια θα πλήττεται συστηματικά και οι τιμές θα γίνονται πολιτικό πρόβλημα.
Ο λόγος όπως τον περιγράφει στους Financial Times ο Μαξιμίλιαν Κοτζ, επικεφαλής των ερευνητών του Barcelona Supercomputing Center είναι τα καιρικά φαινόμενα που χαρακτηρίζονται πια «εντελώς άνευ προηγουμένου από ιστορική άποψη». Και ο ίδιος κάνει λόγο για θερμοκρασίες «πολύ εκτός του εύρους που θα περιμέναμε σε ένα σταθερό κλίμα που δεν θα είχε επηρεαστεί από τις ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων».
