Ενας από τους λίγους εναπομείναντες σταθερούς παγετώνες, ο Περίτο Μορένο, στην επαρχία Σάντα Κρους της Αργεντινής, ζεσταίνεται επικίνδυνα και πιθανώς σε μη αναστρέψιμο βαθμό. Τα τελευταία επτά χρόνια, σύμφωνα με τον Guardian, έχει χάσει 1,92 τετραγωνικά χιλιόμετρα επιφάνειας πάγου, με το πάχος του να μειώνεται έως και κατά οκτώ μέτρα ετησίως.

Για δεκαετίες ο Περίτο Μορένο αψηφούσε την παγκόσμια υπερθέρμανση, διατηρώντας μια εξαιρετική ισορροπία μεταξύ συσσώρευσης και τήξης πάγου. Ο παγετώνας προσελκύει εκατομμύρια επισκέπτες στη νότια Παταγονία.

Κλιματικοί επιστήμονες επισημαίνουν ότι από τότε που ξεκίνησε η τήρηση αρχείων –από εξερευνητές στα τέλη του 19ου αιώνα– ο Περίτο Μορένο εντυπωσίαζε, καθώς αντί να δείχνει σημάδια υποχώρησης, ο όγκος του αυξανόταν. Αυτό συνεχίστηκε ανελλιπώς μέχρι το 2018, οπότε οι ειδικοί άρχισαν να παρατηρούν ότι η μαζική απώλεια πάγου του γινόταν ολοένα και πιο ραγδαία.

Τον χειμώνα του 2022 ο παγετώνας δεν επέστρεψε στις προηγούμενες διαστάσεις του, και αυτό δεν συνέβη ούτε τις δύο επόμενες χρονιές. Η αραίωση παρατηρείται ειδικά στο πιο βόρειο σύνορό του. Αυτός ο τομέας είναι ο πιο απομακρυσμένος από τα τουριστικά μονοπάτια και βρίσκεται πάνω από το βαθύτερο τμήμα της λίμνης Αρχεντίνο – της μεγαλύτερης λίμνης γλυκού νερού στην Αργεντινή.

Τα καλοκαίρια του 2023 και του 2024 το παγόβουνο κατέγραψε μέγιστη θερμοκρασία 11,2 βαθμών Κελσίου, σύμφωνα με τα επίσημα μετεωρολογικά δεδομένα της χώρας. Τα τελευταία 30 χρόνια η μέση καλοκαιρινή θερμοκρασία του αυξανόταν κατά 1,2 βαθμούς Κελσίου – αλλαγή αρκετά σημαντική ώστε να επιταχυνθεί το λιώσιμο του όγκου του.

Οι μετρήσεις πάχους του πάγου είναι εξίσου ανησυχητικές. Μεταξύ 2018 και 2022 ο παγετώνας έχανε τέσσερα μέτρα ετησίως, αλλά τα τελευταία δύο χρόνια ο ρυθμός έχει διπλασιαστεί – στα οκτώ μέτρα ετησίως. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι ο τεράστιος όγκος του παγετώνα δεν ταιριάζει με το τρέχον κλίμα, καθώς δεν είναι σε θέση να αντέξει τη θερμότητα, ενώ η τρέχουσα εισροή πάγου δεν είναι αρκετή για να αντισταθμίσει τις απώλειες του.

Ο πάγος που κάποτε βρισκόταν στον πυθμένα της λίμνης λόγω του βάρους του, έχει πλέον αραιώσει τόσο πολύ, που έχει αρχίσει να επιπλέει, καθώς η πίεση του νερού έχει ξεπεράσει εκείνη του πάγου. Με την απώλεια αυτής της «άγκυρας», το μέτωπο κατάρρευσης του παγετώνα επιταχύνεται – όχι λόγω της αυξημένης εισροής μάζας από τη ζώνη συσσώρευσης, όπου το χιόνι συμπιέζεται σε πάγο, αλλά επειδή το μέτωπο ολισθαίνει και παραμορφώνεται.

Αυτή η κίνηση πυροδοτεί έναν βρόχο ανάδρασης που αποδυναμώνει περαιτέρω τη δομή του, καθιστώντας τη διαδικασία δυνητικά μη αναστρέψιμη. Οι ειδικοί ξεκαθαρίζουν ότι οι παγετώνες είναι δυναμικά συστήματα, που δεν επιτρέπουν την ακριβή πρόγνωση του μελλοντικού όγκου τους, αλλά ο τρέχων ρυθμός υποχώρησης και αραίωσης δείχνει μια σαφώς αρνητική τάση για τον Περίτο Μορένο.

Μια άλλη ανησυχητική τάση που αναφέρουν οι τοπικοί ξεναγοί είναι ότι τα περιστατικά αποκόλλησης παγόβουνων γίνονται ολοένα πιο συχνά, αλλά και πιο απότομα. Τον Απρίλιο, ένας ξεναγός στο εθνικό πάρκο Λος Γκασιάρες παρακολούθησε έναν πύργο πάγου ύψους 20όροφου κτιρίου να καταρρέει στη λίμνη. Οι δορυφορικές εικόνες της εξέλιξης του παγετώνα δείχνουν την εντυπωσιακή υποχώρησή του σε διάστημα μόλις 100 ημερών.

Σήμερα τίποτα δεν φαίνεται ικανό να σταματήσει την υποχώρηση του παγετώνα. Μόνο μια σειρά από πιο δροσερά καλοκαίρια και πολύ υγρούς χειμώνες θα μπορούσε να επιβραδύνει την κατάρρευση – αλλά οι κλιματικές προβλέψεις δείχνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο παγετώνας μπορεί να διατηρήσει τον μειωμένο όγκο του παραμένει άγνωστο.

Ο Περίτο Μορένο, ο πιο εμβληματικός παγετώνας της Λατινικής Αμερικής και τμήμα μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO από το 1981, ακολουθεί τη θλιβερή τάση πολλών «γειτόνων» του, που υποχωρούν με εντυπωσιακό ρυθμό τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Πρόκειται για ένα διεθνές μοτίβο: η ανθρωπότητα σκάβει τον τάφο των παγετώνων της Γης.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News