Η πλαστογράφηση του GPS –του συστήματος που χρησιμοποιούν οι πιλότοι για να πλοηγήσουν τα αεροσκάφη τους– είναι ένας από τους αυξανόμενους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι διεθνείς αεροπορικές εταιρείες καθώς διασχίζουν τους αιθέρες ανάμεσα σε εμπόλεμες ζώνες.

Μετά την ολοκληρωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, οι συγκρούσεις μεταξύ κρατών έχουν πυκνώσει ανησυχητικά. Υπολογίζεται ότι το ποσοστό του πλανήτη που έχει βυθιστεί σε πόλεμο έχει αυξηθεί κατά 65% από το 2021 –μια περιοχή ισοδύναμη σχεδόν με το διπλάσιο μέγεθος της Ινδίας– με νέες και επανεμφανιζόμενες εστίες στην Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή, τη Μιανμάρ και την κεντρική Αφρική.

Ο Guardian αναφέρει ότι την ώρα που οι διαδρομές μέσω ασφαλούς εναέριου χώρου παραμορφώνονται και στενεύουν, οι αεροπορικές εταιρείες αναγκάζονται να εκτρέπουν τις πτήσεις τους γύρω από ζώνες συγκρούσεων και γεωπολιτικά hotspots, ενώ συχνά ακυρώνουν πλήρως κάποιες από τις πτήσεις τους.

Οι περισσότερες Δυτικές αεροπορικές εταιρείες απαγορεύεται πλέον να πετούν πάνω από τη Ρωσία, γεγονός που τις αναγκάζει να χρησιμοποιούν μακρύτερες διαδρομές, παρατείνοντας τη διάρκεια των πτήσεων και αυξάνοντας το κόστος τους. Ως αποτέλεσμα, σύμφωνα με τον Guardian, πέρυσι οι βρετανικές British Airways και Virgin Atlantic αναγκάστηκαν να διακόψουν τις απευθείας πτήσεις μεταξύ Λονδίνου και Πεκίνου.

Εξάλλου, η εκτροπή των πτήσεων μέσω του εναέριου χώρου της Μέσης Ανατολής για την αποφυγή του ρωσικού, απλώς έχει προσθέσει κινδύνους, καθώς οι συγκρούσεις εξαπλώνονται στην περιοχή. Οι πιλότοι συχνά πετούν δίπλα σε drones και πυραύλους – κάποιοι εκ των οποίων πλησιάζουν τα αεροσκάφη αρκετά ώστε να είναι ορατοί από τα παράθυρα των αεροπλάνων.

Ξαφνικές αναφλέξεις, όπως αυτή της 13ης Ιουνίου μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, αναγκάζουν τις αεροπορικές εταιρείες να αντιδράσουν γρήγορα, παρατηρεί ο Guardian. Την περασμένη Δευτέρα, όταν το Ιράν εξαπέλυσε μπαράζ πυραυλικών αντιποίνων σε αμερικανική βάση στο Κατάρ, 24 πτήσεις έπρεπε να αλλάξουν πορεία και να αποφύγουν έναν από τους πιο πολυσύχναστους κόμβους στον κόσμο – ανάμεσα στο Ντουμπάι και τη Ντόχα.

Το συμβάν κατέδειξε πώς οι επιπτώσεις των απροσδόκητων χτυπημάτων και του κλεισίματος του εναέριου χώρου αντηχούν σε ολόκληρο τον κόσμο: η Qantas αναγκάστηκε να εκτρέψει δύο πτήσεις στον αέρα, ενώ η Air India δήλωσε ότι θα αναστείλει όλες τις πτήσεις προς την ανατολική Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη λόγω της ολοένα και πιο στενής διαδρομής μεταξύ των προορισμών αυτών και της ινδικής υποηπείρου. Εκατοντάδες άλλες πτήσεις ακυρώθηκαν συνολικά.

Οι αναδρομολογήσεις επιβαρύνουν τους προϋπολογισμούς των αερομεταφορέων αλλά και το περιβάλλον.

Ο Guardian αναφέρει το εξής παράδειγμα: Οι πτήσεις μεταξύ Ελσίνκι και Τόκιο διαρκούν πλέον έως και τρεισήμισι ώρες περισσότερο από ότι πριν την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι σε ορισμένες διαδρομές μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, το κόστος των πτήσεων έχει αυξηθεί κατά 19-39%, ενώ οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα αυξήθηκαν κατά 18-40%.

Παράλληλα έχει αυξηθεί και ο κίνδυνος να πληγεί ένα αεροσκάφος από πυραύλους και drones. Η πτήση MH17 των Μαλαισιανών Αερογραμμών πάνω από την ανατολική Ουκρανία το 2014, ήταν ένα πρώιμο παράδειγμα αυτής της νέας απειλής. Οι υποκλαπείσες επικοινωνίες μεταξύ των φιλορώσων αυτονομιστών κατέστησαν σαφές ότι αρχικά πίστευαν πως είχαν χτυπήσει στρατιωτικό και όχι πολιτικό αεροπλάνο.

Ενα άλλο παράδειγμα είναι η πτήση των Αερογραμμών του Αζερμπαϊτζάν που συνετρίβη στο Καζακστάν τον περασμένο Δεκέμβριο, οδηγώντας 38 άτομα στον θάνατο. Το αεροσκάφος καταρρίφθηκε κατά λάθος από τη ρωσική αεράμυνα, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν. Αλλά ακόμα και μακριά από τις ενεργές ζώνες συγκρούσεων, οι κίνδυνοι αφθονούν, καθώς τα κράτη υπερβαίνουν τα όρια των διπλωματικών κανόνων, επισημαίνει ο Guardian.

Τον περασμένο Φεβρουάριο υπήρξαν εκτροπές αεροσκαφών που πετούσαν μεταξύ Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας, καθώς η Κίνα διεξήγαγε ασκήσεις με πραγματικά πυρά στη Θάλασσα της Τασμανίας. Τα τρία κινεζικά πολεμικά πλοία που συμμετείχαν στην άσκηση μετέδωσαν προειδοποίηση σε ένα κανάλι που δεν παρακολουθούσε ο έλεγχος εναέριας κυκλοφορίας – αλλά ευτυχώς καταγράφηκε από έναν πιλότο της Virgin Australia.

Καθώς οι συγκρούσεις επεκτείνονται και ο διαθέσιμος ακίνδυνος εναέριος χώρος συρρικνώνεται, οι πιλότοι βρίσκονται όλο και πιο συχνά αντιμέτωποι με την πιο επικίνδυνη τάση της πλαστογράφησης του GPS, μέσω ραδιοπομπών που παρακάμπτουν τα σήματά του και στέλνουν ψευδείς τοποθεσίες στα αεροσκάφη. Διεθνείς εμπειρογνώμονες πτήσεων έχουν καταγράψει αύξηση των πλαστογραφήσεων κατά 500% το 2024 – που επηρεάζουν κατά μέσο όρο 1.500 πτήσεις την ημέρα.

Το φαινόμενο παρατηρείται έντονα γύρω από ζώνες συγκρούσεων, όπου οι αντίπαλες δυνάμεις μεταδίδουν λανθασμένες συντεταγμένες ώστε να μπερδέψουν τα εισερχόμενα drones και τους πυραύλους. Οι εμπειρογνώμονες έχουν αναγνωρίσει την Ανατολική Μεσόγειο, την περιοχή γύρω από το Ισραήλ, τον Λίβανο και την Αίγυπτο, τη Μαύρη Θάλασσα, τη δυτική Ρωσία και τα σύνορα Ινδίας-Πακιστάν, ως τις περιοχές όπου συναντάται συχνότερα το φαινόμενο.

Το GPS είναι συνυφασμένο με πολλά συστήματα εντός του αεροσκάφους και οι αλυσιδωτές επιπτώσεις της πλαστογράφησης του ανησυχούν πολλούς πιλότους. Πολλά συστήματα των αεροπλάνων που είναι συνδεδεμένα με το σύστημα GPS έχουν μπλοκάρει κατά καιρούς ως αποτέλεσμα των παρεμβολών. Ευτυχώς, οι πιλότοι είναι εκπαιδευμένοι να εντοπίζουν γρήγορα τις απόπειρες πλαστογράφησης και να αντιμετωπίζουν τα προβλήματά τους.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News