Μπορεί η βιολογία να αλλάξει ακόμη και κάποια ιστορικά γεγονότα; Οπως όλα δείχνουν, η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι θετική, με τον Economist να μας προσφέρει μια απτή απόδειξη για αυτό το ενδεχόμενο.
Τον Ιούνιο του 1812, μισό εκατομμύριο στρατιώτες βάδισαν προς τη Ρωσική Αυτοκρατορία κατόπιν διαταγής του Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
Επειτα από μια μάχη στη Μόσχα, η Μεγάλη Στρατιά (Grande Armée) υποχώρησε δυτικά, μέσα στον χειμώνα. Αποδείχθηκε μοιραία απόφαση: σχεδόν ολόκληρος ο στρατός πέθανε από το κρύο, την πείνα και τις ασθένειες. Για πολύ καιρό θεωρούνταν ότι ο τύφος ήταν ο κύριος ένοχος. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Current Biology υποστηρίζει το αντίθετο.
Μια ομάδα επιστημόνων πήρε DNA από τα δόντια δεκατριών στρατιωτών του Ναπολέοντα και το συνέκρινε με μια βάση δεδομένων μικροβιακών γενετικών ακολουθιών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι παθογόνα, διαφορετικά από τον τύφο, προκάλεσαν τον θανατηφόρο πυρετό μεταξύ των στρατιωτών.
Η ανάλυση αρχαίου DNA ανατρέπει ολοένα και περισσότερο τις μέχρι τώρα γνώσεις για επιδημίες του παρελθόντος — όπως το πότε εμφανίστηκε η πανώλη στη Βρετανία ή ποια γονιδιακά χαρακτηριστικά βοήθησαν τους ανθρώπους να προστατευθούν από λοιμώξεις. Καθώς η τεχνική συνεχίζει να εξελίσσεται, δεν θα διορθώνει απλώς τα ιστορικά βιβλία, αλλά θα βοηθά και τους επιστήμονες να κατανοήσουν την εξέλιξη των μικροβίων, μερικά από τα οποία ενδέχεται να απειλούν τον κόσμο ακόμη και σήμερα.
Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον Ρεμί Μπαρμπιέρι, πρώην υπότροφο του Ινστιτούτου Παστέρ στο Παρίσι και νυν μεταδιδακτορικό ερευνητή στο Πανεπιστήμιο του Τάρτου στην Εσθονία, ανέλυσε δείγματα δοντιών από μαζικό τάφο που βρέθηκε το 2001 στο Βίλνιους της Λιθουανίας, όπως σημειώνει από την πλευρά του το CNN. Στα υπολείμματα βρέθηκαν ίχνη δύο παθογόνων βακτηρίων: Salmonella enterica, που προκαλεί παρατυφοειδή πυρετό, και Borrelia recurrentis, που ευθύνεται για υποτροπιάζοντα πυρετό.
«Μέχρι τώρα πιστεύαμε ότι μόνο ο τύφος ευθυνόταν για την εξόντωση του στρατού του Ναπολέοντα», ανέφερε ο Μπαρμπιέρι στο αμερικανικό δίκτυο. «Αντί γι’ αυτό, βρήκαμε κάτι απροσδόκητο – ενδείξεις πολλών λοιμώξεων, που ανοίγουν νέους δρόμους για να κατανοήσουμε τι συνέβη τότε». Η αρχική αναγνώριση του βακτηρίου Rickettsia prowazekii, υπεύθυνου για τον τύφο, είχε γίνει το 2006, αλλά οι μέθοδοι της εποχής δεν επέτρεπαν ευρύτερη ανάλυση.
