Το 1984 ο Σεργκέι Μπούμπκα, ο ουκρανός «τσάρος των αιθέρων», πέρασε με το κοντάρι του πάνω από τον πήχη που στεκόταν στα 5,85 μέτρα. Ηταν το πρώτο του από τα δεκάδες παγκόσμια ρεκόρ – 17 από αυτά τα έκανε στον ανοικτό στίβο. Τον Φεβρουάριο του 2014 ο Γάλλος Ρενό Λαβιλενί ανέβηκε σε ύψη αξεπέραστα εκείνη την εποχή: 6,16 μέτρα. Ακριβώς έξι χρόνια μετά, ένας 20χρονος ονόματι Αρμάντ -«Μόντο»- Ντουπλάντις πέταξε στα 6,17. Δεν ήταν, απλώς, ένα νέο ρεκόρ, αλλά η ανατολή μιας καινούργιας αυτοκρατορίας στο επί κοντώ.
Σε λιγότερο από μια εβδομάδα ο Ντουπλάντις είχε κατακτήσει τα 6,18. Μέσα σε πέντε χρόνια ανέβηκε, πόντο πόντο, στα 6,30. Ο «εξωγήινος» Σουηδός βελτιώνει το παγκόσμιο ρεκόρ τρεις φορές τον χρόνο, κατά μέσον όρο. Χθες (Δευτέρα) στο Τόκιο το κατέρριψε για 14η φορά. Ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής του, ο «δικός μας» Εμμανουήλ Καραλής, ο οποίος κέρδισε το αργυρό μετάλλιο στο παγκόσμιο πρωτάθλημα στίβου, έχει ατομικό ρεκόρ 6,08μ. Τους χωρίζουν 22 ολόκληρα εκατοστά.
Τι είναι αυτό που κάνει τον Ντουπλάντις τόσο διαφορετικό; «Εχει αφιερώσει στο αγώνισμά του τις περισσότερες ώρες από κάθε άλλον επικοντιστή», τόνισε στο BBC Sport ο Τοντ Λέιν, προπονητής του στο Πανεπιστήμιο της Λουϊζιάνα, όπου ο Μόντο φοίτησε για έναν χρόνο προτού γίνει επαγγελματίας με τα χρώματα της Σουηδίας, απ’ όπου κατάγεται η μητέρα του. «Επιπλέον, κατανοεί αυτό το άθλημα καλύτερα από τον καθέναν. Στο πανεπιστήμιο προπονούσε τον αδελφό του, Αντρέας, αλλά ήταν και προπονητής του εαυτού του», πρόσθεσε ο Λέιν.
Μεγάλωσε με ένα αυτοσχέδιο πιτ για επί κοντώ στην αυλή του σπιτιού του, το οποίο είχε εγκαταστήσει ο πατέρας του, Γκρεγκ, αξιόλογος επικοντιστής στα νιάτα του, για να παίζουν τα παιδιά. Ενας από τους δύο αδελφούς του Μόντο ασχολήθηκε επαγγελματικά με το σπορ. Η αδελφή του, επίσης. Αλλά το μεγάλο ταλέντο της οικογένειας ήταν εκείνος, ο μικρότερος. Μέχρι τα επτά του χρόνια απλώς παρακολουθούσε τα αδέλφια και τους φίλους του να κάνουν άλματα. Οπως εκμυστηρεύθηκε το 2019 στο podcast του BBC, The Warm Up Track, ήταν πολύ αδύνατος και δεν είχε τη δύναμη να λυγίσει το κανονικό κοντάρι. Ο πατέρας του διάβασε το παράπονο στα μάτια του, και του παρήγγειλε ένα πιο ελαφρύ και πιο λεπτό, που έμοιαζε με καλάμι για ψάρεμα.
Εκτοτε, ο Μόντο περνούσε περισσότερο χρόνο στην αυλή, παρά μέσα στο σπίτι. Στα 9 πηδούσε, ήδη, 3,20. Στα 18 πέρασε για πρώτη φορά τα 6 μέτρα. Επειτα, τα πέρασε πάνω από 100 φορές. Με προπονητές τους γονείς του ακόμη και σήμερα (η μητέρα του, Ελενα Χέντλουντ, υπήρξε επταθλήτρια και βολεϊμπολίστρια) εξελίχθηκε στον υπέρ-αθλητή που είναι σήμερα. Σε έναν από τους σπουδαιότερους «σόουμαν» των σπορ τον 21ο αιώνα. Στο TikTok και στο Instagram μετράει σχεδόν δύο εκατομμύρια ακόλουθους.
Οταν ήρθε η σειρά του να αγωνιστεί στο εθνικό στάδιο του Τόκιο, όλα τα υπόλοιπα αγωνίσματα είχαν ολοκληρωθεί. Η ώρα ήταν πολύ προχωρημένη, όμως οι θεατές παρέμειναν στις θέσεις τους για να τον απολαύσουν, γνωρίζοντας ότι κάθε του παράσταση σε μεγάλη διοργάνωση… μυρίζει παγκόσμιο ρεκόρ. Τη στιγμή που ο πήχης ανέβηκε στα 6,30 μέτρα, όλο το στάδιο τον αποθέωσε φωνάζοντας ρυθμικά το όνομά του: «Μόντο, Μόντο, Μόντο…». Και μόλις τον πέρασε, πριν προλάβει να προσγειωθεί στο στρώμα, οι πανηγυρισμοί του κοινού ακούγονταν χιλιόμετρα μακριά.
Ποιο είναι το «μυστικό» του; Σίγουρα, γράφει το BBC Sport, η ταχύτητα με την οποία τρέχει στον διάδρομο της… απογείωσης. Στα τελευταία από τα 20 βήματα που κάνει, φτάνει τα 10,3 μέτρα το δευτερόλεπτο. Αυτή η ταχύτητα, που στις προσπάθειες των αντιπάλων του δεν ξεπερνά τα 9,7 μέτρα το δευτερόλεπτο, του χαρίζει μεγαλύτερη κινητική ενέργεια. Επειτα, η μοναδική τεχνική του. Ο Ντουπλάντις δεν καρφώνει το κοντάρι του, μήκους 5,2 μέτρων, στο κέντρο του κουτιού υποδοχής, όπως οι άλλοι αθλητές, αλλά λίγο πιο μπροστά, στο τοίχωμα του «plant box», και το αφήνει να τσουλήσει προς τη βάση του. Αυτό το ανεπαίσθητο γλίστρημα του κονταριού, του προσφέρει ακόμη μεγαλύτερη ώθηση τη στιγμή που αρχίζει να απογειώνεται. Είναι το πιο κρίσιμο σημείο στην προσπάθειά του – και το πιο δύσκολο.
Είναι καλύτερος από τον Μπούμπκα; Δεν θα το μάθουμε ποτέ. Και μόνο η τεχνολογία των κονταριών, που έχει εξελιχθεί, καθιστά απαγορευτικές τέτοιου είδους συγκρίσεις. Το μόνο βέβαιο είναι ότι του μοιάζει σε πολλά. Ιδίως στα «κατά παραγγελία» παγκόσμια ρεκόρ που πετυχαίνει, όταν το χρηματικό έπαθλο αξίζει τον κόπο. Ο Ουκρανός συχνά περνούσε με άνεση πάνω από τον πήχη στα ρεκόρ που σημείωνε, όμως έμενε πιστός στην τακτική… του σταγονόμετρου. Ο Σουηδός πολλές φορές πηδά το ύψος που του χαρίζει τη νίκη, όμως είναι απρόθυμος να δοκιμάσει με τον πήχη πιο ψηλά. Θα το κάνει εκεί που «πρέπει».
Με αυτόν τον τρόπο ο Μπούμπκα κέρδισε πολλά χρήματα στην καριέρα του. Οπως τώρα ο Ντουπλάντις. Τι πειράζει; Βοήθησε το επί κοντώ να προσφέρει συγκινήσεις, να εξελιχθεί σε μια από τις μεγαλύτερες ατραξιόν του κλασικού αθλητισμού, να το λατρέψουν οι θεατές και η τηλεόραση. Σε όλα τα υπόλοιπα άλματα (ύψος, μήκος και τριπλούν), τα ρεκόρ παραμένουν ανέγγιχτα από τη δεκαετία των ‘90s.
Πόσο πιο ψηλά θα πετάξει ο Ντουπλάντις; Αν κρίνουμε από το γεγονός ότι εφέτος έχει καταρρίψει το παγκόσμιο ρεκόρ τέσσερις φορές, τις περισσότερες από κάθε άλλη χρονιά, είναι πολύ πιθανό να τον δούμε σε ύψη που δεν τα βάζει ο νους.
