Στο Ηνωμένο Βασίλειο παρατηρείται μια νέα τουριστική τάση, υποδιαίρεση του γαστροτουρισμού, και μια νέα κατηγορία ταξιδιωτών, που κάνουν ουρές έξω από αρτοποιεία. Ωστόσο, μια πιο προσεκτική ματιά στους εξειδικευμένους φούρνους-βιενουαζερί του Κολωνακίου (και αλλού στην πόλη, και οπωσδήποτε όπου αλλού δείτε συγκεντρωμένους τουρίστες σε νησιά, πόλεις και χωριά), οι οποίοι υπόσχονται ψωμιά από ειδικά βιολογικά αλεύρια και φυσικό προζύμι που ωριμάζουν για τουλάχιστον 20 ώρες, αλλά και νόστιμα σφολιατοειδή, αρκεί για να πείσει ότι το φαινόμενο δεν είναι μόνο βρετανικό.

Εντελώς βιαστικά θα σας αναφέρω τα μοναδικά ψωμιά και τα σφολιατοειδή του Kora Bakery στην Αναγνωστοπούλου, την άζυμη λαγάνα, το μετσοβίτικο, τα βαριά γερμανικά ψωμιά και τις ταχινόπιτες του φούρνου «Λυκαβηττός» στη Δεινοκράτους 59, και το καλύτερο τσουρέκι της Αθήνας (γνώμη μου) στις Γεύσεις Μαρασλή (Μαρασλή 37), όπου με την ευκαιρία παίρνεις και ένα «Παρί Μπρεστ» (δηλαδή μια κουλούρα από ζύμη σου με κρέμα ζαχαροπλαστικής, σαντιγί και λαχταριστές φράουλες).

Κατηφορίζοντας, δε, στη Βασ. Σοφίας κάνεις μια στάση στου Βενέτη, έξω από το Μετρό Μέγαρο Μουσικής, για ένα κομμάτι τραγανό λευκό σταρένιο Βυζαντινό, ψωμί 48ωρης ωρίμανσης με δύο είδη προζυμιού, και ένα βαρύ ντίνκελ με όλυρα ολικής άλεσης.

Βέβαια, δεν θα παραλείψω τους δύο αγαπημένους μου φούρνους στο χωριό μου, το Δερβένι Κορινθίας, για το φραντζολάκι με ξινό προζύμι (το παραγγέλνω πατητό σαν λαγάνα), τα ουζοκούλουρα και τα κρασοκούλουρα της οικογένειας Προδρομίδη, και το καταπληκτικό ψωμί, τα κουλούρια πορτοκαλιού και τα μουστοκούλουρα του Παναγιώτη Μανωλόπουλου, ο οποίος διατηρεί έναν από τους τελευταίους παραδοσιακούς ξυλόφουρνους που έχουν απομείνει στην Ελλάδα.

Οι λεγόμενοι «προσκυνητές των αρτοποιείων», γράφει ο Κρις Μάρσαλ στη βρετανική εφημερίδα The Guardian, δεν διστάζουν να διανύσουν σημαντικές αποστάσεις αναζητώντας το τέλειο ψωμί. Σας φαίνεται παράξενο; Καθόλου. Κάθε λάτρης του ψωμιού μπορεί να τους καταλάβει. Κι εγώ μόλις ανακάλυψα ότι ανήκω σε αυτή την κατηγορία. Γιατί το πρώτο πράγμα που κάνω σε ένα νέο μέρος είναι μια επίσκεψη στον τοπικό φούρνο, ενεργοποιώντας όλες τις αισθήσεις μου. Καθοριστικές για τις επιλογές μου, αρχικά, είναι η οπτική εκτίμηση, σε συνδυασμό με τις μυρωδιές που σου χτυπούν τη μύτη.

Παίρνω ψωμιά και κουλουράκια και πριν απομακρυνθώ κάνω τις πρώτες δοκιμές για να ελέγξω το άγγιγμα, τον ήχο της κόρας όταν κόβεται και το κρατς στο δόντι, την ποιότητα της ψίχας του ψωμιού, το πόσο θεϊκή είναι η μυρωδιά, η γεύση και η επίγευση του ψωμιού. Και αν η αρμονία είναι η αναμενόμενη, επιστρέφω για περισσότερες προμήθειες.

Σημειώστε στο σημείο αυτό ότι το ψωμί και τα τσουρέκια μπαίνουν άνετα στην κατάψυξη, κατά προτίμηση κομμένα σε μεγάλα κομμάτια, για να βγάζετε μόνο όση ποσότητα πρόκειται να καταναλώσετε σε μία μέρα. Αρκούν λίγες ώρες έξω από το ψυγείο (τα βγάζετε αποβραδίς για παράδειγμα) για να έρθουν σε θερμοκρασία δωματίου, αν μάλιστα τα ψήσετε για λίγο ροδίζουν και είναι υπέροχα τραγανά, σαν να βγήκαν μόλις από τον φούρνο. Προσέξτε μόνο, το σακουλάκι που θα τα φυλάξετε στην κατάψυξη θα πρέπει να εφαρμόζει καλά και να μη μείνει καθόλου αέρας μέσα.

Η βρετανική τρέλα για τα αρτοσκευάσματα

Ας πάμε όμως πάλι στην Αγγλία. Ο Κρις Μάρσαλ γράφει στον Guardian ότι ο Ναν Γουόρεν και η σύζυγός του Ντι Τζόνσον –ένα ζευγάρι «προσκυνητών σε αρτοποιεία» από τη σκωτσέζικη πόλη Μοντρόουζ (45 χλμ. βόρεια του Νταντί)– πήγαν μεν για τρέκινγκ στα Χάιλαντς, αλλά ο πραγματικός στόχος τους ήταν τα γλυκά του Bakehouse στο ψαροχώρι Μαλέγκ, στη δυτική ακτή των Χάιλαντς. Και αποζημιώθηκαν με ένα απαλό μπριός γεμιστό με κρέμα πατισερί και μούρα, πασπαλισμένο με κραμπλ… (αχ).

Ο Μάρσαλ τούς καταλαβαίνει, λέει (εννοείται). Σαν τραγούδι των σειρήνων, τα μελόψωμα του Popty’r Dref οδήγησαν τον δημοσιογράφο του Guardian και τη γυναίκα του στο Ντόλγκελαου της βορειοδυτικής Ουαλίας, και η πεζοπορία τους στο όρος Σνόουντον (Yr Wyddfa) έγινε στην πραγματικότητα επειδή αναζητούσαν ένα γραφικό μέρος για να τα απολαύσουν.

Πριν από μερικές εβδομάδες, δε, ο Μάρσαλ ταξίδεψε με την οικογένειά του στο Μπρίστολ για να δοκιμάσουν τα μπάμπκα (εβραϊκά  πασχαλινά τσουρέκια από την Πολωνία) και τα κρουασάν με μέλι του αρτοποιείου Farro, ενώ μια στάση προηγουμένως για ένα μπριός με γέμιση ραβέντι και κάρδαμο από τον φούρνο Pobl στο τουριστικό αξιοθέατο Talgarth Mill (ο μόνος νερόμυλος που εξακολουθεί να λειτουργεί στην περιοχή, ενώ διαθέτει επιπλέον φούρνο και καφετέρια) τούς αποζημίωσε επίσης.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Popty’r Dref Dolgellau (@poptyrdrefdolgellau)

Λιχουδιές του Popty’r Dref στο Ντόλγκελαου της βορειοδυτικής Ουαλίας

Οπως σημειώνει, ωστόσο, στον Guardian αποδεικνύεται ότι η οικογένεια Μάρσαλ είναι ερασιτέχνες σε σύγκριση με τους πραγματικά σκληροτράχηλους τουρίστες των αρτοποιείων, όπως η επαγγελματίας ποδηλάτισσα Μάντι Νατ, η οποία συχνά σχεδιάζει διαδρομές μεγάλων αποστάσεων με την υπόσχεση ενός κρουασάν ή ενός pain au chocolat. «Κάνω τα πάντα για να βρεθώ στα καλύτερα αρτοποιεία» λέει, περιγράφοντας μια πρόσφατη πεντάωρη διαδρομή αντοχής από το Λονδίνο μέχρι το Staple Stores του Ράμσγκεϊτ.

Ενα κλαταρισμένο λάστιχο σήμαινε ότι έφτασε τρία λεπτά πριν κλείσει ο διάσημος φούρνος. Η Νατ ξόδεψε 3 λίρες (3,51 ευρώ) για να αγοράσει ένα σακίδιο από φιλανθρωπικό κατάστημα (υπάρχουν πολλά στην Αγγλία που πουλάνε πολύ φθηνά μεταχειρισμένα αντικείμενα σε καλή κατάσταση) και κουβάλησε στο σπίτι της ό,τι είχε απομείνει από την ημερήσια παραγωγή του αρτοποιείου.

Εξάλλου, όσοι διανύουν μεγάλες αποστάσεις αναζητώντας τους καλύτερους φούρνους δεν ενοχλούνται από τις ουρές (το παρατήρησα και στην Ελλάδα) και συχνά υπάρχει μια αίσθηση συντροφικότητας, με ανθρώπους που έχουν έρθει από μακριά να ανταλλάσσουν προτάσεις για να περάσει η ώρα, όπως τα μαστιχωτά cookies αμυγδάλου του Briar Bakery στο Ασμπερτον του Ντέβον).

Στο Ηνωμένο Βασίλειο σπανίως χρειάζεται να ταξιδέψετε μακριά για να βρείτε ένα αρτοποιείο. Η αλυσίδα Greggs έχει περισσότερα από 2.600 καταστήματα, η Gail’s, που συνδέεται με την «αναγέννηση» (gentrification) κεντρικών εμπορικών δρόμων, έχει τώρα 170 καταστήματα και ένα πακέτο με δύο κρουασάν από φούρνο του Tesco κοστίζει 1,75 λίρες (2,05 ευρώ).

Αλλά οι πιο σπάνιες λιχουδιές είναι αυτές που προσελκύουν τους τουρίστες των αρτοποιείων, επισημαίνει ο Κρις Μάρσαλ στον Guardian. Συνήθως δημιουργούνται από μικρές επιχειρήσεις που διευθύνονται από έναν ιδιοκτήτη-αρτοποιό σε μόνο ένα κατάστημα. Πολλοί υπερηφανεύονται για τη χρήση βιολογικών συστατικών, όπως το βιοδυναμικό αλεύρι. Συχνά δε, τα αρτοσκευάσματά τους είναι πολυτελείς παραλλαγές των κλασικών, όπως το danish (δανέζικο κρουασάν) με αυγό και κίμτσι (κορεάτικο λάχανο τουρσί) του Long Boi’s Bakehouse στην αγορά Levenshulme του Μάντσεστερ, και ένα «σαλιγκάρι» με μπέικον και ιαπωνική πάστα μίζο από το λονδρέζικο Arôme.

Περιήγηση με έναν οδηγό στο χέρι

Στο Μπαθ τουρίστες-«προσκυνητές» και ντόπιοι κάτοικοι στήνονται στην ουρά έξω από το Landrace Bakery για τις λιχουδιές του, όπως τα ρολά κανέλας, που κοστίζουν τέσσερις λίρες το καθένα (4,67 ευρώ, δεν τα λες και φθηνά). Ο Τόμας Οουενς και η Χέτι Νίμπλετ ταξίδεψαν σχεδόν δύο ώρες με το ποδήλατο για να το επισκεφτούν, γιατί λατρεύουν τα κρουασάν και δεν διστάζουν να στηθούν στην ουρά ακόμη και με -3°C τον χειμώνα. Το ζευγάρι των ποδηλατών έχουν στόχο να δοκιμάσουν όσο το δυνατόν περισσότερα με οδηγό το βιβλίο Britain’s Best Bakeries, το οποίο εκδόθηκε πέρυσι.

Η Τσιέ και η Καρίν Τακίτα, μητέρα και κόρη από το Ιμπαράκι της Ιαπωνίας, συμπεριέλαβαν το Landrace στις βρετανικές διαδρομές τους αφότου η Κάριν εντόπισε τις δημιουργίες του στο Instagram, και έφυγαν από το Ηνωμένο Βασίλειο εκτιμώντας εκ νέου τα παραδοσιακά ψωμάκια της Μεγάλης Παρασκευής με τον σταυρό (Hot Cross Buns, κάτι ανάμεσα σε τσουρεκάκι και σταφιδόψωμο) μετά τις προηγούμενες εντυπώσεις της Τσιέ για τα «στεγνά» βρετανικά ψωμάκια.

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Landrace Bakery (@landracebakery)

Ο φούρνος Landrace του Μπαθ φημίζεται για τα παραδοσιακά γλυκά ψωμάκια της Μεγάλης Παρασκευής

Ο πάγκος του Lovingly Artisan Bakery στο κατάστημα της φάρμας Plumgarths στο Κένταλ και την αγορά του Αλτρινχαμ ψηφίστηκε ανάμεσα στους καλύτερους φούρνους στο Ηνωμένο Βασίλειο από το περιοδικό British Baker. Η Σεσίλια Μπέρτζες, που οδήγησε πάνω από μια ώρα από το σπίτι των γονιών της στο Μπάρναρντ Καστλ για να αγοράσει ψωμί με προζύμι, λέει στον Guardian ότι «άξιζε τον κόπο».  Το αγαπημένο της, δε, είναι  ένα κρουασάν ιταλικού τύπου με γέμιση κρέμας με φιστίκια καβουρδισμένα στον ίδιο φούρνο.

Το Bakery Tŷ Melin, που σημαίνει «μύλος» στα ουαλικά, έχει τέσσερα υποκαταστήματα στη νότια Ουαλία. Ψήνουν όλα τη χαρακτηριστική τραγανή «βόμβα κρουασάν» –με γέμιση κρέμα σοκολάτα ή φουντούκι ή αλατισμένη καραμέλα–, που έχει κάνει μεγάλη αίσθηση στα social media. Το μπεστ σέλερ τους, ωστόσο, είναι το κρουασάν αμυγδάλου. Σκεφτείτε ότι ένας πελάτης ταξίδεψε από τη Σκωτία στο Κάρντιφ μόνο και μόνο για το δοκιμάσει…

Προορισμός Εδιμβούργο

Ωστόσο λίγα αρτοποιεία έχουν προσελκύσει περισσότερους τουρίστες από ό,τι το Lannan Bakery στο Εδιμβούργο. Από τον Ιούλιο του 2023 που άνοιξε στην αγορά Στόμπριζ, το κατάστημα έχει αποκτήσει ένα κοινό που μοιάζει με οπαδούς αίρεσης, σημειώνει στον Guardian ο Κρις Μάρσαλ. «Ανθρωποι ταξιδεύουν εδώ από όλον τον κόσμο. Μου φαίνεται απίστευτο» λέει η αρτοποιός και ιδιοκτήτρια του φούρνου Ντάρσι Μάερ. «Μόλις είχαμε κάποιον που είχε έρθει από τον Καναδά για να δοκιμάσει το αρτοποιείο. Πέρυσι ήρθε και κάποιος από τη Νέα Ζηλανδία που έκλεισε το ταξίδι του ειδικά για να έρθει στο Lannan» λέει η Μάερ, που στο μεταξύ έχει γίνει κάτι σαν σταρ στα social media.

«Δεν μου αρέσει η μπιρα, αλλά είμαι έτοιμη για μια βόλτα σε αρτοποιεία» λέει στον Guardian η δρομέας Μέγκαν Χέρμις, η οποία ζει στο Γκίλφορντ του Σάρεϊ. Δεν έχει πάει ακόμη στο Στόκμπριτζ, αλλά χαίρεται να διανύει τρέχοντας αρκετά χιλιόμετρα τα Σαββατοκύριακα για ένα καλό γλυκό στο τέλος. Και έχει βάλει στόχο να διασχίσει τη χώρα, συνδυάζοντας αποδράσεις του Σαββατοκύριακου με επισκέψεις σε αρτοποιεία, έστω και αν αυτό μερικές φορές σημαίνει αναμονή μιας ώρας στην ουρά σε μέρη όπως το Toad Bakery του Λονδίνου, για το περιζήτητο κέικ με γιούζου (εσπεριδοειδές από την Ιαπωνία).

Αυτού του είδους τα αρτοποιεία μπορεί να είναι ακριβά, επισημαίνει ο Μάρσαλ στον Guardian: στο Landrace, για παράδειγμα, μια λουκανικόπιτα κοστίζει σχεδόν έξι ευρώ (πέντε λίρες). Αλλά αυτές οι λιχουδιές είναι προφανώς πολύ φθηνότερες από ένα γεύμα σε εστιατόριο ή κάποιες άλλες εμπειρίες για τις οποίες οι άνθρωποι είχαν την τάση να ταξιδεύουν στο παρελθόν.

Η Μίλι Κένι-Ράιντερ, συγγραφέας του βιβλίου «Britain’s Best Bakeries», οργάνωσε ένα ταξίδι στο Δουβλίνο για να επισκεφθεί το Scéal μαζί με τον σύζυγο και το παιδί της, μόνο και μόνο για να διαπιστώσει ότι το αρτοποιείο είχε μεταφερθεί έξω από την πόλη. Το επιπλέον ταξίδι με το τρένο δεν τους πτόησε. «Εβρεχε καταρρακτωδώς. Μούσκεψαν οι κάλτσες μας. Αλλά η επίσκεψη άξιζε» λέει στον Guardian. Ούτε οι μεγάλες ουρές την πτοούν: περίμενε για περισσότερο από μία ώρα στο Eric’s του Λονδίνου, το οποίο πρόσφατα δημιούργησε μια μους με λάιμ και μασκαρπόνε.

Τον Φεβρουάριο, η Εβι Κλέμεντ από το Σόμερσετ πήγε στο Παρίσι με concept του ταξιδιού της την αναζήτηση του καλύτερου αρτοποιείου-ζαχαροπλαστείου «για πρωινό». Στις καλύτερες στάσεις της περιλαμβάνονται τα Land&Monkeys, Leonie και Café Nuances, όπου δοκίμασε ένα «καταπληκτικό» pain suisse (ελβετικό ψωμί αργής ωρίμανσης). Στο Ηνωμένο Βασίλειο, δε, η Κλέμεντ πήρε το λεωφορείο με τον αδερφό της, Γκάι, για ένα 40λεπτο ταξίδι μέχρι το Μπρίστολ, ώστε να απολαύσουν τις vegan λιχουδιές του East Village Café.

Η προθυμία να ακολουθήσει κανείς τα ψίχουλα του ψωμιού στον χάρτη μιας χώρας συχνά προέρχεται από την εκτίμηση τού πόσο δύσκολο είναι να επιτευχθεί το τέλειο ψήσιμο, επισημαίνει ο Μάρσαλ στον Guardian, χωρίς να παραλείψει να επισημάνει τον μόχθο των αρτοποιών. Πολλοί «προσκυνητές αρτοποιείων» είναι οικιακοί μάγειρες, οι οποίοι εκτιμούν το χάσμα ανάμεσα στο δικό τους κέικ μπανάνας και το περίπλοκο danish με αχλάδι ποσέ και κρέμα φουντούκι και βανίλια από το Fortitude Bakehouse του Λονδίνου ή τα τέλεια αλμυρά στριφτά με δεντρολίβανο και θαλασσινό αλάτι του Mabel Bakery στο Νόρφολκ.

Θα πούμε, τέλος, ότι σε όποιο μέρος κι αν βρεθείτε –και οπωσδήποτε στη Γερμανία, χώρα με μεγάλη παράδοση στην αρτοποιία και στα εκατοντάδες είδη ψωμιών–, αν δείτε πρωί-πρωί μια ουρά έξω από έναν παραδοσιακό φούρνο ή ένα κομψό αρτοποιείο-ζαχαροπλαστείο, μην την προσπεράσετε. Πάρτε βαθιές εισπνοές, γιατί οι καλές μυρωδιές δεν κρύβονται, ρίξτε μια ματιά στις βιτρίνες και σε αυτά που αγοράζει ο κόσμος και σίγουρα θα βρείτε μια λιχουδιά που θα κάνει τη μέρα σας καλύτερη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News