Τέσσερα ανώτερα μέλη του επιτελείου του Ντόναλντ Τραμπ είχαν μυστικές συζητήσεις με μερικούς από τους κορυφαίους πολιτικούς αντιπάλους του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ακριβώς τη στιγμή που η Ουάσινγκτον ευθυγραμμίζεται με τη Μόσχα, επιδιώκοντας να απομακρύνει τον ουκρανό πρόεδρο από τη θέση του.
Οι συνεργάτες του Τραμπ είχαν συνομιλίες με την ηγέτιδα της ουκρανικής αντιπολίτευσης Γιούλια Τιμοσένκο, τη φιλόδοξη πρώην πρωθυπουργό, και ανώτερα μέλη του κόμματος του Πέτρο Ποροσένκο, του άμεσου προκατόχου του Ζελένσκι, σύμφωνα με τρεις ουκρανούς βουλευτές και έναν Ρεπουμπλικανό ειδικό στην εξωτερική πολιτική που μίλησαν στο Politico.
Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στο εάν η Ουκρανία θα μπορούσε να διεξαγάγει σύντομα προεδρικές εκλογές. Σύμφωνα με το σύνταγμα της χώρας, αυτό δεν μπορεί να συμβεί άμεσα, καθώς η Ουκρανία παραμένει υπό στρατιωτικό νόμο. Οι επικριτές της διεξαγωγής εκλογών λένε ότι θα μπορούσαν να δημιουργήσουν χάος και να εξυπηρετήσουν τους σκοπούς της Ρωσίας, καθώς πολλοί από τους ψηφοφόρους υπηρετούν στην πρώτη γραμμή ή ζουν στο εξωτερικό ως πρόσφυγες.
Οι βοηθοί του Τραμπ είναι βέβαιοι ότι ο Ζελένσκι θα έχανε τις εκλογές, λόγω της κούρασης του κόσμου από τον πόλεμο και της απογοήτευσης από την ανεξέλεγκτη διαφθορά. Πράγματι, ο βαθμός αποδοχής του στις δημοσκοπήσεις μειώνεται εδώ και χρόνια, αν και έχει αυξηθεί μετά τον καβγά της περασμένης εβδομάδας στο Οβάλ Γραφείο, ανάμεσα στον ουκρανό ηγέτη, τον Ντόναλντ Τραμπ και τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς.
Η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση, σύμφωνα με το Politico, δείχνει ότι ο Ζελένσκι εξακολουθεί να προηγείται άνετα στην κούρσα για την προεδρία.
Η επίσημη γραμμή από την κυβέρνηση των ΗΠΑ είναι ότι ο Τραμπ δεν παρεμβαίνει στην εσωτερική πολιτική της Ουκρανίας. Αυτή την εβδομάδα, ο υπουργός Εμπορίου, Χάουαρντ Λούτνικ, αρνήθηκε ότι το αφεντικό του «παρεμβαίνει στην πολιτική της Ουκρανίας», προσθέτοντας ότι το μόνο που θέλει ο Τραμπ είναι ένας εταίρος για την επίτευξη ειρήνης.
Ομως, η συμπεριφορά του Τραμπ και των αξιωματούχων του υποδηλώνει ακριβώς το αντίθετο, σημειώνει το Politico. Ο Τραμπ κατηγόρησε τον Ζελένσκι ότι είναι «δικτάτορας που κυβερνά χωρίς εκλογές», ενώ η διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, Τούλσι Γκάμπαρντ, κατηγόρησε ψευδώς το Κίεβο ότι ακύρωσε τις εκλογές.
Ενώ το στρατόπεδο του Τραμπ ελπίζει ότι οι εκλογές θα εκπαραθυρώσουν τον Ζελένσκι, εκείνος εξακολουθεί να είναι πολύ πιο δημοφιλής από την Τιμοσένκο και τον Ποροσένκο.
Σε δημοσκόπηση που διεξήχθη από τη βρετανική εταιρεία Survation αυτή την εβδομάδα, μετά το επεισόδιο στον Λευκό Οίκο, το 44% δήλωσε ότι θα στηρίξει τον Ζελένσκι για την προεδρία.
Ο πλησιέστερος αντίπαλός του, περισσότερες από 20 ποσοστιαίες μονάδες πίσω από τον Ζελένσκι, είναι ο Βαλέρι Ζαλούζνι, πρώην διοικητής του στρατού που είναι τώρα πρεσβευτής της Ουκρανίας στη Βρετανία. Μόνο το 10% υποστήριξε τον Ποροσένκο, ο οποίος είναι γνωστός ως «Βασιλιάς της Σοκολάτας» λόγω της ζαχαροπλαστικής του αυτοκρατορίας. Η Τιμοσένκο συγκέντρωσε μόλις 5,7% υποστήριξη.
Τα σχέδια που συζητούνται στα παρασκήνια στοχεύουν στη διεξαγωγή προεδρικών εκλογών αφού συμφωνηθεί προσωρινή κατάπαυση του πυρός, αλλά πριν ξεκινήσουν σοβαρές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Η ιδέα για πρόωρες προεδρικές εκλογές προωθείται επίσης από το Κρεμλίνο, το οποίο θέλει να απαλλαγεί από τον Ζελένσκι εδώ και χρόνια.
Τόσο η Τιμοσένκο όσο και ο Ποροσένκο έχουν αντιταχθεί δημόσια στη διεξαγωγή εκλογών πριν τελειώσει ο πόλεμος, όπως και ο δήμαρχος του Κιέβου, Βιτάλι Κλίτσκο. Παρ’ όλα αυτά, «ο Ποροσένκο και η Γιούλια μιλούν με τους ανθρώπους του Τραμπ, πλασάροντας εαυτόν ως εκείνον με τον οποίο θα ήταν ευκολότερο να συνεργαστεί η αμερικανική προεδρία. Και οι δύο θα συναινούσαν σε πολλά από τα πράγματα με τα οποία ο Ζελένσκι δεν συμφωνεί», είπε στο Politico κορυφαίος Ρεπουμπλικανός ειδικός στην εξωτερική πολιτική, ζητώντας να διατηρήσει την ανωνυμία του.
Ερωτηθείσα εάν η Τιμοσένκο συμμετείχε σε συνομιλίες με μέλη της αμερικανικής κυβέρνησης ή με το περιβάλλον του Τραμπ σχετικά με προεδρικές εκλογές ή ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, η εκπρόσωπός της, Νατάλια Λίσοβα, ευχαρίστησε το Politico για το ενδιαφέρον του. «Δεν θα το σχολιάσουμε ακόμη», είπε.
Το Politico επικοινώνησε επίσης με το κόμμα της Ευρωπαϊκής Αλληλεγγύης του Ποροσένκο. Το γραφείο Τύπου του πρώην προέδρου απάντησε: «Ο σκοπός μας δεν είναι να πιέσουμε για εκλογές αλλά να εξασφαλίσουμε ελεύθερες και δίκαιες, ανταγωνιστικές μεταπολεμικές εκλογές στη χώρα μας».
Εδώ και μέρες, αξιωματούχοι του υπουργικού συμβουλίου του Τραμπ έχουν προτείνει να παραιτηθεί ο Ζελένσκι, εκτός εάν συμφωνήσει πλήρως με το σχέδιο των ΗΠΑ για άμεσο τερματισμό του πολέμου, ακόμα και αν αυτό περιλαμβάνει σημαντικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία.
Μετά την εκρηκτική σύγκρουση της περασμένης Παρασκευής στον Λευκό Οίκο, το θέμα της απομάκρυνσης του Ζελένσκι έχει ενταθεί και οι εγχώριοι πολιτικοί του αντίπαλοι αναφέρουν δημόσια, αν και διακριτικά, ότι οι σχέσεις της Ουκρανίας με την Ουάσινγκτον είναι πολύ σημαντικές και πρέπει να αποκατασταθούν. Αυτό εκλαμβάνεται ως σιωπηρή κριτική στον Ζελένσκι, ο οποίος εκ των υστέρων δήλωσε ότι μετανιώνει για την αντιπαράθεση της περασμένης εβδομάδας και είναι έτοιμος να συνεργαστεί με τον Τραμπ.
«Βλέπουμε κάποιες πολιτικές φατρίες να αρχίζουν να κινούνται», είπε ο Ρουσλάν Μπόρτνικ, διευθυντής του Ουκρανικού Ινστιτούτου Πολιτικής. «Προσπαθούν να δημιουργήσουν άτυπες διασυνδέσεις ή να χρησιμοποιήσουν τις σχέσεις που έχουν με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ή το περιβάλλον του Τραμπ και να δείξουν την προθυμία τους να συνεργαστούν με την Ουάσινγκτον», εξήγησε στο Politico.
«Επιδεικνύουν ανεξάρτητη από την κυβέρνηση της Ουκρανίας συμπεριφορά για να δείξουν στον Τραμπ ότι είναι έτοιμοι να παίξουν το παιχνίδι του. Οι ελίτ αισθάνονται πολύ αποπροσανατολισμένες και σοκαρισμένες επειδή κατανοούν ξεκάθαρα ότι χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ, η Ουκρανία θα ηττηθεί», πρόσθεσε ο Μπόρτνικ.
Αρκετοί ηγέτες κομμάτων και φατριών έκαναν δηλώσεις αυτή την εβδομάδα λέγοντας ότι προτεραιότητα για την Ουκρανία πρέπει να είναι η αποκατάσταση των σχέσεων με τον Τραμπ.
Ανάμεσα σε αυτούς είναι και ο Ρουσλάν Στεφάντσουκ, πρόεδρος του κοινοβουλίου της Ουκρανίας και μέλος του κυβερνώντος κόμματος του Ζελένσκι, καθώς και ο Ντμίτρο Ραζούμκοφ, ο οποίος οδήγησε το κόμμα στην κοινοβουλευτική νίκη του το 2019, αλλά επί του παρόντος υπηρετεί ως ανεξάρτητος βουλευτής. Ο Ραζούμκοφ ζήτησε επείγουσα κοινοβουλευτική συνεδρίαση για τη σύσταση ειδικής νομοθετικής ομάδας που θα επιβλέπει τις σχέσεις του Κιέβου με τις ΗΠΑ.
Η απόφαση του Τραμπ αυτή την εβδομάδα να διακόψει τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, ενίσχυσε τον πολιτικό συναγερμό στο Κίεβο.
Τη Δευτέρα 3 Μαρτίου, ο Τραμπ γρύλισε ότι ο Ζελένσκι «δεν θα είναι εδώ για πολύ» εάν δεν σημειωθεί πρόοδος σε μια ειρηνευτική συμφωνία που τον ικανοποιεί. Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Μάικ Γουόλς είπε ότι η Ουάσιγκτον χρειάζεται «έναν ηγέτη που μπορεί να αντιμετωπίσει μαζί μας τους Ρώσους και να τερματίσει αυτόν τον πόλεμο».
Οι σύμμαχοι του προέδρου των ΗΠΑ στο Καπιτώλιο διατήρησαν επίσης ψηλά τους τόνους εναντίον του Ζελένσκι, με τον Ρεπουμπλικανό γερουσιαστή Λίντσεϊ Γκράχαμ να υποδηλώνει ότι η Ουκρανία «θα πρέπει να βρει κάποιον άλλον», εκτός αν ο Ζελένσκι δει τα πράγματα όπως τα βλέπει ο Τραμπ.
Ολα αυτά ωθούν τους εγχώριους πολιτικούς αντιπάλους του Ζελένσκι, ακόμη και ορισμένους πρώην συμμάχους του, να επιδιώκουν επιτακτικά την επαφή με το σύστημα του Τραμπ. «Θεωρούν τον εαυτό τους τον ιδανικό για να συνεργαστούν μαζί του. Υπάρχουν, ανάμεσά τους, κάποιοι που θα συναινούσαν σε πολλά από τα πράγματα στα οποία ο Ζελένσκι δεν συναινεί», είπε ο Ρεπουμπλικανός ειδικός.
Ο Ολεξάντρ Μερέζκο, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του ουκρανικού κοινοβουλίου, είπε στο podcast του Politico, Power Play, ότι οι εκλογές θα ήταν μόνο προς όφελος της Μόσχας.
«Πιστεύω ότι ο Τραμπ δεν ενδιαφέρεται για το αν η Ουκρανία θα κάνει εκλογές ή όχι. Αυτή είναι η αφήγηση του Πούτιν, ο στόχος του Πούτιν. Ο Τραμπ χρησιμοποιείται από τον Πούτιν για να επιβάλει εκλογές στην Ουκρανία με έναν μόνο σκοπό, να μας υπονομεύσει εκ των έσω. Θέλει να απομακρύνει τον Ζελένσκι γιατί είναι σύμβολο της αντίστασής μας. Ο Πούτιν κατανοεί ότι μια προεκλογική εκστρατεία σε περιόδους πολέμου θα είναι καταστροφική για την ενότητά μας και για τη σταθερότητά μας» σημείωσε.
Οι δονήσεις από την καταστροφή που συντελέστηκε στο Οβάλ Γραφείο πυροδοτούν επίσης συζητήσεις για κοινοβουλευτικές ανακατατάξεις.
Τις τελευταίες εβδομάδες η Τιμοσένκο έχει προσεγγίσει νομοθέτες από αντίπαλα κόμματα για να τους πείσει να αποστατήσουν και να ενταχθούν στην παράταξή της. Είπε στους νομοθέτες ότι κατά την άποψή της, ο Ζελένσκι δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να προκηρύξει εκλογές σύντομα, παρέχοντας μια χρυσή ευκαιρία να διαμορφωθεί μια νέα κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Ο ίδιος ο Ζελένσκι έχει απορρίψει την ιδέα ότι θα παραιτηθεί και αστειεύτηκε με δημοσιογράφους στο Λονδίνο το Σαββατοκύριακο ότι ακόμη και αν γίνονταν εκλογές φέτος, πιθανότατα θα κέρδιζε. «Θα έπρεπε να με εμποδίσετε να συμμετάσχω στις εκλογές», είπε, προτού προτείνει ότι θα παραιτηθεί μόνο εάν η Ουκρανία γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, καθώς αυτό θα σήμαινε ότι η αποστολή του εκπληρώθηκε.
Εκ πρώτης όψεως, οι επιθέσεις του Τραμπ δεν έχουν αποδυναμώσει τον Ζελένσκι, ο οποίος αρχικά έλαβε εκτεταμένους επαίνους, ακόμη και από τους επικριτές του, επειδή στάθηκε στο ύψος της περίστασης στο Οβάλ Γραφείο. Ωστόσο, η υποστήριξη προς τον ουκρανό ηγέτη εξασθενεί καθώς γίνονται σαφείς οι πιθανές επιπτώσεις της «ψύχρας» μεταξύ Κιέβου και Ουάσινγκτον, είπε ο Μπόρτνικ στο Politico. Η πολιτική κατάσταση της χώρας είναι εξαιρετικά ρευστή, υποστήριξε.
Η κοινή γνώμη αρχίζει επίσης να μετατοπίζεται σχετικά με τον πόλεμο, με περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού, που αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από τον στρατό και τους συγγενείς τους, να επιθυμεί ο πόλεμος να συνεχιστεί μέχρι να εκδιωχθούν οι Ρώσοι από όλη την Ουκρανία.
Ωστόσο, τα δύο τρίτα του πληθυσμού επικεντρώνονται περισσότερο στις συνομιλίες και θέλουν να τελειώσει ο πόλεμος. Οι μισοί από αυτούς είναι έτοιμοι να δεχτούν μεγάλες παραχωρήσεις από την Ουκρανία και οι άλλοι μισοί ανυπομονούν για άμεση κατάπαυση του πυρός, σύμφωνα με ανάλυση δεδομένων δημοσκοπήσεων από το ινστιτούτο Bortnik.
