Οι «Αλκυονίδες ημέρες» των περίφημων «ήρεμων νερών» στις ψυχρές κατά τα άλλα ελληνοτουρκικές σχέσεις, όσον αφορά ζητήματα υψηλής πολιτικής, όπως αυτό της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών –και εσχάτως της κυριαρχίας νησιών που εγείρει με επιμονή η Αγκυρα– δείχνουν να φθάνουν στο τέλος τους. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από το ύφος και το περιεχόμενο των τελευταίων δηλώσεων σε αμφότερες τις πλευρές του Αιγαίου.

Η επαναφορά του συγκρουσιακού κλίματος, προσώρας τουλάχιστον σε επίπεδο ρητορικής, «μεταφράζεται» ήδη σε προάγγελο έντασης, με ορατό τον κίνδυνο ενός «θερμού» φθινοπώρου και στο πεδίο.

«Η Ελλάδα δεν πρόκειται να επιτρέψει καμία παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων, υπό οποιαδήποτε συνθήκη», διεμήνυσε προ ημερών, σε ασυνήθιστα αυστηρό τόνο σε σχέση με προηγούμενες δηλώσεις του, ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, και για πρώτη φορά δεν δίστασε να μιλήσει επί του πρακτέου: για το τι θα κάνει δηλαδή η Ελλάδα σε περίπτωση που κάποιος αμφισβητήσει-απειλήσει-παραβιάσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα.

«Θα μετρηθούμε στο πεδίο», τόνισε χωρίς περιστροφές στις δηλώσεις του στην τηλεόραση του Οpen, ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας (σ.σ. αναφερόμενος στο έργο της πόντισης του καλωδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Κύπρο –έργο το οποίο, αν και ευρωπαϊκό, έχει παρεμποδίσει με κινήσεις της στο πεδίο η Αγκυρα) και μιλώντας γενικότερα για την άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας (βλ. ΑΟΖ και έρευνες υδρογονανθράκων στις προκηρυχθείσες θαλάσσιες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων αυτών νοτίως της Κρήτης), ξεκαθάρισε προς πάσα κατεύθυνση:

«Δεν θα είμαστε παθητικοί δέκτες. Η περίοδος της παθητικότητας έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Θα βγαίνουμε και ας υπάρχουν αντιδράσεις». 

Κάθε χώρα μπορεί να έχει οποιεσδήποτε αξιώσεις-βλέψεις για τα συμφέροντά της στην ανατολική Μεσόγειο, το κρίσιμο όμως είναι στο πεδίο, θέλησε να επαναλάβει ο κ. Γεραπετρίτης, σε μία εντυπωσιακή αλλαγή ρητορικής που προκάλεσε αίσθηση τόσο σε διπλωματικό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο.

Δεν ήταν λίγοι όσοι έσπευσαν να αναδείξουν το πολιτικό πρόσημο της μεταστροφής αυτής Γεραπετρίτη και της στόχευσής της, σε μια περίοδο μάλιστα που η κυβέρνηση δεν περνάει και τις καλύτερες ημέρες της.

Εξ ου και οι «συμβουλές» του τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, προς τους έλληνες πολιτικούς –και δη τους κυβερνώντες– να μην «ποντάρουν» και να μην υποδαυλίζουν το αντιτουκρικό αίσθημα κάθε φορά που βρίσκονται στριμωγμένοι (σε μια δήλωση που μαρτυρά την πολύ καλή δουλειά που γίνεται από την τουρκική πρεσβεία στην Αθήνα σε επίπεδο παρακολούθησης των πολιτικών εξελίξεων στη χώρα).

Με αφορμή προφανώς τις τελευταίες δηλώσεις Γεραπετρίτη (αλλά και του ίδιου του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη) για τη δύσκολη στην ουσία των κορυφαίων διμερών ζητημάτων, σχέση με την Τουρκία, ο Χακάν Φιντάν προτίμησε –με εξόχως υπεροπτικό ύφος– να προβεί σε «νουθεσίες» και απειλές περί γεωπολιτικού κόστους, προς το πολιτικό προσωπικό της χώρας.

Και ως αρνητικό παράδειγμα συμπεριφοράς ανέδειξε για μία ακόμη φορά τον υπουργό Εθνικής Αμυνας, Νίκο Δένδια, το πρόσωπο που ενοχλεί περισσότερο από κάθε άλλον τους γείτονες, από τότε που βίωσαν, σε ζωντανή σύνδεση, την επεισοδιακή εκείνη κοινή συνέντευξη Τύπου –τότε με την ιδιότητα του υπουργού των Εξωτερικών– με τον Mεβλούτ Τσαβούσογλου (θυμηθείτε εδώ και εδώ).

«Οταν έχει ένα μπελά, πάντα προκύπτει μια δήλωση του Δένδια (…) Ουσιαστικά, τι λέει, “να εκλέξετε εμένα έναντι αυτού που υπάρχει απέναντι”», ήταν η χαρακτηριστική παρατήρηση από τον κ. Φιντάν, κάνοντας λόγο για φθηνή πολιτική, χωρίς να λείψουν οι γνωστές τουρκικές απειλές:

«Κάνουν μια τέτοια φθηνή πολιτική, δεν πρέπει όμως να ανοίγουν την πόρτα σε κρίσεις που μπορούν να δημιουργήσουν γεωστρατηγικό κόστος και κόστος στο δικό τους κράτος».

Οι απειλές αυτές που μάλλον ήρθαν να τερματίσουν την περίοδο των «ήρεμων νερών» στα Ελληνοτουρκικά, έχουν να κάνουν κυρίως με τις κινήσεις της Αθήνας στο πεδίο, με πρώτο στη σειρά το έργο του καλωδίου της διασύνδεσης με την Κύπρο – έργο ευρωπαϊκό για το οποίο η ελληνική πλευρά δείχνει πλέον αποφασισμένη να προχωρήσει.

Σε πρώτη μάλιστα φάση, η Ελλάδα, μαζί με τη Γαλλία, την Ιταλία και την Κύπρο, στέλνουν πολεμικά πλοία για τη διεξαγωγή άσκησης, δεσμεύοντας την περιοχή από όπου θα περάσει το καλώδιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Απαντώντας, η Αγκυρα προχώρησε με τη σειρά της σε δέσμευση της ίδιας περιοχής –η οποία όπως υποστηρίζει, είναι δικής της δικαιοδοσίας– για αεροναυτικές ασκήσεις και το «γαϊτανάκι» αυτό των ΝAVTEX και των εκατέρωθεν προειδοποιήσεων φαίνεται ότι θα συνεχιστεί τις επόμενες εβδομάδες.

«Το ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης τίθεται σε κάθε συνάντηση, αλλά οι Τούρκοι δεν επιδεικνύουν διάθεση συνεργασίας», έλεγε στο «Βήμα» υψηλόβαθμή πηγή, σε σχέση με την αναστολή των εργασιών υπό το βάρος των προηγούμενων τουρκικών αντιδράσεων που έφθασαν μέχρι την αποστολή πολεμικών πλοίων στα ανοικτά της Κάσου.

Ανεξάρτητα από τις διαβεβαιώσεις του υπουργού Εξωτερικών για την ολοκλήρωση των εργασιών στο άμεσο μέλλον, το «πάγωμα» του έργου έχει επιφέρει σοβαρό πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση, φέρνοντας ταυτόχρονα στην επιφάνεια τις ρεαλιστικές προοπτικές του –επίσης «παγωμένου» επί της ουσίας– ελληνοτουρκικού διαλόγου. Και ας επαναλαμβάνεται σε κάθε ευκαιρία ότι τα έργα για την πόντιση καλωδίων –πόσο μάλλον ένα ευρωπαϊκό έργο για την ηλεκτρική διασύνδεση δύο κρατών-μελών της ΕΕ– αφορούν την ανοικτή θάλασσα και συνεπώς δεν υπόκεινται σε όρους που πηγάζουν από τα κυριαρχικά δικαιώματα παράκτιων κρατών.

Στο πλαίσιο αυτό άλλωστε εντάσσονται και οι προαναφερθείσες δηλώσεις Γεραπετρίτη περί αναμέτρησης στο πεδίο…

Εδώ μπαίνει το θέμα της διεθνούς κάλυψης της χώρας, στην οποία ενδεχομένως μπορεί να υπολογίζει η κυβέρνηση για την ολοκλήρωση ενός έργου συγχρηματοδοτούμενου από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Σύμφωνα με το «Βήμα» στο περιβάλλον των κ. Μητσοτάκη και Γεραπετρίτη θεωρείται βέβαιη η στήριξη από την ΕΕ  και ειδικά από τη Γαλλία (θυμηθείτε τις στοχευμένες αναφορές Μακρόν από το βήμα της Διάσκεψης του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς σχετικά με την ανάγκη προστασίας των ΑΟΖ Ελλάδας – Κύπρου), καθώς επίσης από την Αίγυπτο (ως άμεσα ενδιαφερόμενη), αλλά και τις Ηνωμένες Πολιτείες (με δεδομένο το ενδιαφέρον της Chevron για τις προκηρυχθείσες από το ελληνικό κράτος θαλάσσιες περιοχές στον σχετικό διαγωνισμό).

«Οι Τούρκοι δεν είναι αφελείς να αναλάβουν ένα τόσο μεγάλο ρίσκο, και ειδικά σε μια τόσο ρευστή περίοδο, να τραβήξουν τα πράγματα στα άκρα για το καλώδιο. Θα έρθουν αντιμέτωποι με μεγάλο διεθνές κόστος», έλεγε προ ημερών στην εφημερίδα πηγή με γνώση της υπόθεση. Ωστόσο, όπως έχει δείξει η Ιστορία σε αντίστοιχες περιπτώσεις, όλα σε σχέση με τον ρόλο του διεθνούς παράγοντα, μένει να αποδειχθούν -που αλλού παρά- στο πεδίο.

Διότι όπως είπε και ο κ. Γεραπετρίτης το κρίσιμο είναι το πεδίο….

«Πρέπει πρώτα να ληφθεί η πολιτική απόφαση και να καταγραφεί τι ακριβώς ζητείται να κάνουν οι Ενοπλες Δυνάμεις στο πεδίο. Ακολούθως θα παραδοθούν οι εισηγήσεις και βάσει αυτών θα δοθούν οι εντολές από την κυβέρνηση», εξηγούσαν από την πλευρά τους  στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού που μίλησαν στο ίδιο μέσο.

Σε κάθε περίπτωση, είναι πρόδηλο πια ότι καθώς οι τόνοι ανεβαίνουν και οι δηλώσεις διπλωματικής αβροφροσύνης δίνουν πλέον τη θέση τους σε δημόσιους διαξιφισμούς όπως ο τελευταίος μεταξύ Φιντάν και Γεραπετρίτη, οι δύο πλευρές εισέρχονται σε μια περίοδο έντασης που δεν είναι δύσκολο να μεταφερθεί και στο πεδίο.

Ως πιθανό «παράθυρο» εκτόνωσης εμφανίζεται η επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, την τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, αν και σπανίως τέτοιου είδους τετ-α-τετ έχουν οδηγήσει σε δραστικές εξελίξεις.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News