Στην έρημο Ατακάμα σωροί από μεταχειρισμένα ρούχα ξεβάφουν στην άμμο, κάτω από τον καυτό ήλιο. Η γεμάτη πλαστικές σακούλες με ενδύματα έρημος βρίσκεται κοντά στην πόλη Ικίκε, στα βόρεια της Χιλής.
Τώρα η κυβέρνηση της Χιλής κάνει ένα αποφασιστικό βήμα προς την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής κρίσης που μαστίζει την Ατακάμα, όπως αναφέρει ρεπορτάζ του Guardian από την πρωτεύουσα της νοτιοαμερικανικής χώρας, Σαντιάγο.
Το χιλιανό υπουργείο Περιβάλλοντος πρόσθεσε τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα ως κατηγορία «προτεραιότητας» του νόμου περί διευρυμένης ευθύνης των παραγωγών, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για να καταστούν οι εισαγωγείς υπεύθυνοι για τα απόβλητα που παράγονται από τους χιλιάδες τόνους μεταχειρισμένων ενδυμάτων που εισάγονται στη Χιλή κάθε χρόνο.
Οι εισαγωγείς θα υποχρεούνται πλέον να αναφέρουν τα ρούχα που εισάγουν στη χώρα, ενώ περαιτέρω κανονισμοί θα προστεθούν στο νομοσχέδιο σύντομα. Η χιλιανή κυβέρνηση θα δημοσιεύσει επίσης μια δημόσια πολιτική που θα στοχεύει ειδικά στα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τη θέση τους στην κυκλική οικονομία. Ενας από τους στόχους της θα είναι η εξάλειψη των απορριμάτων υφασμάτων στην έρημο Ατακάμα.
Σύμφωνα με επίσημα κυβερνητικά στοιχεία, περισσότερα από το 90% των υφασμάτων που πωλούνται στη Χιλή είναι εισαγόμενα, καθιστώντας τη χώρα της Νότιας Αμερικής τον τέταρτο μεγαλύτερο εισαγωγέα μεταποιημένων ενδυμάτων στον κόσμο.
Η κυβέρνηση υπολογίζει ότι η χώρα εισάγει 123.000 τόνους μεταχειρισμένων ενδυμάτων κάθε χρόνο, με τις επιπτώσεις να γίνονται πιο έντονα αισθητές στο βόρειο τμήμα της χώρας – όπου η κατάσταση στην έρημο Ατακάμα έχει προσελκύσει την παγκόσμια προσοχή.
Πρόθεση της κυβέρνησης είναι η δημιουργία μιας νέας καταναλωτικής κουλτούρας, όπου οι εταιρείες θα είναι υποχρεωμένες να προσφέρουν υπηρεσίες επισκευής, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης. Πρόκειται για ένα βήμα προς τη μετάβαση από μια γραμμική οικονομία παραγωγής, κατανάλωσης και διάθεσης, σε μια κυκλική οικονομία για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα της χώρας.
Η παγκόσμια παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων προβλέπεται να αυξηθεί από τους 109 εκατομμύρια τόνους που κατασκευάστηκαν το 2020, σε 145 εκατομμύρια τόνους το 2030. Οι πολίτες της Χιλής χρησιμοποιούν κατά μέσο όρο 32 κιλά κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, συμβάλλοντας σε 572.000 τόνους κλωστοϋφαντουργικών αποβλήτων ετησίως.
Καθημερινά, τόνοι ρούχων φτάνουν αφορολόγητοι στο duty-free λιμάνι της πόλης Ικίκε ως γιγάντιες μπάλες τυλιγμένες σε πλαστικό. Εκεί κόβονται και ταξινομούνται σε κατηγορίες από ένα εργατικό δυναμικό που αποτελείται κυρίως από μετανάστες.
Τα καλύτερα ρούχα, συχνά σε σχεδόν άριστη κατάσταση, πωλούνται σε καταστήματα χονδρικής που είναι ενσωματωμένα στις στενές σειρές αποθηκών στο ελεύθερο λιμάνι, ή αποστέλλονται στην πρωτεύουσα Σαντιάγο, για μεταπώληση. Τα υπόλοιπα κατευθύνονται με συνοδεία μικρών φορτηγών προς το Αλτο Χοσπίτσιο, μια φτωχή πόλη του οροπεδίου πάνω από την Ικίκε, όπου ενσωματώνονται σε έναν φαινομενικά ατελείωτο κύκλο μεταπώλησης και επαναχρησιμοποίησης.
Στη Λα Κεμπραδίγια, μία από τις μεγαλύτερες υπαίθριες αγορές της χώρας, οι πωλητές προσφέρουν ρούχα έναντι μικρών χρηματικών ποσών, ενώ τα λιγότερο επιθυμητά είδη συχνά πετάγονται στην έρημο Ατακάμα. Ακολούθως κάποια ρίχνονται στην πυρά – με πυκνά σύννεφα μαύρου καπνού να ανεβαίνουν σπειροειδώς προς τον ουρανό από μια ακατάστατη χωματερή σε ένα υψηλό οροπέδιο έξω από το Αλτο Χοσπίτσιο.
Ωστόσο, μετά από αρκετά χρόνια έρευνας, η κυβέρνηση της Χιλής κατάφερε τελικά να προσθέσει τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα στον νόμο περί διευρυμένης ευθύνης. Πολλές χώρες έχουν παρόμοιες νομοθεσίες, αλλά η χιλιανή, που θεσμοθετήθηκε το 2017, καθιστούσε μέχρι σήμερα υπεύθυνους τους παραγωγούς μόνο για την ανακύκλωση αγαθών σε συγκεκριμένες κατηγορίες – όπως ελαστικά, μπαταρίες, λάδια και πλαστικές συσκευασίες.
