Είχε ταλέντο πάνω στη σκηνή και πολύ χιούμορ εκτός της θεατρικής συνθήκης. Η ενασχόλησή του, άλλωστε, με την κωμωδία –Γκολντόνι, Μαριβό, Λαμπίς- υποδήλωνε μία διαχρονική μαθητεία και μια προσπάθεια να ανακαλύψει το βάθος κάτω από την κωμική επιφάνεια.

Ο Βασίλης Παπαβασιλείου, ο οποίος έφυγε την Παρασκευή από τη ζωή σε ηλικία 76 ετών, είχε μαθητεύσει δίπλα στον Κάρολο Κουν, συνεργάστηκε με τους σπουδαίους της γενιάς του, όπως τον Λευτέρη Βογιατζή, άπλωσε το χέρι στη νεότερη γενιά, άφησε μία μεγάλη στιγμή προσωπικής μυθολογίας με την «Ελένη» του Γιάννη Ρίτσου.

«Η σπασμένη στάμνα», 1982

Από την εποχή που η σύμπραξη δυνάμεων στο ελληνικό θέατρο δημιουργούσε γεγονός. Ο Β. Παπαβασιλείου μοιράζεται τη σκηνοθεσία με τον Λευτέρη Βογιατζή στη «Σπασμένη στάμνα» του Χάινριχ φον Κλάιστ –σε μετάφραση της επίσης αείμνηστης Τζένης Μαστοράκη- στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων.

Ο ίδιος έχει τον ρόλο του Βάλτερ, ο Βογιατζής του Αδάμ. Έπαιζαν επίσης, εκτός άλλων, οι Ράνια Οικονομίδου (Εύα), Σμαράγδα Σμυρναίου (Μάρθα), Σπύρος Παπαδόπουλος (υπηρέτης του Βάλτερ /κλητήρας), Δημήτρης Καταλειφός (Ρούπρεχτ), Άννα Κοκκίνου (κα Μπριγκίτα). Η παράσταση παίχτηκε επίσης στη Χίο (Οµήρειο Πνευµατικό Κέντρο), στην Καλαµάτα και στα Ανώγεια της Κρήτης.

«Το καφενείο», 1984

Η πρώτη σκηνοθεσία του Παπαβασιλείου σε έργο του Κάρλο Γκολντόνι, συγγραφέα ο οποίος κατέληξε «δημιουργική εμμονή» για τον σκηνοθέτη. Το «Καφενείο» ανέβηκε για λογαριασμό του Θεσσαλικού Θεάτρου με πρωταγωνιστές τους Κώστα Τσιάνο, Κώστα Αρζόγλου, Σπύρο Παπαδόπουλο. Τρία χρόνια αργότερα ανέβασε το «Καινούργιο σπίτι» του ίδιου συγγραφέα στο «Αθήναιον» (νυν «Τζένη Καρέζη») με το σχήμα «Εποχή» που είχε δημιουργήσει τότε.

Το 1999 αναβιώνει επίσης στη Λάρισα το «Φίλος όχι αστεία» και πρωταγωνιστές τους Νίκο Καραθάνο, Λένα Κιτσοπούλου, Γιώργο Ζωγράφο, Μαρία Κανελλοπούλου, Αθηνά Μαξίμου κ.ά. Η συνέχεια δόθηκε στην Πάτρα με «Το τέλος του καρναβαλιού» (2006) με τους Λυδία Φωτοπούλου, Γεράσιμο Γεννατά, Σοφία Σεϊρλή, Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου και στον Πειραιά με τους «Καβγάδες στην Κιότζα» (2013) και πρωταγωνιστές τους Άνδρη Θεοδότου, Γιάννη Νταλιάνη, Χριστίνα Μαξούρη, Ελένη Ουζουνίδου κ.ά. Πέρσι ανέβασε, τέλος, τον «Ιμπρεσάριο από τη Σμύρνη» στο Εθνικό Θέατρο.

«Πίστη, αγάπη, ελπίδα», 1989

Ο Γιάννης Ρήγας και η Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου αφήνουν τις καλύτερες εντυπώσεις στο ανέβασμα του έργου, που ο Αυστρο-ούγγρος Έντεν φον Χόρβατ, έγραψε το 1932, περιγράφοντας με ακρίβεια έναν κόσμο αποξένωσης σε μια προ-φασιστική κοινωνία άγριου καπιταλισμού, όπου κυριαρχούν ο κυνισμός και το ατομικό οικονομικό συμφέρον. Ο ίδιος ο Παπαβασιλείου υποδυόταν τον «παρασκευαστή» του ανατομείου φορώντας ιατρική ρόμπα. Μια ανάμνηση από τα χρόνια του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου, όπου σπούδασε Ιατρική έως το τρίτο έτος.

«Διαμάντια και μπλουζ», 1990

Το έργο της Λούλας Αναγνωστάκη ανέβηκε για πρώτη φορά στο θέατρο το 1990 από τον θίασο Τζένης Καρέζη – Κώστα Καζάκου, σε σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου με την Καρέζη σε έναν ρόλο – σφραγίδα για τη θεατρική καριέρα της.

Υποδύεται την Άννα, μια γοητευτική γυναίκα που περιμένει να ακούσει ένα τραγούδι το οποίο ετοιμάζει η κόρη της μαζί με τους φίλους της μουσικούς, προκειμένου να συμμετάσχουν σε ένα φεστιβάλ τζαζ.

«Βαβυλωνία», 1994

Ως μια άσκηση ιστορικής μνήμης επέλεξε ο Β. Παπαβασιλείου το έργο του Δημήτρη Βυζάντιου, το οποίο παρουσιάστηκε πρώτη φορά στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων τον Ιούλιο του 1994.

Ως γνωστό και σύμφωνα με την πλοκή, το 1827 την ημέρα που εξαγγέλλεται η ανεξαρτησία της Ελλάδας, βρίσκεται σε μια λοκάντα του Ναυπλίου μια ομάδα Ελλήνων που κατάγονται από διάφορες περιοχές του ελλαδικού χώρου. Για να γιορτάσουν το γεγονός, στήνουν ένα γλέντι. Λόγω των διαφορετικών γλωσσικών ιδιωμάτων που χρησιμοποιούν, δημιουργείται μα παρεξήγηση που τους οδηγεί όλους στη φυλακή. Συνολικά έως το 1996 δόθηκαν 57 παραστάσεις.

«Αγών», 1995

Παράσταση που βασιζόταν στο αρχαίο δράμα –την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή-, αλλά με τις ελευθερίες που επέβαλε ο σκηνοθέτης. Το σκηνικό στην πρώτη παράσταση των Δελφών ήταν ένα σκάμμα γεμάτο τσαλακωμένες εφημερίδες ενώ οι 13 γυναίκες ηθοποιοί που επωμίζονταν την ερμηνεία (καθεμιά τους και μία Αντιγόνη) είχαν μπροστά τους από έναν προσωπικό καθρέφτη πάνω σε ρόδες.

Ολα αυτό υπό το άγρυπνο βλέμμα του σκηνοθέτη ο οποίος είχε ενεργό ρόλο: ακουγόταν η φωνή του να διαβάζει επιλεγμένα αποσπάσματα της τραγωδίας στα αρχαία ελληνικά. Αξίζει εδώ η αναφορά στους υπόλοιπους συντελεστές: τα σκηνικά και κοστούμια του Διονύση Φωτόπουλου, τη μουσική του Γιώργου Χριστιανάκη, τους φωτισμούς του Χρήστου Γιαλαβούζη, τη χορογραφία του Δημήτρη Παπαϊωάννου.

«Το κοινό ταμείο», 1996

Ο Εζέν Λαμπίς ήταν άλλη μια διαχρονική δημιουργική εμμονή του Β.Παπαβασιλείου, γεγονός που αποδεικνύεται από την εξαιρετική παράσταση που πρωτοπαρουσιάστηκε στην κεντρική σκηνή της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, στις 24 Φεβρουαρίου 1996.

Στο «Κοινό ταμείο» (μετάφραση Ανδρέα Στάικου) μια παρέα Γάλλων της επαρχίας για να ξοδέψει τα χρήματα που μάζεψε σ’ έναν κουμπαρά, πηγαίνει στο Παρίσι, στα μέσα του 19ου αιώνα. Εκεί τους περιμένει μια σειρά από αναπάντεχες περιπέτειες: γίνονται αυτόπτες μάρτυρες μιας κλοπής, πέφτουν θύματα αισχροκέρδειας σ’ ένα από τα καλά εστιατόρια της πρωτεύουσας, οδηγούνται στο αστυνομικό τμήμα όπου και φυλακίζονται, δραπετεύουν, καταδιώκονται και διαρκώς προκαλούν νέες καταστροφές.

«Ελένη», 1999

Η πρώτη φορά που παρουσίασε την «Ελένη» του Γιάννη Ρίτσου –αποσπασμένη από την «Τέταρτη διάσταση»- ήταν υπό μορφή αναλογίου στην Πνύκα το 1999: μια σκηνική προσωπογραφία του Ρίτσου ποιητή.

Το 2001 το έργο αυτονομήθηκε στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης και το 2009 παίχτηκε η δεύτερη βερσιόν σε υπαίθριους χώρους στην Αττική και στο Θέατρο του Βύρωνα. Η τρίτη εκδοχή ανέβηκε στην οδό Φρυνίχου (Θέατρο Τέχνης) και πλέον η ωριμότητα του ηθοποιού και σκηνοθέτη μπορούσε να πείσει ακόμη και τον πλέον αμύητο ότι εδώ συντελείται μια μικρή αποκάλυψη.

«Του Κουτρούλη ο γάμος», 2012

Ένας θίασος  ταλαντούχων ηθοποιών –Μιχάλης Σαράντης, Νίκος Καραθάνος, Γαλήνη Χατζηπασχάλη, Μανώλης Μαυροματάκης, Αλεξάνδρα Αϊδίνη κ.ά- τίθενται υπό την καθοδήγηση του σκηνοθέτη για το απολαυστικό έργο του Αλέξανδρδου Ρίζου Ραγκαβή στο Εθνικό Θέατρο.

Ο ράφτης Μανώλης Κουτρούλης ερωτεύεται την Ανθούσα, κόρη μεσοαστικής οικογένειας, που, με την σειρά της, είναι ερωτευμένη με το Λεωνίδα, έναν νεαρό αστυνόμο. Για να αποφύγει τον επίδοξο γαμπρό, η Ανθούσα βάζει ως όρο για το γάμο να γίνει ο αγράμματος Κουτρούλης υπουργός. Ο Κουτρούλης αρχίζει την προεκλογική του εκστρατεία, χρησιμοποιεί όλα τα μέσα που του προτείνονται και φαίνεται να κατορθώνει αυτό που αρχικά έμοιαζε ακατόρθωτο. Έτσι, η φιλόδοξη Ανθούσα τον παντρεύεται. Γρήγορα όμως θα αποδειχθεί ότι η υπουργοποίησή του δεν ήταν αληθινή και ότι ο ράφτης έχει πέσει θύμα των επιτήδειων που έχουν εκμεταλλευτεί την αφέλειά του.

«Σιχτίρ ευρώ, μπουντρούμ δραχμή… θα πεις κι ένα τραγούδι», 2015

 «Είμαι Έλλην. Ως εκ τούτου, μου είναι αδύνατον να είμαι σοβαρός. Σας ζητώ συγγνώμη». Ο Β.Παπαβασιλείου είναι ο  Φωκίων Καπνίδης, τρόφιμος του ΑΑΨΟΥ (Άσυλο Ανιάτως Ψεκασθέντων Ολικής Υστερήσεως), ρόλο που έχτισε μόνος του από το μηδέν.

Ο ήρωάς του στο Θέατρο Τέχνης κατακτά την πρώτη θέση στον διαγωνισμό για τον «Τρόφιμο της Χρονιάς» καθώς αυτοαναγορεύεται «Ο νεκρός της Αμφιπόλεως» και έκτοτε επιδεικνύει ανάλογη διαγωγή. Δίνει την καθημερινή διάλεξη που αναλαμβάνει κάθε χρόνο ο «Τρόφιμος της Χρονιάς» μπροστά σε ένα ακροατήριο που αποτελείται από τους άλλους τροφίμους, συγγενείς και φίλους καθώς και από το ιατρικό, νοσηλευτικό, προσωπικό του ιδρύματος.

---

♦ Η νεκρώσιμη ακολουθία για τον Βασίλη Παπαβασιλείου θα ψαλλεί την Τετάρτη 11/06/25 στις 11:30 π.μ. από τον Ιερό Ναό Αγ. Σοφίας Μεροπίου Ακροπόλεως. Η ταφή θα γίνει στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News