Εγινε διάσημος στις αρχές της δεκαετίας του 1990, προβλέποντας, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, το τέλος της Ιστορίας, το οποίο θα επερχόταν μέσω της επικράτησης σε όλον τον κόσμο της αστικής δημοκρατίας και της ελεύθερης αγοράς. Σήμερα, περισσότερα από 30 χρόνια μετά, ο Φράνσις Φουκουγιάμα αναγνωρίζει πως η Ιστορία έχει αρχίσει να τρέχει ξανά, αλλά προς τη λάθος κατεύθυνση: «Ο Τραμπ επαναλαμβάνει τις πολιτικές που τη δεκαετία του 1930 οδήγησαν στον πόλεμο» είπε συνομιλώντας με τον Πάολο Μαστρολίλι, απεσταλμένο της Repubblica στη Νέα Υόρκη.
Ερωτηθείς καταρχάς για τους δασμούς που επέβαλε ο Ντόναλντ Τραμπ σε δεκάδες χώρες, κηρύσσοντας ουσιαστικά έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο, ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ ήταν υπέρ το δέον σαφής: «Πρόκειται για την πιο ανόητη απόφαση που έχει ληφθεί ποτέ από έναν πρόεδρο των ΗΠΑ. [Οι δασμοί] θα είναι εντελώς αντιπαραγωγικοί και πιθανότητα θα επιφέρουν επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας – αν δεν την οδηγήσουν σε ύφεση. Ολα πηγάζουν από την ανικανότητα του Τραμπ να αντιληφθεί πώς λειτουργεί η οικονομία. Είναι δύσκολο για μένα να καταλάβω πώς ένας αμερικανός πρόεδρος θα μπορούσε να κάνει κάτι τόσο παράλογο και επιζήμιο για την ίδιο τον λαό του».
Οσο για τον ισχυρισμό του αμερικανού προέδρου ότι όλος ο κόσμος εκμεταλλευόταν επί δεκαετίες τις ΗΠΑ, «δεν έχει κανένα νόημα. Η Αμερική άκμασε πάρα πολύ χάρη στην παγκόσμια φιλελεύθερη εμπορική τάξη. Πιστεύει ότι το εμπορικό έλλειμμα είναι σημάδι εκμετάλλευσης, αλλά οποιοσδήποτε οικονομολόγος μπορεί να σας εξηγήσει ότι αυτό δεν ισχύει, είναι απλώς η άλλη όψη του νομίσματος της κυριαρχίας του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος. Οι αποφάσεις του Τραμπ βασίζονται σε τόσο αδιανόητη άγνοια που είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς πώς κατάφερε να γίνει πρόεδρος» σημείωσε ο αμερικανός (ιαπωνικής καταγωγής) πολιτικός επιστήμονας.
Ούτε όλα όσα διατείνεται περί επιστροφής της παραγωγής στις ΗΠΑ στέκουν, σύμφωνα με τον Φουκουγιάμα. Καταρχάς γιατί το κόστος του επαναπατρισμού τόσο πολλών εφοδιαστικών αλυσίδων θα είναι τεράστιο. Αλλά ούτε να κατασκευάσουν ολοκαίνουργια εργοστάσια θα είναι σε θέση οι αμερικανικές εταιρείες, λόγω του υψηλού κόστους εργασίας. Επιπλέον, ελάχιστοι θα είναι διατεθειμένοι να προβούν σε τεράστιες επενδύσεις με έναν απρόβλεπτο και ασυνεπή πρόεδρο, που αλλάζει γνώμη κάθε δύο μέρες.
Ο δημοσιογράφος της Repubblica σημείωσε ότι μεταξύ των χωρών που πλήττονται από τους δασμούς του Τραμπ συγκαταλέγονται και οι στενότεροι σύμμαχοι των ΗΠΑ. Ο Φουκουγιάμα σχολίασε ότι «ο Τραμπ κατευθύνεται ταχέως προς τον κόσμο των μεγάλων δυνάμεων του 19ου αιώνα, όπου όλοι είχαν μια σφαίρα επιρροής. Οι αξίες και οι ιδέες δεν είχαν καμία αξία και δεν υπήρχε διαφορά μεταξύ φίλου και εχθρού. Δεν νομίζω ότι αυτός είναι ο κόσμος στον οποίο θέλουμε να ζούμε».
Εάν, όμως, οι πολιτικές που εφαρμόζει ο Ντόναλντ Τραμπ είναι παρόμοιες με τις πολιτικές της δεκαετίας του 1930, όπως σημείωσαν οι Σκοτ Λίνσικομ και Κόλιν Γκράμπροου του Cato Institute, υπάρχει και σήμερα ο κίνδυνος να οδηγηθεί η ανθρωπότητα σε έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο; «Ναι» προειδοποιεί ο Φουκουγιάμα.
«Ο Τραμπ άλλαξε στρατόπεδο στην παγκόσμια σύγκρουση μεταξύ δημοκρατίας και απολυταρχίας. Συντάσσεται με τους αυταρχικούς ηγέτες γιατί θέλει να γίνει ένας εξ αυτών και επιδιώκει να στρέψει το αμερικανικό σύστημα προς αυτή την κατεύθυνση. Η μόνη ελπίδα είναι ότι αυτή η ανόητη πολιτική [των δασμών] θα γυρίσει μπούμερανγκ. Οι τιμές θα αυξηθούν και πιθανότατα θα ρίξουν τις ΗΠΑ και πολλές άλλες οικονομίες σε ύφεση. Αυτό δεν θα ευχαριστήσει τους αμερικανούς ψηφοφόρους, οι οποίοι οραματίζονταν μια χρυσή εποχή. Οταν οι άνθρωποι χάνουν τις δουλειές τους και ο κόσμος εισέρχεται σε ύφεση, που απονομιμοποιεί τις υπάρχουσες κυβερνήσεις, αυτη η αστάθεια προκαλεί συγκρούσεις. Οι πολιτικές του Τραμπ θα καταστρέψουν τη Βορειοατλαντική Συμμαχία και θα εξαλείψουν κάθε αλληλεγγύη μεταξύ των δημοκρατιών. Η Ρωσία και η Κίνα είναι ευτυχείς που μπορούν να εκμεταλλευτούν αυτή την κατάσταση».
Οσο για το πώς ακριβώς διαμορφώνεται η κατάσταση, «η απόφαση του Τραμπ να αποδυναμώσει την Ουκρανία θα ωθήσει την Κίνα να κινηθεί επιθετικά προς την Ταϊβάν. Οπότε η Μόσχα και το Πεκίνο θα αρχίσουν να εφαρμόζουν έναν επιθετικό επεκτατισμό. Επιπλέον, οι ΗΠΑ απειλούν να επιτεθούν στη Δανία για τη Γροιλανδία. Αρα ναι, η κατάσταση είναι άσχημη και οι συνέπειες θα είναι σοβαρές».
Πώς κρίνει ο Φουκουγιάμα τις έμμεσες και άμεσες αναφορές του Τραμπ σε τρίτη θητεία του; «Ολες οι πολιτικές του εδράζονται στις αυταρχικές του βλέψεις. Το μέλλον θα εξαρτηθεί από την αντίσταση που θα προβληθεί, είτε μέσω της εκλογής δικαστών είτε στις ενδιάμεσες εκλογές του 2026. Αλλά υπάρχει ο κίνδυνος η Κίνα να εισβάλει στην Ταϊβάν τις επόμενες εβδομάδες ή μήνες και μια διεθνής κρίση θα μπορούσε να περιορίσει την ισχύ του».
