Την άποψη ότι το Πακιστάν δεν «αντέχει» μια νέα ένοπλη σύγκρουση με την Ινδία εκφράζει ο Γιουσούφ Ναζάρα, πρώην επικεφαλής της μονάδας αναδυόμενων αγορών της Citigroup και συγγραφέας του βιβλίου «The Gathering Storm», σε άρθρο γνώμης στους Financial Times.

Οι πρόσφατες πυραυλικές επιθέσεις της Ινδίας εναντίον του Πακιστάν έχουν κλιμακώσει την ένταση μεταξύ των δύο χωρών, και μάλιστα στο ίδιο επίπεδο που επικράτησε κατά τη διάρκεια του πολέμου μεταξύ των δύο κρατών το 1971. Ο πρωθυπουργός του Πακιστάν, Σεχμπάζ Σαρίφ, περιέγραψε την επίθεση ως «πράξη πολέμου» και υποσχέθηκε αντίποινα.

Η σύγκρουση, σημειώνει ο Ναζάρα στους FT, ξεκίνησε από μια τρομοκρατική επίθεση στο υπό ινδικό έλεγχο Κασμίρ τον Απρίλιο –όπου σκοτώθηκαν 26 πολίτες–, η οποία προκάλεσε την προσοχή της διεθνούς κοινότητας. Ο Ντόναλντ Τραμπ περιέγραψε την κατάσταση ως «ντροπιαστική» και εξέφρασε την ελπίδα ότι θα υπάρξει αποκλιμάκωση, δηλώνοντας ότι «πολεμούν για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, εδώ και πολλές, πάρα πολλές δεκαετίες».

Μια σύγκρουση θα είχε πολύ πιο οδυνηρές οικονομικές συνέπειες για το Πακιστάν σε σύγκριση με την Ινδία, καθιστώντας την κλιμάκωση ιδιαίτερα επικίνδυνη. Αλλωστε ο οίκος αξιολόγησης Moody’s προειδοποίησε στις 5 Μαΐου με έκθεσή του στην οποία σημείωνε ότι «εντάσεις με την Ινδία θα πλήξουν την ανάπτυξη του Πακιστάν αλλά και την προσπάθεια για δημοσιονομική σταθερότητα και μακροοικονομική ισορροπία». Παράλληλα θα θέσουν σε κίνδυνο τη δανειακή σύμβαση επτά δισ. δολαρίων της χώρας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).

Ο αρθρογράφος των FT υπογραμμίζει ότι τέτοιου είδους συγκρούσεις έχουν αποσταθεροποιήσει το Πακιστάν. Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν είχε οδυνηρές συνέπειες, συμβάλλοντας στην αύξηση της κοινωνικής αναταραχής, στην παράνομη διακίνηση όπλων και ναρκωτικών, αλλά και στην ενίσχυση εξτρεμιστικών ομάδων που απειλούν τη σταθερότητα του κράτους.

Σήμερα η οικονομία του Πακιστάν παραμείνει εύθραυστη. Στα τέλη Δεκεμβρίου του 2024 το εξωτερικό χρέος της χώρας είχε ξεπεράσει τα 131 δισ. δολάρια, ενώ τα συναλλαγματικά αποθέματα ήταν 10 δισ. δολάρια, δηλαδή μπορούσαν να καλύψουν μετά βίας τις εισαγωγές τριών μηνών. Περαιτέρω κλιμάκωση των συγκρούσεων θα θέσει σε κίνδυνο την πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίου και στις διμερείς χρηματοδοτικές συμφωνίες, πλήττοντας ακόμη περισσότερο τα συναλλαγματικά αποθέματα. Επίσης, θα θέσει σε κίνδυνο την πρόοδο του προγράμματος με το ΔΝΤ.

Ο Ναζάρα σημειώνει ότι το 2021, ο πρώην επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων του Πακιστάν, Καμάρ Τζάβεντ Μπάτζουα, προειδοποίησε, μιλώντας σε δημοσιογράφους, ότι η χώρα δεν διαθέτει αρκετά καύσιμα για τα τανκς της, ούτε χρήματα για να προμηθευτεί όσα χρειάζονται. Πρόκειται για μια συνθήκη που ισχύει και σήμερα. Αντίθετα, η Ινδία βρίσκεται σε πολύ πιο ισχυρή θέση. Το διμερές εμπόριο με το Πακιστάν είναι ασήμαντο, αντιστοιχώντας μόλις στο 0,5% του εμπορίου της Ινδίας το 2024. Επίσης, ακόμη και σε μια παρατεταμένη σύγκρουση, η οικονομική δραστηριότητα της Ινδίας δεν πρόκειται να επηρεαστεί σημαντικά.

Θα υπάρξουν, όμως, έμμεσες συνέπειες για το Νέο Δελχί: μεγάλη αύξηση των αμυντικών δαπανών, η οποία θα μπορούσε να χαλαρώσει τον ρυθμό δημοσιονομικής σταθερότητας και να απομακρύνει κεφάλαια από πιο σημαντικούς τομείς. Η αύξηση των αμυντικών δαπανών θα μπορούσε να πλήξει την επέκταση υποδομών και να μειώσει τη χρηματοδότηση προγραμμάτων για το κοινωνικό κράτος. Επιπροσθέτως, η Ινδία δέχεται πιέσεις και σε άλλα μέτωπα, κυρίως στη συνοριακή κόντρα με την Κίνα. Μια διμέτωπη σύγκρουση επιβάλλει κόστος που, αν και διαχειρίσιμο, δικαιολογεί στρατηγική προσοχή όσον αφορά το τι θα συμβεί στη συνέχεια.

Ωστόσο η κατάσταση της Ινδίας ωχριά μπροστά στους υπαρξιακούς οικονομικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει το Πακιστάν. Για το Ισλαμαμπάντ η στρατιωτική εμπλοκή μπορεί να προσφέρει ένα προσωρινό πολιτικό σημείο συσπείρωσης εν μέσω εγχώριας αναταραχής, αλλά η οικονομική ζημιά θα είναι μόνιμη. Το Πακιστάν, που ήδη στηρίζεται στην κινεζική υποστήριξη –το Πεκίνο πρόσφατα παρέδωσε χρέος ύψους 2 δισ. δολαρίων– κινδυνεύει με βαθύτερη εξάρτηση από την Κίνα, περιπλέκοντας τις σχέσεις του με τους Δυτικούς συμμάχους, ιδίως τις ΗΠΑ.

Η πραγματική οικονομία του Πακιστάν, ιδίως η γεωργία, θα δεχθεί ακόμη πιο ισχυρό πλήγμα, τονίζει ο αρθρογράφος των FT. Η αναστολή από την Ινδία της συνθήκης του 1960 για τα ύδατα του Ινδού ποταμού («Indus Waters Treaty») στέλνει ένα αποσταθεροποιητικό μήνυμα. Η γεωργία παραμένει η ραχοκοκαλιά της οικονομίας του Πακιστάν, απασχολώντας σχεδόν το 40% του εργατικού δυναμικού του.

Σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια και τις παρατεταμένες συνέπειες των πλημμυρών του 2022, η χώρα δεν είναι προετοιμασμένη για ένα ακόμη μεγάλο σοκ. Μία και μόνο κρίση θα μπορούσε να προκαλέσει οικονομική κατάρρευση και μαζική δυστυχία. Για το Ισλαμαμπάντ, η αποφυγή σημαντικής κλιμάκωσης θα μπορούσε να είναι ζήτημα επιβίωσης.

«Η ταχεία διεθνής δράση είναι πλέον απαραίτητη για την εκτόνωση των αυξανόμενων εντάσεων μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν. Ενδεχόμενη αποτυχημένη παρέμβαση όχι μόνο θα εξαπολύσει ευρύτερη γεωπολιτική αστάθεια, αλλά θα θέσει σε κίνδυνο και τα μέσα διαβίωσης εκατομμυρίων ανθρώπων σε μια από τις φτωχότερες περιοχές του κόσμου (οι δύο χώρες μαζί περιλαμβάνουν ένα σημαντικό ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που ζει με λιγότερο από 3,65 δολάρια την ημέρα).

»Ακόμη και αν ένας πόλεμος πλήρους κλίμακας φαίνεται απίθανος, το ενδεχόμενο περιορισμένων εχθροπραξιών –συχνών στην επιβαρυμένη ιστορία αυτής της αντιπαλότητας– παραμένει υψηλό. Και οι βραχυπρόθεσμες κλιμακώσεις μπορούν ακόμα να επιφέρουν τεράστιο οικονομικό και ανθρώπινο κόστος, ιδιαίτερα σε μια χώρα τόσο ευάλωτη όσο το Πακιστάν» καταλήγει στο άρθρο του στους FT ο Ναζάρα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News