Στα τέλη της δεκαετίας του ‘70, η Σοβιετική Ενωση ξεκίνησε έναν πόλεμο στο Αφγανιστάν, ο οποίος διήρκεσε 10 χρόνια και της κόστισε 13.000 θανάτους. Σχεδόν μισόν αιώνα αργότερα η Ρωσία εξαπέλυσε άλλον πόλεμο, εναντίον της Ουκρανίας, και στο 1/3 του χρόνου κατέγραψε 200.000-250.000 θανάτους. Αν ο πόλεμος διαρκέσει όσο και εκείνος στο Αφγανιστάν, η Μόσχα θα έχει 50 φορές περισσότερες απώλειες. Οι παραπάνω υπολογισμοί ανήκουν στον Φεντερίκο Φουμπίνι της Corriere della Sera. «Και σήμερα η χώρα που εξαπέλυσε τον πόλεμο δεν είναι ίδια με την τότε. Η Ρωσία του Πούτιν έχει λίγο πάνω από τον μισό πληθυσμό της Σοβιετικής Ενωσης το 1979 και υψηλότερο μέσον όρο ηλικίας. Κάθε θύμα ή τραυματίας που επιστρέφει από το μέτωπο σε μη αναστρέψιμη σωματική ή ψυχική κατάσταση επιβαρύνει περισσότερο από τότε τη δημογραφική δομή και το μέλλον της χώρας».
Ο αρθρογράφος έγραψε ότι ο πόλεμο στην Ουκρανία έχει ήδη ήδη διαρκέσει περισσότερο από τον Ισπανικό Εμφύλιο, περισσότερο από τον Πόλεμο της Κορέας, ενώ μόλις έναν χρόνο λιγότερο από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και ότι έχουν εμπλακεί σε αυτόν «περίπου σαράντα χώρες τριών ηπείρων, είτε από τη μία είτε την άλλη πλευρά». Προφήτευσε, δε, το αυτονόητο: «Οπως και να τελειώσει ο πόλεμος, είναι ήδη σαφές ότι οι συνέπειες δεν θα σταματήσουν στη Ρωσία ή στην Ουκρανία, αλλά θα καθορίσουν την Ιστορία της Ευρώπης και όχι μόνο σε αυτόν τον αιώνα». Κατά δήλωσή του, ο Φουμπίνι έγραψε αυτό το κείμενο με σκοπό να κατανοήσουμε, πρώτον, «τι συμβαίνει στην χώρα με τη μεγαλύτερη αδιαφάνεια, στη Ρωσία» και, δεύτερον, ότι «η Ρωσία έχει μετατραπεί σε πιστό αντίγραφο των φασιστικών καθεστώτων της δεκαετίας του ‘30».
Ανέφερε παραδείγματα «μεγάλης αύξησης της αποζημίωσης και των μπόνους που λαμβάνουν όσοι Ρώσοι υπογράφουν σύμβαση με τον στρατό και συμφωνούν να πάνε να πολεμήσουν», δηλώνοντας ότι «αυτή πιθανώς αντανακλά την αυξανόμενη απροθυμία των Ρώσων να ανταλλάξουν τη ζωή τους και τις οικογένειές τους με λεφτά». Υστερα παρέθεσε κάποια στοιχεία: «Το 2024 περίπου 450.000 άνθρωποι φαίνεται να έχουν εγγραφεί στον στρατό, ενώ τους πρώτους πέντε μήνες του 2025 περίπου 175.000». Και μπήκε στο κύριο θέμα του, στο πόσον καιρό ακόμα μπορεί η Ρωσία να αντέξει τον πόλεμο. «Πόσον καιρό ακόμη ο Πούτιν θα στρατολογεί 30.000-40.000 άνδρες τον μήνα για να τους καταστρέφει στην ουκρανική κρεατομηχανή; Το Mediazona [σ.σ.: είναι το αντιρωσικό media που ίδρυσαν δύο κορίτσια της «πανκ μπάντας» Pussy Riot] βεβαιώνει ότι οι ρωσικές απώλειες μόνο στο δεύτερο εξάμηνο του 2024 ήταν 90.000 άτομα».
Ο Φουμπίνι συμπλήρωσε ότι «πλέον υπάρχουν ρωγμές στη ρωσική στρατιωτική μηχανή», ωστόσο «δεν ξέρουμε για πόσον καιρό θα αντέξει η πολεμική μηχανή του Πούτιν στην τρέχουσα έντασή της». Εγραψε ότι τα μπόνους στους υποψήφιους φαντάρους μειώθηκαν με κόλπα μάρκετινγκ και ότι «είναι πιθανόν ο Πούτιν να μοιράσει προαγωγές στους περιφερειακούς κυβερνήτες βάσει του αριθμού των στρατιωτών που στέλνουν στο μέτωπο». Ανέφερε μειώσεις των μπόνους των εθελοντών σε διάφορες περιοχές της Ρωσικής Ομοσπονδίας από τις 5 Ιουνίου, αλλά και την πλήρη κατάργηση των εφάπαξ πληρωμών από 1ης Ιανουαρίου 2025 «σε όσους εξέτιαν ποινή φυλάκισης τη στιγμή της κατάταξής τους στον στρατό». Και ακολούθως ο ιταλός δημοσιογράφους ασχολήθηκε με τα νεκροταφεία.
Τα κοιμητήρια φρακάρισαν
Τα νεκροταφεία ξεχειλίζουν από τάφους, έγραψε. Ετσι, στις επαρχιακές πόλεις της Ρωσίας τα κοιμητήρια διευρύνονται για να χωρέσουν τους πεσόντες. Το μπόνους εξόδου για όσους επιστρέφουν από το μέτωπο σκοτωμένοι έχει διπλασιαστεί εντός της τριετίας, από το ισοδύναμο των 80.000 ευρώ σε 157.000 ευρώ. Και το ίδιο ισχύει για τους τραυματίες. Αλλά οι πρόσφατες περικοπές στα μπόνους κατάταξης δείχνουν και κάτι ακόμη: την αντίθεση μεταξύ της πίεσης της Μόσχας να ρίξει όλο και περισσότερους άνδρες στο καμίνι και της οικονομικής δυνατότητας που υπάρχει συστήματος. Εδωσε κάποια εξήγηση ο Φουμπίνι: «Τώρα το ρωσικό πετρέλαιο πωλείται σχεδόν 20 ευρώ το βαρέλι, κάτω από τις τιμές που έχει εκτιμήσει ο Προϋπολογισμός της Μόσχας για το 2025».
Παρά ταύτα, ο ιταλός αναλυτής έκρινε ότι ο Πούτιν μάλλον δεν θα προσπαθήσει να λύσει το πρόβλημα με επιστράτευση. «Οχι προς το παρόν. Εκείνη του Σεπτεμβρίου 2022 κλόνισε τα θεμέλια της συναίνεσης για την ‘‘ειδική στρατιωτική επιχείρηση’’ και επομένως για το καθεστώς. Εμμονικός με την αυτοκρατορική ιστορία της πατρίδας, ο δικτάτορας σίγουρα θυμάται και το πάθημα του Αφγανιστάν τη δεκαετία του ‘80. Οι 13.000 σοβιετικοί νεκροί ήταν πολλοί επειδή κανένας τους δεν είχε επιλέξει να βρίσκεται εκεί. Ηταν στρατιώτες, συγκεντρωμένοι παρά τη θέλησή τους από τις σοβιετικές περιφέρειες καθώς και από τις πολιτικές ελίτ της Μόσχας ή της Αγίας Πετρούπολης [σ.σ.: τότε λεγόταν Λένινγκραντ]. Αλλά η κατάσταση αυτή υπονόμευσε την αξιοπιστία του συστήματος. Ο Πούτιν, αν μπορεί, δεν θα επαναλάβει τώρα το ίδιο λάθος».
Αστεγοι, πρεζάκηδες, συφιλιδικοί
Ο Φουμπίνι έγραψε ότι βρήκε, πάντως, κάποια λύση το Κρεμλίνο. «Στη Γιακουτία [σ.σ.: ρωσικό Διαμέρισμα στην Απω Ανατολή] το κράτος ξεκίνησε πρόγραμμα με τίτλο ‘‘Αλλαξε τη ζωή σου’’, το οποίο απευθύνεται σε αστέγους, κυρίως αλκοολικούς και ναρκομανείς. Τους μαζεύουν από τους δρόμους, τους δίνουν θεραπεία, τους ταΐζουν και τους στέλνουν στο μέτωπο. Διαπιστώθηκε ότι το 1/3 από αυτούς πάσχει από φυματίωση, σύφιλη ή κάποια μορφή ηπατίτιδας».
Παρακάτω ο Φουμπίνι, με τη βοήθεια μιας «αντικαθεστωτικής και αυτοεξόριστης στις ΗΠΑ», έγραψε ότι και «οι δικαστές παίζουν το παιχνίδι του Πούτιν». Να τι ακριβώς κάνουν: «Τους ηλικιωμένους άνδρες που δικάστηκαν για μικρά αδικήματα, οι δικαστές τους απείλησαν ότι θα υποστούν βαριές καταδίκες αν δεν ενταχθούν στον στρατό για να πολεμήσουν». Το φαινόμενο αυτό, κατά τον ιταλό δημοσιογράφο και την κυρία Μαρία Βιούσκοβα, «έχει ενταθεί τις τελευταίες εβδομάδες».
Τη στάση των ρώσων δικαστών επιβεβαιώνουν, σχολίασε ο Φουμπίνι, και καταθέσεις ρώσων στρατιωτών που αιχμαλώτισαν οι Ουκρανοί. «Ο Γιούρι Ούσοφ, ένας 45χρονος από την Μπουργιατία, συνελήφθη το περασμένο φθινόπωρο για μικροκλοπή. Ο δικαστής και ο δικηγόρος του τού είπαν ότι θα καταδικαστεί σε 6 χρόνια φυλάκιση, εκτός αν υπέγραφε να καταταγεί και να πολεμήσει στην Ουκρανία. Μόνο αργότερα έμαθε ότι η μέγιστη ποινή για το έγκλημά του ήταν 18 μήνες. Ενας παλιός συμμαθητής του συζύγου της Βιούσκοβα, γνωστός ως Λιόχα, υπέγραψε επίσης να καταταγεί ώστε να αποφύγει την καταδίκη για κλοπή στο Κουργκάν, στα σύνορα με το Καζακστάν. Πρόσφατα η οικογένειά του έλαβε μόνο μερικά από τα μέλη του σώματός του σε ένα φέρετρο και την αποζημίωση.
»Παρόμοια περίπτωση είναι του 45χρονου Αλεξάντερ Μανζέροφ από το Ουλάν Ούντε, ο οποίος δικάστηκε πέρσι για πρόκληση τροχαίου. Το δικαστήριο προσφέρθηκε να μετατρέψει την ποινή του σε σύμβαση οδηγού φορτηγού στο Ντονμπάς. Φυσικά μέσα σε λίγους μήνες ο Μανζέροφ βρέθηκε στην πρώτη γραμμή και στη συνέχεια αιχμαλωτίστηκε από τους Ουκρανούς. Στη Ρωσία αυτού του είδους οι απάτες για την προσέλκυση ανδρών στο μέτωπο χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια με θύματα Ινδούς, Καζάκους ή Νεπαλέζους μετανάστες. Αλλά τώρα είναι η σειρά των ίδιων των Ρώσων. ‘‘Οικοδόμοι’’, ‘‘σεκιούριτι’’, ‘‘μηχανικοί’’ είναι οι ψεύτικες διαφημίσεις πίσω από τις οποίες κρύβεται η σκληρή πραγματικότητα του πεδίου της μάχης. Αυτές έφθασαν ακόμη και στη Μόσχα».
60άρηδες φαντάροι και… ημιονηγοί
Στη συνέχεια ο Φουμπίνι ασχολήθηκε με τις ηλικίες των νεοσυλλέκτων. «Η μέση ηλικία τους αυξήθηκε, με τους άνδρες στο μέτωπο να είναι άνω των 60 ετών. Τραυματίζονται και ξαναστέλνονται στο μέτωπο. Τον Μάιο μία ομάδα στρατιωτών από το 54ο Μηχανοκίνητο Σύνταγμα ανέφερε στο Telegram έναν διοικητή που έστελνε άνδρες με πατερίτσες για επίθεση. Τουλάχιστον στην αρχή του πολέμου δόθηκε στους ρώσους τραυματίες αρκετός χρόνος για να αναρρώσουν. Πλέον όχι. Η Βιούσκοβα λέει ότι έχουν επιστρατευτεί ακόμη και μουλάρια. Με 23.000 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού κατεστραμμένα και με τις αποθήκες της σοβιετικής εποχής άδειες, το Telegram έχει αρχίσει να αναφέρει ότι σε μονάδες διατίθενται μουλάρια για τη μεταφορά πολεμικού υλικού».
Καταλήγοντας ο Φουμπίνι έγραψε: «Το ερώτημα παραμένει. Τάχα αυτές οι ρωγμές στο σύστημα του Πούτιν σημαίνουν ότι ο δικτάτορας μπορεί να αποδεχθεί εκεχειρία ή συμβιβασμό; Ισχύει το αντίθετο. Η επιθετικότητα φαίνεται να είναι στα πρόθυρα του να καταστεί πιο βίαιη και τυφλή. Ο Πούτιν πιθανότατα δεν το έχει καταλάβει, διότι η ρωσική πυραμίδα εξουσίας είναι δομημένη με τέτοιον τρόπο ώστε τα κακά νέα να μην ταξιδεύουν από τη βάση στην κορυφή. Ο Μπόρις Μποντάρεφ, ο μόνος διπλωμάτης της Μόσχας που έχει αυτομολήσει από το 2022, εξηγεί ότι οι υφιστάμενοι προστατεύουν τον εαυτό τους διά της σιωπής. Ετσι εξαλείφουν τα κακά νέα από τις αναφορές τους προς τους ανωτέρους τους, οι οποίοι παραμένουν στο σκοτάδι για πολλά πράγματα.
»Ολα αυτά δείχνουν ότι το καθεστώς είναι απόλυτα ταυτισμένο με τον πόλεμο. Για αυτόν τον λόγο είναι πρόθυμο να κάνει τρελές επιλογές. Το ρωσικό καθεστώς ζει για την εκδίκηση. Για την αναθεώρηση της ευρωπαϊκής τάξης μετά την υποτιθέμενη ταπείνωση που υπέστη στα χέρια της Δύσης με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ (‘‘η μεγαλύτερη γεωπολιτική τραγωδία του 20ού αιώνα’’, σύμφωνα με τον Πούτιν). Ο τρομερός πόλεμος φθοράς θα συνεχιστεί. Η Ουκρανία, χωρίς την αμερικανική υποστήριξη, μπορεί να αντισταθεί μόνο αν εμείς οι Ευρωπαίοι τη βοηθήσουμε, με σταθερότητα, να διευρύνει τις ρωγμές στο τείχος του Κρεμλίνου».
