Το Tequila Express, ένα τοπικό τρένο που μεταφέρει τουρίστες από τη Γουαδαλαχάρα στην Τεκίλα, άρχισε να λειτουργεί το 1997. Το 2015 η υπηρεσία εγκαταλείφθηκε αλλά μετά από μια γενναία επένδυση, αυτή η μοναδική εμπειρία επανήλθε στις σιδηροδρομικές γραμμές το περασμένο φθινόπωρο με νέα βελτιωμένα δρομολόγια.

Η Τεκίλα, η «Μαγική Πόλη» («Pueblo Magico»), όπως χαρακτηρίστηκε από το υπουργείο Τουρισμού του Μεξικού το 2003, επειδή συνδυάζει μοναδικά την παράδοση, τον πολιτισμό και την γαστρονομία της πεςριοχής, είναι μια κωμόπολη με πλακόστρωτους δρόμους και πολύχρωμα αποικιακά κτίρια, βαμμένα σε έντονες αποχρώσεις του ροζ, του πορτοκαλί, του μπλε και του κίτρινου.

Ιδρύθηκε το 1530 από Φραγκισκανούς μοναχούς και πλέον περιλαμβάνεται  στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Είναι, δε, η πατρίδα του εμβληματικού μεξικανικού ποτού, το οποίο παράγεται αποκλειστικά από την απόσταξη της μπλε αγαύης, που καλλιεργείται στην περιοχή.

Τουρισμός τεκίλα σε άνθιση

Το Tequila Express, γράφει στην ιστοσελίδα του BBC Travel ο Τζέιμι Φούλερτον, ξεκίνησε στην ουσία για να εξυπηρετήσει την νεοσύστατη βιομηχανία «τουρισμού τεκίλας» στην ομώνυμη πόλη, η οποία τώρα έχει πληθυσμό περίπου 45.000 κατοίκων και αποτελεί το επίκεντρο της βιομηχανίας τεκίλα, φιλοξενώντας περίπου 25 αποστακτήρια του τοπικού ποτού.

Η (δωρεάν) κατανάλωση της τεκίλα κατά τη δίωρη διαδρομή 65 χιλιομέτρων μέσα στη φύση του Χαλίσκο, που είναι γεμάτη με κάκτους και αγαύες, αποδείχθηκε δημοφιλής και το 2012 η ​​εταιρεία Jose Cuervo λάνσαρε ένα ανταγωνιστικό –και πολύ πιο ακριβό– τουριστικό τρένο στην ίδια διαδρομή.

Μην μπορώντας να το ανταγωνιστεί, το 2015 το Tequila Express σταμάτησε να λειτουργεί. Δύο χρόνια αργότερα το τρένο χρησιμοποιήθηκε και πάλι σε συνεργασία με την τεκίλα Herradura. Το 2020, όμως, έκλεισε και το Herradura Express, καθώς η πανδημία Covid αποδεκάτισε τον τουρισμό.

Το Tequila Express επέστρεψε τελικά τον Σεπτέμβριο του 2024. Η τουριστική βιομηχανία του Μεξικού ήταν και πάλι υγιής, μάλιστα το 2023 η Τεκίλα κατάφερε να προσελκύσει 1,2 εκατ. επισκέπτες, με περισσότερα αποστακτήρια να προσφέρουν ξεναγήσεις. Λέγεται ότι εταιρείες τουρισμού σε συνεργασία με την κυβέρνηση έχουν επενδύσει περίπου 170 εκατ. πέσος (σχεδόν 8 εκατ. ευρώ) για να επαναφέρουν σε τροχιά ένα από τα πιο μοναδικά τουριστικά τρένα μικρών αποστάσεων στον κόσμο, το οποίο προσφέρει ένα ταξίδι στην καρδιά της παραγωγής του πιο διάσημου εξαγωγικού προϊόντος του Μεξικού.

Τα βαγόνια ανακαινίστηκαν σε τέτοιο βαθμό ώστε το τρένο να μοιάζει περισσότερο με boutique hotel παρά με τρένο για πάρτι, γράφει ο βρετανός ταξιδιωτικός δημοσιογράφος στο BBC Travel. Στον σιδηροδρομικό σταθμό της Γουαδαλαχάρα ο Φούλερτον επιβιβάστηκε στο βαγόνι μπαρ του Tequila Express, όπου ένας ξεναγός με πυκνά σγουρά μαλλιά, κρατώντας ένα μικρόφωνο βαμμένο χρυσό και ένα μπουκάλι τεκίλα, μιλούσε με ενθουσιασμό σε μια ομάδα μεξικανών τουριστών για το διάσημο αλκοόλ της χώρας τους. Και στις 10:30, όταν το τρένο αναχώρησε από τον σταθμό, τους μοίρασε σφηνάκια τεκίλα.

Ο Φούλερτον σημειώνει ότι ο ίδιος δεν πίνει καθόλου, οπότε παράγγειλε Almave, ένα ποτό χωρίς αλκοόλ φτιαγμένο από τα ίδια φυτά αγαύης που χρησιμοποιούνται για την τεκίλα. Από τα μεγάφωνα ακουγόταν συνεχώς μουσική μαριάτσι (τοπικό μουσικό είδος), στους τοίχους με την ξύλινη επένδυση ήταν στερεωμένες κομψές λάμπες χαμηλού φωτισμού και οι τηλεοράσεις έδειχναν αποστακτήρια και τάκος, απολαύσεις που περίμεναν τους τουρίστες στην Τεκίλα.

Στο τρένο ο βρετανός δημοσιογράφος έπιασε κουβέντα με τον Αντόνιο Καμπρέρα από το βόρειο Μεξικό, ο οποίος του είπε πως είναι 55 ετών, αλλά μόλις τώρα έκανε το πρώτο του ταξίδι με μεξικάνικο τρένο. Το Μεξικό δεν διαθέτει πλέον δίκτυο επιβατικών σιδηροδρόμων και τα πιο γνωστά τρένα του είναι αναμφισβήτητα τα τουριστικά δρομολόγια όπως το Tequila Express, το αμφιλεγόμενο νέο Tren Maya και το τρένο Chepe Express, που διασχίζει το Κόπερ Κάνιον, τα φαράγγια της Δυτικής Σιέρα Μάδρε, στο βόρειο Μεξικό. Εκείνη την ημέρα υπήρχαν μερικοί Ευρωπαίοι με σακίδια διάσπαρτοι σε όλα τα βαγόνια, αλλά οι περισσότεροι επιβάτες ήταν καλοντυμένοι μεσήλικες Μεξικανοί όπως ο Καμπρέρα.

Καθώς ο μπάρμαν ανακάτευε ένα κρεμώδες κοκτέιλ τοποθετώντας προσεκτικά κλαδάκια βοτάνων σε ένα ποτήρι, ο ξεναγός εξηγούσε τις γευστικές νότες στους τουρίστες που απολάμβαναν τα ποτά τους. Ο Καμπρέρα και ο Φούλερτον συμφώνησαν ευχαριστημένοι ότι δεν υπήρχαν σημάδια πως θα είχαν προβλήματα στο ταξίδι (λόγω του αλκοόλ), τουλάχιστον όχι προτού φτάσουν στην Τεκίλα. Ο ίδιος ο Καμπρέρα έπινε Corona (μπίρα). «Είμαι από την περιοχή των συνόρων. Η τεκίλα δεν είναι τόσο δημοφιλής εκεί», είπε, «αλλά θέλω να δοκιμάσω τεκίλα αργότερα».

Τα ποτά είχαν επικοινωνιακό αποτέλεσμα. Μια ζωηρή Αμερικανίδα ονόματι Λι, που ταξίδευε για δεύτερη φορά με το Tequila Express, ανυπομονούσε να μιλήσει για το προηγούμενο ταξίδι της. «Οι άνθρωποι χόρευαν καθώς μεθούσαν όλο και περισσότερο» είπε στο BBC.

Κατά την ανακαίνιση, τα παράθυρα των βαγονιών διευρύνθηκαν για να προσφέρουν καλύτερη θέα στους ταξιδιώτες. Στο βάθος, τα βουνά του Χαλίσκο υψώνονταν πάνω από την πορτοκαλόχρωμη ξερή γη, στην οποία ήταν φυτεμένες με στρατιωτική ακρίβεια οι αγαύες με τα μπλε φύλλα που μοιάζουν με σπαθιά. Η πανταχού παρουσία τους  μπορεί να εξηγηθεί από τους κανονισμούς, γράφει ο Φούλερτον στο BBC Travel.

Από το 1974, για να θεωρηθεί νόμιμη η τεκίλα, έπρεπε να παράγεται μόνο στο Χαλίσκο ή σε έναν από τους καθορισμένους δήμους τεκίλα που βρίσκονται σε τέσσερις άλλες πολιτείες. Το 2006, το κινηματογραφικό, κυριαρχούμενο από φυτά αγαύης αγροτικό τοπίο της Τεκίλα, μαζί με τις αρχαίες βιομηχανικές εγκαταστάσεις της πόλης, χαρακτηρίστηκε από την UNESCO Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Οταν το τρένο έφτασε στον ηλιόλουστο σταθμό της Τεκίλα, τουριστικά λεωφορεία μετέφεραν τους ταξιδιώτες σε χωράφια αγαύης και στο τεράστιο αποστακτήριο Sauza Tequila, σημαντικό παραγωγό τεκίλα και πλέον θυγατρική εταιρία του ιαπωνικού ομίλου Suntory Global Spirits. Οι επιβάτες μπορούν να αγοράσουν αυτές τις εκδρομές ως μέρος πακέτων εισιτηρίων τρένου ή να εξερευνήσουν την τεκίλα ανεξάρτητα, αφού αναχωρήσουν από το Tequila Express.

Ο βρετανός δημοσιογράφος είχε κανονίσει να συναντήσει τον ξεναγό Λουίς Αλβέρτο Γκουτιέρες Ρόχας στην κεντρική πλατεία της πόλης, δίπλα στα μεγάλα, πολύχρωμα μπλοκ με τα γράμματα «TEQUILA», που στήθηκαν ειδικά για ινσταγκραμικές σέλφι. Γύρω τους, μουσικοί του δρόμου με κιθάρες, τρομπέτες, ακορντεόν, κοντραμπάσο και θρηνητικά φωνητικά δημιουργούσαν έναν ηχητικό στρόβιλο.

Τεκίλα, μια ιστορία αιώνων

Ο Γκουτιέρες έδειξε στον Φούλερτον μια τεράστια τοιχογραφία με φυτά αγαύης που τα χτυπάει κεραυνός. Απεικονίζει τους ιθαγενείς όταν ανακάλυψαν το υγρό που θα γινόταν η τεκίλα, πολύ πριν φτάσουν οι ισπανοί κατακτητές το 1500. Σύμφωνα με τον θρύλο, αφού οι αγαύες χτυπήθηκαν από τον κεραυνό, ο χυμός από τα καμένα φυτά ζυμώθηκε και έτσι ανακαλύφθηκε το αλκοόλ.

Στην τοιχογραφία απεικονίζονται επίσης πρόσωπα ανθρώπων από οικογένειες που παρήγαν τεκίλα. Οι οικογένειες Κουέρβο και Σάουζα ήταν μεταξύ των πρώτων που έφτιαξαν εμπορικά αποστακτήρια τεκίλα, ξεκινώντας τον 18ο και 19ο αιώνα αντίστοιχα. Αυτά τα ονόματα εξακολουθούν να κοσμούν μερικά από τα μεγαλύτερα αποστακτήρια τεκίλα της περιοχής.

Αφού περπάτησαν κατά μήκος της Κάγιε Χοσέ Κουέρβο –ένας ολόκληρος δρόμος φέρει το όνομα Κουέρβο εκτός από το αποστακτήριο–, ο δημοσιογράφος του BBC Travel και ο ξεναγός του μπήκαν σε μια μικρή καντίνα (τοπικό μπαρ) με μια πράσινη πινακίδα πίσω από το φθαρμένο ξύλινο μπαρ που έγραφε «One More Batanga».

Η «La Capilla» είναι η παλαιότερη καντίνα της Τεκίλα και ένα μέρος που, σύμφωνα με τον ξεναγό του Tequila Express, πρέπει  να επισκεφθεί κανείς για την ατμόσφαιρα, αν όχι για το αλκοόλ. Το κοκτέιλ batanga λέγεται ότι δημιουργήθηκε εδώ τη δεκαετία του 1960 από τον ιδρυτή της καντίνας, Χαβιέ Ντελγάδο Κορόνα, με Coca-Cola, λάιμ και τεκίλα El Tequileño Blanco, η οποία παρασκευάζεται σε ένα αποστακτήριο 500 μέτρα μακριά από το μπαρ. Ο δον Χαβιέ πέθανε το 2020 σε ηλικία 96 ετών, αλλά εξακολουθεί να επιβλέπει το μπαρ το… πορτρέτο του, που τον απεικονίζει με άσπρα μαλλιά προσφέροντας ένα batanga.

Ο Φούλερτον παρήγγειλε ένα «παρθένο» batanga και ο μπάρμαν τον διαβεβαίωσε ότι ήταν συγγενής του δον Χαβιέ. Εδωσε 100 πέσος (περίπου 4,60 ευρώ) σε δυο μουσικούς με κιθάρες και τεράστια μαύρα καπέλα για να παίξουν ένα χαρούμενο τραγούδι και μετά έπιασε κουβέντα με έναν καλλιεργητή αγαύης που παραπονιόταν για την πτώση της τιμής της αγαύης σε κάτω από 10 πέσος (περίπου μισό ευρώ) ανά κιλό λόγω της μεγάλης προσφοράς.

Το επόμενο πρωί ο Φούλερτον έκανε μια ξενάγηση στο Atanasio Tequila, ένα μικρό αποστακτήριο που πρότεινε επίσης το προσωπικό του Tequila Express. Η Σεσίντ Καράνσα, η οποία άρχισε να συνεργάζεται με τον Ατανάσιο αφότου η οικογένειά της επένδυσε στην εταιρεία του, οδήγησε τον δημοσιογράφο του BBC Travel στο χωράφι με τις αγαύες του αποστακτηρίου, στο πίσω μέρος των εγκαταστάσεων.

Και άλλες ξεναγήσεις στην Τεκίλα, συμπεριλαμβανομένης εκείνης στο αποστακτήριο Sauza, γίνονται επίσης σε χωράφια αγαύης. Αλλά πολλές έχουν να κάνουν περισσότερο με την κατανάλωση παρά με την εκπαίδευση, με τους τουρίστες να μετακινούνται στην πόλη με φορτηγά που μοιάζουν με βαρέλια τεκίλα, πίνοντας και ακούγοντας μουσική ρεγκετόν. «Πίνοντας, πίνοντας, πίνοντας», είπε η Καράνθα στο BBC, «ξεχνάμε την ουσία, τις ρίζες… δεν εκτιμούμε το πόσο (σκληρά) εργάζονται οι αγρότες στα χωράφια».

Η Καράνσα πρόσθεσε ότι αυτές οι επισκέψεις στα χωράφια δείχνουν ότι πίσω από κάθε σφηνάκι τεκίλα κρύβεται μια κουλτούρα σκληρής δουλειάς και γεωργικής εμπειρίας. Και έδωσε στον βρετανό δημοσιογράφο ένα εργαλείο σαν αξίνα (talache) για να σκάψει ο ίδιος μια τρύπα και να φυτέψει ένα νεαρό φυτό αγαύης (hijuelo) που είχε αποσπάσει προηγουμένως από μια μεγάλη αγαύη, με ένα άλλο εργαλείο σαν φτυάρι (barretón).

Η ξεναγός του Φούλερτον του είπε ότι αν ήταν πραγματικός αγρότης θα χρειαζόταν 40 φτυαριές για να ξεριζώσει το νεαρό φυτό από τη «μάνα», κάτι που θα του απέφερε ένα πέσο (0,046 ευρώ). Και θα κέρδιζε άλλο ένα πέσο φυτεύοντάς το μακριά από το μητρικό φυτό, όπου θα μεγάλωνε για περίπου επτά χρόνια μέχρι να είναι έτοιμο για συγκομιδή.

Ο βρετανός δημοσιογράφος κάρφωσε το φτυάρι στην ξερή γη και καθώς πεταγόταν το κόκκινο χώμα, σκέφτηκε πως το Tequila Express δεν είναι ένα ταξίδι στη λήθη του αλκοόλ. Στην πραγματικότητα, γράφει στο BBC Travel, το τουριστικό τρένο ανοίγει μια πολύ πιο διορατική διαδρομή.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News