Μέχρι σήμερα η σελήνη έχει εμπνεύσει συγγραφείς, ποιητές, αυτούς που κοιτάζουν τα άστρα και, φυσικά, τους αστροναύτες. Ολα δείχνουν, σύμφωνα με τους Times, ότι σε μικρό χρονικό διάστημα θα προσελκύσει και την προσοχή των μεταλλωρύχων.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι δισεκατομμύρια χρόνια συγκρούσεων αστεροειδών έχουν σπείρει στην επιφάνεια της Σελήνης έναν θησαυρό που κρύβεται σε κοινή θέα: πολύτιμα μέταλλα που ενδεχομένως αξίζουν ένα τρισ. δολάρια.
Η παραπάνω εκτίμηση –που χαρακτηρίζεται, μάλιστα, συντηρητική– προέρχεται από μια μελέτη που εξέτασε τους κρατήρες στην επιφάνεια της Σελήνης και υπολόγισε πόσοι από αυτούς δημιουργήθηκαν μετά τη σύγκρουση με αστεροειδείς πλούσιους σε πολύτιμα μέταλλα, που ανήκουν στην ομάδα της πλατίνας (PGM): ρουθήνιο, ρόδιο, παλλάδιο, όσμιο, ιρίδιο και, βεβαίως, πλατίνα.
Σφυρηλατημένα κατά τη διάρκεια των κατακλυσμιακών συγκρούσεων των αστέρων νετρονίων, αυτά τα στοιχεία είναι πλέον απαραίτητα για καταλύτες, προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, καθώς και για την πράσινη οικονομία.
«Σε κοσμικές χρονικές κλίμακες, μετά από πολλές γενιές γέννησης και θανάτου αστέρων, αναμιγνύονται με άλλα στοιχεία και καταλήγουν σε δίσκους σχηματισμού πλανητών και στη συνέχεια σε πλανήτες και αστεροειδείς» εξήγησε στους Times ο Τζαγιάνθ Βιασανακέρε, ο βασικός συγγραφέας της μελέτης. «Οι μεταλλικοί αστεροειδείς έχουν ένα σημαντικό ποσοστό σιδήρου και τα PGM βρίσκονται συνδεδεμένα με αυτόν. Οταν αυτοί οι αστεροειδείς προσκρούουν σε ένα σώμα όπως η Σελήνη, ανάλογα με την ταχύτητα πρόσκρουσης, μέρος τους μπορεί να επιβιώσει», επεσήμανε.
Σε αντίθεση με τη Γη, η Σελήνη δεν έχει ατμόσφαιρα για να κάψει τους εισερχόμενους διαστημικούς βράχους, ούτε τεκτονικές πλάκες για να θάψει τα υπολείμματά τους βαθιά στο έδαφος. Ετσι, μεγάλο μέρος αυτού που προσκρούει στην επιφάνεια θα πρέπει, θεωρητικά, να παραμείνει εκεί.
Ο Βιασανακέρε και οι συνεργάτες του εκτιμούν ότι η Σελήνη μπορεί να περιέχει έως και 30 εκατομμύρια κιλά PGM. Ο πραγματικός αριθμός εξαρτάται από το μέγεθος, την ταχύτητα και τη γωνία πρόσκρουσης των αστεροειδών, καθώς και από το πόσο από το πολύτιμο φορτίο τους «επέζησε» από την έκρηξη. Αλλά αν η νέα μελέτη είναι έστω και ελάχιστα ακριβής, η Σελήνη θα έχει μακράν το πλουσιότερο γνωστό απόθεμα PGM εκτός της Γης. Για να κατανοήσουμε το μέγεθος, η ετήσια παραγωγή στη Γη είναι περίπου 600 τόνοι (600.000 κιλά), υπογραμμίζουν οι Times.
Το πόσο συγκεντρωμένα θα είναι τα σεληνιακά κοιτάσματα είναι αβέβαιο, αλλά ο Βιασανακέρε σημειώνει ότι τα PGM στους αστεροειδείς από τους οποίους προέρχονται θεωρείται ότι υπάρχουν σε συγκεντρώσεις 10 έως 100 μέρη ανά εκατομμύριο – επίπεδα ισοδύναμα ή και καλύτερα από πολλά ορυχεία στη Γη.
Ωστόσο η εξόρυξη στη Σελήνη θα παρουσίαζε τεράστια τεχνικά εμπόδια. Με μόνο το ένα έκτο της βαρύτητας της Γης, οι παραδοσιακές τεχνικές εξόρυξης που βασίζονται στο βάρος, στην πίεση ή στη δυναμική των ρευστών θα ήταν δύσκολο να εφαρμοστούν. Επίσης δεν υπάρχει νερό – μια ιδιαίτερη πρόκληση, καθώς οι περισσότερες γήινες μέθοδοι εξευγενισμού PGM απαιτούν μεγάλη κατανάλωση νερού. Οι μηχανικοί θα πρέπει να επανεξετάσουν ριζικά τον τρόπο εξόρυξης και επεξεργασίας του μεταλλεύματος σε ξηρό κενό.
Ομως η Σελήνη προσφέρει πλεονεκτήματα που οι αστεροειδείς –μια άλλη πιθανή πηγή ορυκτού πλούτου– δεν μπορούν να προσφέρουν. Είναι αρκετά κοντά για να επιτρέπει τον τηλεχειρισμό μηχανημάτων σε σχεδόν πραγματικό χρόνο. Τα ρομπότ θα μπορούσαν να κατευθύνονται από τη Γη με καθυστέρηση επικοινωνίας μόλις μερικών δευτερολέπτων, αποφεύγοντας την ανάγκη για πλήρως αυτόνομα συστήματα, τα οποία πιθανώς θα ήταν απαραίτητα για την εξόρυξη αστεροειδών. Και σε αντίθεση με τους μεμονωμένους αστεροειδείς, οι οποίοι πρέπει να εντοπίζονται και να αναχαιτίζονται από διαστημικά σκάφη, η Σελήνη είναι ένας σταθερός στόχος. Ολόκληρη η επιφάνειά της μπορεί να χαρτογραφηθεί. Αλλωστε σε μεγάλο βαθμό αυτό έχει ήδη γίνει.
«Η έλλειψη βαρύτητας καθιστά επίσης αδύνατη την “προσγείωση” ενός διαστημικού σκάφους σε έναν αστεροειδή» είπε ο Βιασανακέρε. «Και πολλοί αστεροειδείς είναι “σωροί ερειπίων”, δηλαδή η επιφάνειά τους δεν είναι σταθερή». Πρέπει λοιπόν οι επενδυτές να προετοιμαστούν για μια κατάρρευση της τιμής του πλατίνα; «Οι τιμές θα μπορούσαν να πέσουν αν, για παράδειγμα, 100 τόνοι PGM μεταφερθούν από τη Σελήνη με μία μόνο αποστολή», εκτιμά ο ειδικός, «αλλά αυτό είναι πολύ απίθανο. Το καλύτερο σενάριο –τουλάχιστον στα πρώτα στάδια της εξόρυξης στη Σελήνη– είναι ότι κάποιος θα μπορεί να μεταφέρει μερικούς τόνους ετησίως, κάτι που δεν θα επηρεάσει ιδιαίτερα τις τιμές».
