Οταν μια 74χρονη σκωτσέζα συνταξιούχος ισχυρίστηκε, το 2012, ότι μπορούσε να μυρίσει τη νόσο του Πάρκινσον, οι χημικοί την απέρριψαν πιστεύοντας ότι απλώς οσμιζόταν τη χαρακτηριστική μυρωδιά των ηλικιωμένων. Η Τζόι Μιλν παρατήρησε αυτή την ικανότητά της όταν αντιλήφθηκε ότι ο σύζυγός της άρχισε να εκπέμπει μια οσμή μούχλας – λίγους μήνες προτού διαγνωστεί με Πάρκινσον.
Τα τεστ των χημικών απέδειξαν ότι η Μίλνε όχι μόνο ξεχώριζε με απόλυτη επιτυχία την οσμή των ρούχων των ασθενών, αλλά αναγνώριζε και περιπτώσεις μήνες πριν διαγνωστούν με την παραλυτική νόσο. Το 2015, η είδηση για την εκπληκτική της ικανότητα έγινε πρωτοσέλιδο σε όλον τον πλανήτη.
Η ιστορία της Μίλνε δεν είναι τόσο αλλόκοτη όσο φαντάζεται κανείς. Δημοσίευμα του BBC αναφέρει ότι τα ανθρώπινα σώματα αναδίδουν μια σειρά από διαφορετικές οσμές. Μια νέα μυρωδιά ίσως υποδηλώνει ότι κάτι έχει αλλάξει ή κάτι έχει πάει στραβά στο σώμα. Τώρα οι επιστήμονες εργάζονται πάνω σε τεχνικές για τη συστηματική ανίχνευση βιοδεικτών που επιταχύνουν τη διάγνωση μιας σειράς παθήσεων – από την Πάρκινσον και τις εγκεφαλικές βλάβες έως τον καρκίνο.
Η Μίλνε διαθέτει κληρονομική υπεροσμία, ένα χαρακτηριστικό που σημαίνει ότι η όσφρηση της είναι πολύ πιο ευαίσθητη από εκείνη του μέσου ανθρώπου. Υπάρχουν ορισμένες ασθένειες που εκπέμπουν μια έντονη και χαρακτηριστική μυρωδιά, την οποία πολλοί μπορούν να διακρίνουν. Η αναπνοή ή το δέρμα ατόμων με διαβήτη που έχουν υπογλυκαιμικό επεισόδιο, για παράδειγμα, εκπέμπει ένα άρωμα σάπιου μήλου, λόγω των χημικών στην κυκλοφορία του αίματος.
Ατομα με ηπατική νόσο μπορεί να εκπέμπουν μια μυρωδιά μούχλας ή θείου, από την αναπνοή ή τα ούρα τους, ενώ αν η αναπνοή κάποιου μυρίζει αμμωνία ενδέχεται να πάσχει από νεφρική νόσο. Ορισμένες μολυσματικές ασθένειες εκπέμπουν επίσης χαρακτηριστικές οσμές. Τα κόπρανα με γλυκιά μυρωδιά είναι συχνά σημάδι μόλυνσης από χολέρα ή από ένα βακτήριο που συνιστά κοινή αιτία διάρροιας.
Η φυματίωση επίσης κάνει την αναπνοή του νοσούντος να μυρίζει άσχημα, σαν μπαγιάτικη μπίρα, και το δέρμα του σαν βρεγμένο καφέ χαρτόνι και άλμη. Η ανίχνευση άλλων ασθενειών, ωστόσο, απαιτεί ένα πολύ πιο ειδικό είδος… μύτης. Τα σκυλιά, για παράδειγμα, έχουν αίσθηση όσφρησης έως και 100.000 φορές ισχυρότερη από εκείνη των ανθρώπων.
Οι επιστήμονες έχουν εκπαιδεύσει σκύλους να μυρίζουν τον καρκίνο του πνεύμονα, του μαστού, των ωοθηκών, της ουροδόχου κύστης και του προστάτη σε ανθρώπους. Σε μια μελέτη για τον καρκίνο του προστάτη, σκύλοι κατάφεραν να ανιχνεύσουν την ασθένεια σε δείγματα ούρων με ποσοστό επιτυχίας 99%. Παράλληλα έχουν εκπαιδευτεί να ανιχνεύουν πρώιμα σημάδια της νόσου του Πάρκινσον, του διαβήτη, επερχόμενων επιληπτικών κρίσεων και ελονοσίας.
Ο λόγος για τον οποίο οι ασθένειες επηρεάζουν τη σωματική οσμή είναι μια ομάδα μορίων γνωστών ως πτητικές οργανικές ενώσεις (VOC). Για να παραμείνει ζωντανό, το ανθρώπινο σώμα οφείλει να μετατρέπει διαρκώς τα τρόφιμα και τα ποτά που δέχεται σε ενέργεια. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω μιας σειράς χημικών αντιδράσεων που λαμβάνουν χώρα μέσα στα μιτοχόνδρια – τις μικροσκοπικές κυτταρικές δομές που μετατρέπουν τα σάκχαρα της τροφής σε σωματική ενέργεια.
Αυτές οι χημικές αντιδράσεις παράγουν μόρια γνωστά ως μεταβολίτες, μερικά από τα οποία είναι πτητικά, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν εύκολα να εξατμιστούν σε θερμοκρασία δωματίου – και έτσι ενδεχομένως να προσληφθούν από τη μύτη. Στη συνέχεια οι πτητικές οργανικές ενώσεις αποβάλλονται από το σώμα. Με άλλα λόγια, η νόσος αλλάζει τις παραγόμενες πτητικές οργανικές ενώσεις (VOC), αλλοιώνοντας το αποτύπωμα της οσμής του σώματος.
Τώρα ειδικοί κλάδων της ιατρικής αναπτύσσουν τεστ για τη διάγνωση εγκεφαλικών τραυματισμών σε παιδιά που παίζουν αθλήματα επαφής, με βάση τις αλλαγές στις πτητικές οργανικές ενώσεις που εκπέμπει το σώμα τους. Μια μελέτη του 2016 αποκάλυψε ότι οι τραυματικές εγκεφαλικές βλάβες σε ποντίκια προκαλούν μια ξεχωριστή οσμή και άλλα ποντίκια είναι δυνατόν να εκπαιδευτούν για να τη μυρίζουν.
Μια νέα έρευνα, που θα δημοσιευθεί σύντομα, αποκαλύπτει συγκεκριμένες κετόνες στα ανθρώπινα ούρα τις πρώτες ώρες μετά τη διάσειση. Ο λόγος για τον οποίο απελευθερώνονται οι οσμές μετά από τέτοιους τραυματισμούς παραμένει ασαφής. Σύμφωνα με μια θεωρία ο εγκέφαλος απελευθερώνει πτητικές οργανικές ενώσεις ως υποπροϊόν της προσπάθειάς του για αποθεραπεία.
