Στην αρχή φοβήθηκε ότι η γυναίκα του είχε δει μια αρκούδα γκρίζλι. Δεν θα ήταν και τόσο περίεργο, εκεί κάπου στη Μοντάνα,  όπου είχαν κάνει στάση εκείνο το απόγευμα, κοντά στο Εθνικό Πάρκο Yellowstone, μια από τις τελευταίες μέρες ενός ταξιδιού τριών εβδομάδων στην τραχιά γαλήνη των Βραχωδών Ορέων. Μακριά από τον κόσμο όλο, με ένα Toyota, έναν σκύλο και ένα τροχόσπιτο.

Την κραυγή, όμως, την είχε βγάλει η γυναίκα του γιατί είχε ξαναβρεί σήμα στο κινητό της και μάθαινε από εκατοντάδες μηνύματα ότι ο Ράμσντελ–με το δικό του smartphone να βρίσκεται ώρες τώρα σε λειτουργία πτήσης–είχε κερδίσει το Νομπέλ Ιατρικής. Από τις δύο τα ξημερώματα τον καλούσαν από τη Στοκχόλμη να του το ανακοινώσουν, αλλά τζίφος!

Ταυτίστηκα πλήρως με τον δόκτορα Ράμσντελ, το όνομα του οποίου έκανε τον γύρο του κόσμου, όχι μόνο για τη βράβευσή του για τα ρυθμιστικά T κύτταρα, αλλά και για την αλλοκοτιά του, να μη ζει μέρα-νύχτα με το κινητό του.

Συγγενείς και φίλοι με βρίζουν συχνά πυκνά που επιμένω κάποιες (αρκετές) ώρες της ημέρας να μην είμαι δέσμια του smartphone (και δη με το επάγγελμα που κάνω ·για τον σωστό δημοσιογράφο, το κινητό είναι συχνά ολόκληρη η καριέρα του). Προ ολίγων εβδομάδων, μια απαυδισμένη «κολλητή» κατέφυγε –μέσω sms– σε χαμηλής υποστάθμης ψυχολογικό πόλεμο: «Θα πεθάνω και δεν θα το μάθεις» .

Γενικά το να μην είσαι αγκαλιά με το smartphone σου σε καθιστά σήμερα «τρελό επιστήμονα» (βλ Ράμστντελ) ή αποσυνάγωγο (βλ. εμένα), Λουδίτη, εκτός εποχής, μπούμερ, κριντζ, γεροπαράξενο. Δείτε πόσο «γραφικό» θεωρούμε κάποιον που θα δούμε να κυκλοφορεί με κινητό «feature» (το παλιό, με τα κουμπάκια).

Ενας ακόμη τόπος

Ωστόσο, οι περισσότεροι, νομίζω, κάπου μέσα μας γνωρίζουμε πότε και πού επιλέγουμε να… απέχουμε. Εγώ προσωπικώς το έχω–επιεικώς– παρατημένο: τα σαββατοκύριακα, όταν παίζω με τα γατιά, στο σινεμά και στο θέατρο, όταν είμαι με φίλους ή πίνω τον εβδομαδιαίο καφέ με τη μητέρα μου, όταν κάνω ντους, όταν τρώμε οικογενειακώς, όταν αποκοιμιέμαι (επιτέλους), όταν διαβάζω, όταν δουλεύω (και είμαι συγκεντρωμένη ή πολύ αγχωμένη), στη φυσική δραστηριότητα εν γένει (εκτός από το περπάτημα), όταν τσακώνομαι, όταν περνάω καλά και εκεί που και ο βασιλιάς πηγαίνει μόνος του.

Εσείς μπορεί να μειδιάτε αλλά, με αφορμή το τελευταίο, οι New York Times φιλοξένησαν προ ημερών κοτζάμ άρθρο με τίτλο «Is it OK to use your phone on the toilet?» («Είναι Οκ να χρησιμοποιείτε το κινητό σας στον απόπατο;»).

Επικαλούνται δε έρευνες που συνδέουν την παρατεταμένη παραμονή στην τουαλέτα (λόγω reels, ειδοποιήσεων ή της τελευταίας μπαλαφάρας που αμόλησε ο άνθρωπος που έχασε στο παρατσάκ το Νομπέλ Ειρήνης) με προβλήματα αιμορροΐδων, δυσκοιλιότητας κτλ. Για να μη μιλήσουμε για απλά ζητήματα υγιεινής π.χ. το πού ακριβώς είχε ακουμπήσει λίγο νωρίτερα η συσκευή που, ΟΚ, τώρα την πιάνεις με καθαρά χέρια και την ακουμπάς δίπλα από το μαξιλάρι ή το πιάτο σου.

Γιατί το θέλουμε μαζί μας παντού! Τα στερητικά συμπτώματα έχουν πλέον «ξεφύγει». Εκείνο το παλιό «σύνδρομο της δόνησης-φάντασμα» (όταν νόμιζες ότι το κινητό σου δονείται μέσα στην τσέπη σου, χωρίς αυτό να βρίσκεται εκεί) μοιάζει πια σύμπτωμα μιας μακρινής και αθώας εποχής. Τώρα μιλάμε για βαριά «ντόπα». Χωρίς το smartphone νιώθεις ανοκλήρωτος, λειψός, «εκτός».

Δείτε τι γίνεται όταν πηγαίνεις κάπου χωρίς αυτό, όταν ξεμένεις από μπαταρία ή όταν κάποιος μέσα στο σπίτι έχει βγάλει με το έτσι θέλω από την πρίζα το δικό σου για να φορτίσει το δικό του («Εγώ είχα μόλις 12% μπαταρία, εσύ έχεις 63%, τι θέλεις και ωρύεσαι;»).

Εκεί που έχοuμε φτάσει, τo «έξυπνο κινητό» είναι  «o τόπος όπου ζούμε», όπως το είχε διατυπώσει το 2021 μια ομάδα ανθρωπολόγων του Univesity College London, παρομοιάζοντας τον  χρήστη του με το σαλιγκάρι που αποτραβιέται μέσα στο καβούκι του.

Θυμάται κανείς τη ζωή πριν;

Και, όμως, κάμποσοι από εμάς θυμόμαστε και τη ζωή χωρίς αυτό. Ο βρετανός stand up comedian Mάικλ Μακιντάιρ το έχει θέσει αριστοτεχνικά. Παλιά, λέει, δεν υπήρχε τέτοιος πανικός. Δεν έλεγες: «Οχι, δεν μπορώ να βγω από το σπίτι χωρίς να πάρω μαζί μου όλα τα τηλέφωνα όλων των κοινωνικών επαφών μου, τις εγκυκλοπαίδειες, τους χάρτες, τα λεξικά μου, τις φωτογραφίες από την παιδική μου ηλικία μέχρι σήμερα, ολόκληρη τη δισκοθήκη μου κτλ. κτλ.»

Όπως να΄χει, οι περισσότεροι δεν θυμόμαστε τη ζωή πριν από αυτό. Και για όσους επιμένουν να το δαιμονοποιούν και να τού αποδίδουν όλα τα δεινά (για την κατάσταση της ψυχικής μας υγείας, της προσοχή μας, της κοινωνικής μας συνοχής),  κάποιοι υπενθυμίζουν ότι και πριν το κινητό δεν ήμασταν όλοι εκκολαπτόμενοι νομπελίστες.

Υπήρχε δηλ και πριν μπόλικο «σάπισμα» (ο πρόδρομος του σημερινού brainrotting), ατελείωτη πλήξη (π.χ. όταν κάποιος σε έστηνε στο ραντεβού) και ασίγαστη–επί σειρά ωρών– καταταβύθιση στο trash («Μιλάς εσύ που έχεις δει το πρώτο Big Brother;» μου έλεγε προ ημερών ο έφηβος γιος μου).

Με άλλα λόγια, και πριν το κινητό, ο χρόνος αργοπέθαινε μέσα στα χέρια μας. Θυμάται, αλήθεια, κανείς πώς «την έβγαζε» όταν περίμενε σε ουρές, όταν στεκόταν σαρδελοποιημένος μέσα στο λεωφορείο, όταν περιστοιχιζόταν σε αίθουσες αναμονής ιατρείων από ντάνες προπέρσινων περιοδικών, όταν για να σκοτώσει την ώρα του διάβαζε τα πάντα (τα ψιλά γράμματα σε συσκευασίες δημητριακών, κονσερβών, απορρυπαντικών και σαμπουάν-τα τελευταία μαντέψτε πού).

Κόφ’ το, το ρημάδι!

Σήμερα εκτός από εκκεντρικότητα, η μερική αποχή εξελίσσεται σε πράξη αντίστασης (όπως και να το διαβάζεις βιβλίο). Το κόψιμο του smartphone μοιάζει με το κόψιμο του τσιγάρου. Αλλά συνιστά και δείγμα πολυτέλειας. «Καλά» εστιατόρια και μπαρ λανσάρονται ως «phone free zones» στη δική τους εκλεκτή clientèle, η οποία αρνείται να σκρολάρει όλη μέρα και όλη νύχτα όπως ο απλός λαουτζίκος.

Διαβάζω ότι ο Ράμσντελ βραβεύτηκε με το Νομπέλ Ιατρικής (μαζί με τους Μαρί Μπούνκοβ και Σιμόν Σακαγκούτσι) για τις ανακαλύψεις του σχετικά με την περιφερική ανοσολογική ανοχή που εμποδίζει το ανοσοποιητικό σύστημα να βλάψει τον οργανισμό, (δηλ. στη μάχη κατά των αυτοάνοσων).

Δεν μπορείς παρά να αναρωτηθείς πόση πολύτιμη φαιά ουσία του συγκεκριμένου ανθρώπου περισώθηκε χάρη στη συνειδητή επιλογή του να απέχει που και που από το χαζοκούτι του 21^ου αιώνα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News