Η Μάργκαρετ Θάτσερ, η Σιδηρά Κυρία της Βρετανίας και του νεοφιλελευθερισμού, δεν ξεχάστηκε: με τη συμπλήρωση 100 ετών από τη γέννησή της, το Λονδίνο τής αφιέρωσε μια γιορτή που δεν μοιάζει με καμία άλλη, έγραψε η Corriere della Sera: μια έκθεση της ζωγράφου που φιλοτέχνησε το τελευταίο εν ζωή πορτρέτο της.
Ηταν 2007 όταν η 27χρονη εικαστικός Λόρνα Μέι Γουάντσγουορθ έλαβε το μοναδικό προνόμιο να ζωγραφίσει το πορτρέτο της Θάτσερ, 82 ετών τότε, στο σπίτι της. Μια σχέση δημιουργήθηκε μεταξύ της ζωγράφου και της ηλικιωμένης πολιτικού, αποκαλύπτοντας την ανθρώπινη και «εύθραυστη» πλευρά της γυναίκας που σημάδεψε το τέλος του 20ού αιώνα. Η Θάτσερ δεν ήταν πια «σιδηρά», ωστόσο παρέμενε κυρία, ευάλωτη όμως, πάσχουσα από άνοια.
«Οταν τη ζωγράφισα, δεν ήταν πια το ίδιο πρόσωπο», είπε η Λόρνα στην Corriere, «αλλά κανείς δεν το ήξερε, καθώς δεν είχε δημοσιοποιηθεί. Κατάλαβα ότι για μένα ήταν μεγάλη η ευθύνη να μείνω μόνη σε ένα δωμάτιο με αυτήν την ευάλωτη γυναίκα. Εξακολουθούσε, πάντως, να έχει εκείνη την αγέρωχη παρουσία, εκείνο το μεγαλείο στις πόζες της. Η ουσία της, το είναι της, ήταν ακόμα παρόν».
Η άνοια, βέβαια, είναι αρρώστια που εξουθενώνει τον άνθρωπο και του τσακίζει την αξιοπρέπεια, συγχρόνως όμως δείχνει και τον πραγματικό χαρακτήρα του. Η εικαστικός είπε ότι η γηραιά Θάτσερ την ξενάγησε στο σπίτι της («που είχε κλειστά τα παράθυρά του για τον φόβο ελεύθερων σκοπευτών») και της έδειξε τα διάφορα πορτρέτα που είχαν φιλοτεχνηθεί κατά τη διάρκεια της καριέρας της. Ανέφερε και ένα μάλλον συγκινητικό περιστατικό.
Οι δυο γυναίκες κάθισαν δίπλα δίπλα σε έναν καναπέ και η Θάτσερ πρότεινε στη νεαρή Λόρνα να ζωγραφίσει τον σύζυγό της, Ντένις. Τότε επενέβη η καμαριέρα, έπιασε τρυφερά το χέρι της Θάτσερ και της ψιθύρισε: «Θυμηθείτε, λαίδη, ο Ντένις είναι νεκρός». Το πρόσωπο της Θάτσερ σκοτείνιασε, είπε η Λόρνα, και μουρμούρισε: «Α, ναι…» Η φωνή της ήταν γεμάτη θλίψη.
Η ζωγράφος πραγματοποίησε πέντε επισκέψεις στο σπίτι της Θάτσερ με σκοπό να ολοκληρώσει το έργο της. Υποτίθεται ότι κάθε ποζάρισμα θα διαρκούσε μία ώρα, όμως η Θάτσερ προέτρεπε τη ζωγράφο να εργαστεί περισσότερο όσο η ίδια υπέμενε αγόγγυστα την ακινησία του μοντέλου. Η Λόρνα κατά τη διάρκεια της καριέρας της έχει ζωγραφίσει και άλλους επιφανείς Βρετανούς, όπως τον Τόνι Μπλερ και τον αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρι, όμως η Θάτσερ ήταν το πιο πειθαρχημένο μοντέλο της.
«Ενα από τα εκπληκτικά πράγματα», είπε η Λόρνα, «είναι το πόσο ευγενική ήταν με τους ανθρώπους, με το προσωπικό της. Κάποτε με ρώτησε αν μπορούσε να δει το ημιτελές πορτρέτο ή αν ήμουν ‘‘από εκείνες τις καλλιτέχνιδες που δείχνουν τον πίνακα μόνο όταν τελειώσει’’. ‘‘Ναι, είμαι μία από αυτές’’, απάντησα, και οπισθοχώρησα με τον καμβά στην αγκαλιά μου. Ηταν πράξη γενναιοδωρίας το γεγονός ότι μου επέτρεψε να το κάνω αυτό»…
Κατά τα λεγόμενα της ζωγράφου, όταν η Θάτσερ είδε ολοκληρωμένο το πορτρέτο της σχολίασε: «Μάλλον άγριο…» Η Λόρνα τής απάντησε: «Μερικές φορές εμείς οι γυναίκες πρέπει να είμαστε λίγο άγριες για να επιτύχουμε κάτι». Η Θάτσερ το σκέφτηκε και είπε: «Αυτή είναι μεγάλη αλήθεια…»
Αυτό το πορτρέτο βρίσκεται τώρα στα κεντρικά γραφεία του Συντηρητικού Κόμματος. Η Λόρνα ολοκλήρωσε και ένα δεύτερο έργο με θέμα τη Θάτσερ, που τιτλοφορεί «In Memoriam». Μόλις τελειώσει η έκθεση, όλα τα έργα θα βγουν σε δημοπρασία. Είπε η καλλιτέχνις: «Δεν ήξερα ποια τιμή να ορίσω, οπότε σκέφτηκα, γιατί να μην κάνω κάτι θατσερικό και να αφήσω την ελεύθερη αγορά να αποφασίσει;» Αυτό είναι ο τελευταίος φόρος τιμής στη Θάτσερ, σχολίασε η Corriere.
