Η επερχόμενη συνάντηση των προέδρων ΗΠΑ και Κίνας Ντόναλντ Τραμπ και Σι Τζινπίνγκ, στη Νότια Κορέα, θεωρείται η πιο κρίσιμη πολιτική στιγμή της χρονιάς. Οι δύο υπερδυνάμεις κάθονται ξανά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, σε επίπεδο κορυφής, ύστερα από πέντε χρόνια έντασης, εμπορικών πολέμων και γεωπολιτικών συγκρούσεων. Ομως, όποιες υπογραφές κι αν μπουν, δύσκολα θα σημάνουν μια πραγματική συμφιλίωση.

«Τρέφω μεγάλο σεβασμό για τον πρόεδρο Σι», δήλωσε πρόσφατα ο Τραμπ. «Πιστεύω ότι με συμπαθεί πολύ και με εκτιμά». Ο αμερικανός πρόεδρος επενδύει ξανά στη γοητεία και στο προσωπικό του ταμπεραμέντο, γράφει ο Economist, ελπίζοντας να κερδίσει πόντους στη συνάντηση της Πέμπτης. Οι δύο άνδρες δεν έχουν βρεθεί τετ α τερ από το 2019. Οι αγορές, στο μεταξύ, δείχνουν αισιοδοξία: ο δείκτης S&P 500 έκλεισε σε ιστορικό υψηλό στις 27 Οκτωβρίου, ενώ η τιμή του χρυσού υποχώρησε. Ομως, όποια συμφωνία και αν ανακοινωθεί, δύσκολα θα είναι κάτι περισσότερο από μια προσωρινή ανακωχή.

Ο τελευταίος μήνας ήταν θυελλώδης για τις δύο υπερδυνάμεις. Στις 9 Οκτωβρίου, η Κίνα επέβαλε αυστηρούς περιορισμούς στις εξαγωγές «σπάνιων γαιών», στοιχείων απαραίτητων στις ΗΠΑ για την παραγωγή ηλεκτρονικών ειδών και στρατιωτικού εξοπλισμού. Ο Τραμπ απάντησε απειλώντας με νέους δασμούς 100% σε όλα τα κινεζικά προϊόντα, πάνω στους ήδη ισχύοντες. Οι εντάσεις επεκτάθηκαν με εμπορικές μαύρες λίστες, λιμενικά τέλη και διαμάχες για τις εισαγωγές σόγιας. Το ότι η συνάντηση πραγματοποιείται, οφείλεται κυρίως στις παρασκηνιακές προσπάθειες του αμερικανού υπουργού Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ και του κινέζου αντιπροέδρου Χε Λιφένγκ, που συναντήθηκαν στη Μαλαισία.

Οι συνομιλίες, σύμφωνα με τον Economist, θα κινηθούν σε τρία επίπεδα δυσκολίας.

Το εύκολο πεδίο θα είναι οι δασμοί, καθώς αποτελούν το πιο πρόσφορο έδαφος για πρόοδο. Οι δασμοί έχουν πλήξει σοβαρά το διμερές εμπόριο· οι κινεζικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 27% τον Σεπτέμβριο. O Economist γράφει πως, σύμφωνα με τον Μπέσεντ, η απειλή νέου δασμού 100% έχει πλέον αποσυρθεί από το τραπέζι, ενώ ένα ξεχωριστό «πακέτο» δασμών που θα ίσχυε από τις 10 Νοεμβρίου πιθανότατα θα αναβληθεί. Επίσης, ο Τραμπ ενδέχεται να αποσύρει και τον επιπλέον δασμό 20% που είχε επιβληθεί ως τιμωρία για τη συμμετοχή κινεζικών εταιρειών στο παράνομο εμπόριο φαιντανύλης, αφού τον Ιούλιο είχε αναγνωρίσει ότι η Κίνα κάνει «σημαντικά βήματα» για να το περιορίσει. Ακόμη κι έτσι, ο μέσος δασμός στα κινεζικά προϊόντα θα παραμείνει στο 20%-30%, σύμφωνα με την τράπεζα ANZ.

Σε αντάλλαγμα, το Πεκίνο πιθανότατα θα δεσμευθεί να αγοράσει μεγάλες ποσότητες αμερικανικής σόγιας, κάτι πολύ σημαντικό για τους αγρότες των μεσοδυτικών πολιτειών, που αποτελούν και ισχυρή εκλογική βάση του Τραμπ. Πέρυσι οι εξαγωγές σόγιας στις ΗΠΑ έφτασαν τα 12,6 δισ. δολάρια, σημειώνει ο Economist. Για την Κίνα, η επαναφορά τους είναι μια εύκολη παραχώρηση: ούτως ή άλλως θα χρειαστεί αμερικανική σόγια αργότερα μέσα στο έτος, όταν εξαντληθούν τα αποθέματα που εισάγει από τη Βραζιλία.

Αλλα πιθανά «εύκολα κέρδη» θα μπορούσαν να αφορούν τη μείωση των λιμενικών τελών που έχουν επιβληθεί εκατέρωθεν ή τη διευκόλυνση στην πώληση της αμερικανικής εκδοχής του TikTok σε αμερικανούς επενδυτές. Και οι δύο κινήσεις θα ήταν εύκολες παραχωρήσεις για τον Σι και πολιτικά κέρδη για τον Τραμπ.

Το δύσκολο πεδίο είναι οι περιορισμοί στις ροές αγαθών και τεχνολογίας, όπου τα πράγματα περιπλέκονται. Ο Μπέσεντ, σύμφωνα με τον Economist, υποστηρίζει ότι η Κίνα ίσως αναβάλει για έναν χρόνο το νέο καθεστώς ελέγχου στις εξαγωγές σπάνιων γαιών, «ώσπου να το επανεξετάσει». Το Πεκίνο δεν έχει σχολιάσει. Ομως, δεδομένης της κυριαρχίας του στην παγκόσμια αγορά σπάνιων γαιών, είναι απίθανο να εγκαταλείψει εντελώς το σχέδιο.

Αν το αναβάλει, θα αναμένει ανταλλάγματα: πιθανώς μια χαλάρωση των αμερικανικών περιορισμών στις εξαγωγές μικροτσίπ. Οι ΗΠΑ εδώ και χρόνια μπλοκάρουν την πώληση προηγμένων ημιαγωγών στην Κίνα. Μια ανταλλαγή πρόσβασης, «σπάνιες γαίες έναντι ημιαγωγών», θα θεωρηθεί σημαντική νίκη για το Πεκίνο.

Τέλος, υπάρχει το σχεδόν άλυτο πεδίο και αυτό είναι, φυσικά, η γεωπολιτική. Ο Τραμπ θέλει η Ρωσία να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία και ελπίζει ότι η Κίνα μπορεί να παίξει ρόλο διαμεσολαβητή.

Ο Σι, από την πλευρά του, επιδιώκει να πιέσει τον Τραμπ να αλλάξει στάση στο ζήτημα της Ταϊβάν· να δηλώσει ότι «αντιτίθεται» στην ανεξαρτησία της, αντί απλώς να μην τη «στηρίζει», όπως είναι η τρέχουσα αμερικανική θέση. Ωστόσο, ο κινέζος ηγέτης δεν έχει δώσει καμία ένδειξη ότι θα «βοηθήσει» τον Βλαντίμιρ Πούτιν να αναζητήσει την ειρήνη, παρατηρεί ο Economist. Η ομάδα του Τραμπ διαμηνύει ότι δεν θα αλλάξει τη γραμμή της Ουάσιγκτον για την Ταϊβάν, τουλάχιστον για εμπορικούς λόγους, αν και οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στην Ασία γνωρίζουν καλά πόσο απρόβλεπτος μπορεί να γίνει ο πρόεδρος.

Αν υπάρξει συμφωνία που να καλύπτει τα εύκολα ζητήματα, δασμούς, λιμενικά τέλη, σόγια, TikTok, θα μπορούσε να ανοίξει ο δρόμος για επίσημη επίσκεψη του Τραμπ στην Κίνα στις αρχές του επόμενου έτους. Μόνο τότε, υποστηρίζει ο Economist, ίσως αγγιχθούν τα πιο δύσκολα ζητήματα. Μια προσωρινή παύση της έντασης, ωστόσο, θα μπορούσε να εξυπηρετήσει και τις δύο πλευρές: να δώσει στην Κίνα χρόνο να οργανώσει τη νέα πολιτική της για τις σπάνιες γαίες, και στις ΗΠΑ την ευκαιρία να σχεδιάσουν νέα μέτρα πίεσης, ίσως στους τομείς των αεροπορικών εξαρτημάτων ή του λογισμικού σχεδιασμού ημιαγωγών.

Η ιστορία, πάντως, δείχνει ότι τέτοιες «ανακωχές» μεταξύ των δύο ανταγωνιστών δύσκολα διαρκούν. Πολλές έχουν ήδη καταρρεύσει φέτος, ενώ η τελευταία μεγάλη εμπορική συμφωνία Τραμπ – Σι, το 2020, έμεινε στα χαρτιά. Μόλις πρόσφατα το Γραφείο του Αμερικανού Εκπροσώπου Εμπορίου ξεκίνησε νέα έρευνα για την «αποτυχία» της Κίνας να τηρήσει εκείνη τη συμφωνία. Ολα αυτά προμηνύουν ότι, όσο κι αν επιδειχθεί καλή διάθεση στη Σεούλ, οι βαθύτερες διαφορές ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και το Πεκίνο θα παραμείνουν άλυτες και εκρηκτικές.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News