Τέσσερις στις δέκα αξονικές τομογραφίες που διενεργούνται στην Ελλάδα δεν θα έπρεπε να έχουν γίνει. Διότι συνοδεύονται από ελλιπή ή και καθόλου τεκμηρίωση ως προς την καταλληλόλητά τους. Μια στις έξι (15,6%) είναι εντελώς ακατάλληλη!

Αυτό διαπιστώνει πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό European Radiology και η οποία κατατάσσει την Ελλάδα στην τελευταία θέση ως προς την επαρκή τεκμηρίωση των ενδείξεων για αξονική τομογραφία.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε 125 ιατρικά κέντρα επτά ευρωπαϊκών χωρών. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές έλεγξαν 6.734 ανώνυμες παραπομπές για αξονική τομογραφία στο Βέλγιο, τη Δανία, την Εσθονία, τη Φινλανδία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία και τη Σλοβενία.

Σε κάθε χώρα, δύο ακτινολόγοι βαθμολόγησαν ανεξάρτητα την καταλληλότητα κάθε εξέτασης χρησιμοποιώντας τις σχετικές κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ακτινολογικής Εταιρείας (ESR iGuide). Κατά μέσο όρο, από τις διενεργηθείσες αξονικές τομογραφίες, το 75% ήταν ενδεδειγμένες.

Ωστόσο η έρευνα κατέδειξε ότι στην Ελλάδα μόλις 58% των αξονικών τομογραφιών έχουν πλήρη τεκμηρίωση. Οι υπόλοιπες διενεργούνται χωρίς να είναι ενδεδειγμένες βάσει του κλινικού ερωτήματος (δηλαδή της υπό διερεύνηση πάθησης) και του ιστορικού των ασθενών. Στον δημόσιο τομέα, οι ενδεδειγμένες αξονικές έφτασαν το 72%, για να πέσουν στο 50% στον ιδιωτικό τομέα.

Ποσοστά μη ενδεδειγμένων αξονικών τομογραφιών καταγράφονται και στις υπόλοιπες έξι χώρες, με την Δανία να βρίσκεται στην καλύτερη θέση (μόνον 14% των τομογραφιών διενεργούνται με μερική ή καθόλου ένδειξη).

Οι μη ενδεδειγμένες αξονικές τομογραφίες θα ήταν… εντάξει εάν δεν εξέπεμπαν ακτινοβολία – που επηρεάζει αθροιστικά τους ασθενείς σε όλη τη ζωή τους – και εάν δεν κόστιζαν πολλά στο σύστημα περίθαλψης και στην τσέπη μας.

Μια αξονική τομογραφία κοστίζει στο δημόσιο 71,11 ευρώ με βάση το κρατικό τιμολόγιο. Στον ιδιωτικό τομέα, ο ΕΟΠΥΥ καλύπτει για μια αξονική από 35 έως 45 ευρώ περίπου.

Τι σημαίνει ενδεδειγμένη απεικόνιση

Για να καταλάβει κανείς τι σημαίνει ενδεδειγμένη αξονική τομογραφία, ειδικοί ακτινολόγοι δίνουν στο Protagon το εξής παράδειγμα: Εστω ότι προσέρχεται στο ιατρείο ασθενής που αναφέρει πονοκεφάλους και ο γιατρός συνταγογραφεί αξονική. Είναι αυτή η εξέταση κατάλληλη για τον συγκεκριμένο ασθενή; Εάν αναφέρει και άλλα συμπτώματα όπως ζάλη ή αν έχει προηγηθεί πτώση, ναι. Το ιστορικό του ασθενούς θα καθορίσει και το τι διερευνάται καθορίζει και τις κατάλληλες εξετάσεις.

Γιατί έχει σημασία η σωστή εξέταση

Στην Ελλάδα, όλοι οι γιατροί μπορούν να συνταγογραφήσουν σχεδόν κάθε διαθέσιμη εξέταση. Και πολλοί ασθενείς κρίνουν τον γιατρό από την… ποσότητα των εξετάσεων που θα τους γράψει.

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Ακτινολογικής Εταιρείας Αθανάσιος Χαλαζωνίτης ξεκαθαρίζει: «Ο καλός γιατρός δεν είναι αυτός που γράφει πολλές εξετάσεις αλλά εκείνος που θα γράψει τις κατάλληλες εξετάσεις, οι οποίες θα οδηγήσουν στην ορθή διάγνωση».

Υπό το πρίσμα όλων των παραπάνω, η ένωση των αρμόδιων αρχών ακτινοπροστασίας της Ευρώπης (Heads of the European Radiological Protection Competent Authorities – HERCA ) υλοποιεί πανευρωπαϊκή εκστρατεία ενημέρωσης με κεντρικό σύνθημα: «Επιλέγω την κατάλληλη απεικονιστική εξέταση για τον ασθενή μου!».

Η εκστρατεία υποστηρίζεται από 21 ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, με φορέα υλοποίησης την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) η οποία και είναι αρμόδια για την αδειοδότηση των ακτινολογικών εργαστηρίων στη χώρα. Στόχος είναι η ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών υγείας και του κοινού, για τη συνετή και ορθολογική διενέργεια ιατρικών απεικονιστικών εξετάσεων.

Η Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία συμμετέχει επίσης στην πρωτοβουλία αυτή, προωθώντας την ιατρικά κατάλληλη παραπομπή από τον κλινικό ιατρό (μέσω των διαγνωστικών πρωτοκόλλων), τη βελτιστοποίηση της απεικονιστικής πρακτικής (με την παρουσία ιατρού ακτινολόγου κατά τη διάρκεια της εξέτασης) και την προστασία του ασθενούς από την περιττή έκθεση σε ιοντίζουσα ακτινοβολία.

Τι πρέπει να ξέρεις για την ακτινοβολία στην απεικόνιση

Ο κ.Χαλαζωνίτης τονίζει ότι όλα τα ακτινολογικά εργαστήρια στη χώρα «είναι ασφαλή διότι αδειοδοτούνται από την ΕΕΑΕ η οποία ανανεώνει τις άδειες ανά τρία χρόνια».

Αναφέρει ακόμη, ότι τα πρωτόκολλα προληπτικού ελέγχου περιλαμβάνουν ακίνδυνες ακτινολογικές εξετάσεις (όπως η μαστογραφία που πρέπει να κάνουν όλες οι γυναίκες μια φορά τον χρόνο από τα 40 μέχρι τα 74).

Σύμφωνα με την ΕΕΑΕ, η ποσότητα ακτινοβολίας που δεχόμαστε από ιατρικές διαγνωστικές εξετάσεις και θεραπείες δεν υπόκειται σε όρια δόσης. Ο λόγος είναι ότι ο εξεταζόμενος ωφελείται άμεσα από την ιατρική πράξη.

Ωστόσο, η Επιτροπή είναι ξεκάθαρη: «Οι ιατρικές εξετάσεις με ακτινοβολίες πρέπει να είναι πάντα αιτιολογημένες, δηλαδή να έχει τεκμηριωθεί η αναγκαιότητα της εξέτασης και η χρησιμότητα του διαγνωστικού αποτελέσματος στη διαμόρφωση της θεραπείας και να έχουν εξετασθεί πιθανές εναλλακτικές εξετάσεις χωρίς ιοντίζουσες ακτινοβολίες (υπέρηχοι, μαγνητικές τομογραφίες κλπ).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News