Στην πλήρη απόρριψη των θέσεων της Λιβύης περί της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο προχώρησε, όπως αναμενόταν, η Αθήνα. Η ελληνική ρηματική διακοίνωση, σε απάντηση της αντίστοιχης κίνησης της 20ης Ιουνίου, αποδομεί το σκεπτικό της μεταβατικής κυβέρνησης της Τρίπολης, πίσω από το οποίο υποκρύπεται ουσιαστικά η Άγκυρα, στη βάση του οποίου επιχειρείται ο εγκλωβισμός της Ελλάδας στα χωρικά ύδατα των 6 ναυτικών μιλιών και ο αποκλεισμός των νησιών από τα δυνητικά κυριαρχικά δικαιώματα τους.
Η ελληνική απάντηση, η οποία κατατέθηκε κατόπιν εντατικών διαβουλεύσεων της αρμόδιας υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών με την πολιτική ηγεσία και τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της χώρας στα Ηνωμένα Έθνη, αποτυπώνει πλήρως τις θέσεις της Αθήνας στα ζητήματα διευθέτησης των θαλασσίων ζωνών, στη βάση των αρχών του Δικαίου της Θάλασσας και κόντρα στην πειρατική λογική που επιχειρεί να επιχειρεί να επιβάλει η Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο.
Από την πρώτη στιγμή της αντιπαράθεσης, στην Αθήνα εκτιμούσαν ότι η αιτία των σπασμωδικών κινήσεων της Λιβύης σχετίζεται με τη χάραξη των θαλάσσιων τεμαχίων «Κρήτη- 1» και «Κρήτη- 2» στα νότια του νησιού και ειδικά το ενδιαφέρον για έρευνα που επέδειξε η αμερικανική πετρελαϊκή εταιρεία Chevron. Σύμφωνα με την ελληνική προσέγγιση, τόσο η Τρίπολη, όσο κυρίως η Αγκυρα επιδιώκουν δια της δημιουργίας γεωπολιτικής αναταραχής να αποτρέψουν την πιθανή παρουσία της αμερικανικής εταιρείας στην περιοχή, η οποία θα δημιουργούσε, ευλόγως, νέα δεδομένα στην περιοχή.
Εξ ου και στο πρώτο σημείο της ρηματικής διακοίνωσης της Αθήνας επισημαίνεται ότι η προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού για έρευνες στα νότια της Κρήτης, αφορά θαλάσσια τεμάχια τα οποία βρίσκονται εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, στη βάση των αρχών του Δικαίου της Θάλασσας, και δεν θίγονται τα κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης. Επί τη ευκαιρία της συγκεκριμένης επιχειρηματολογία, η ελληνική πρωτεύουσα επαναλαμβάνει ότι η οριοθέτηση των οικοπέδων έχει γίνει στη βάση τόσο της μέσης γραμμής μεταξύ των δύο χωρών, όσο και σε αυτή της συμφωνίας Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου.
Αρα, η Ελλάδα προτάσσει τη νομιμότητα δια δύο διαφορετικών οδών: Από τη στιγμή που δεν υπάρχει διμερής συμφωνία, τότε ισχύει η λογική της μέσης γραμμής. Η δε οριοθέτηση μεταξύ Αθήνας και Καΐρου αποτελεί υπόδειγμα σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και των αρχών της καλής γειτονίας. Ειδικότερα όσον αφορά τη μέση γραμμή, υπογραμμίζοντας η Αθήνα ότι αυτή ορίζεται με βάση τις ηπειρωτικές και τις νησιωτικές ακτές, ουσιαστικά επαναλαμβάνει την πάγια, δομική θέση της περί του αναφαίρετου δικαιώματος των νησιών σε ΑΟΖ- υφαλοκρηπίδα, όπως προβλέπεται στο Δίκαιο της Θάλασσας.
Παραλλήλως, η Αθήνα απορρίπτει εν συνόλω τις προβλέψεις του τουρκολιβυκού μνημονίου, το οποίο μάλιστα χρησιμοποιείται στη λιβυκή ρηματική διακοίνωση ως όχημα παραβίασης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, καθώς το ανατολικό όριο του αποτυπώνεται ως θαλάσσιο σύνορο μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης. Στο κείμενο που κατατέθηκε στα Ηνωμένα Έθνη ξεκαθαρίζεται ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο δεν παράγει έννομα αποτελέσματα, ενώ αναδεικνύεται η θέση ότι είναι αδύνατο να αγνοούνται τα κυριαρχικά δικαιώματα νησιών όπως είναι η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα.
Οπως είχε επισημανθεί εξαρχής στο Protagon, στην Αθήνα πολλοί βλέπουν την αντιπαράθεση με τη Λιβύη ως ευκαιρία άσκησης πίεσης προς τη μεταβατική κυβέρνηση της Τρίπολης με τελικό στόχο την έναρξη συζητήσεων για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών. Αυτός ήταν άλλωστε και ο στόχος της επίσκεψης του κ. Γεραπετρίτη στη βορειοαφρικανική χώρα και δη στη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό Ντιμπεϊμπά. Τότε, παρά τις θεωρητικά καλές προθέσεις, το καθεστώς της Τρίπολης δεν έδειξε έμπρακτο ενδιαφέρον για τη σύσταση τεχνικών επιτροπών, διαμηνύοντας μάλιστα στην Αθήνα ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο αποτελεί νομικό τετελεσμένο για τη χώρα. Από την ελληνική πρωτεύουσα, δε, ξεκαθαρίστηκε ότι όσο υπάρχει στο τραπέζι η παράνομη συμφωνία Τρίπολης- Άγκυρας δεν πρόκειται να υπάρξει καμία ουσιαστική συζήτηση.
Παρά το γεγονός αυτό, η ελληνική κυβέρνηση μέσω άλλης ρηματικής διακοίνωσης προς το λιβυκό υπουργείο Εξωτερικών δηλώνει έτοιμη για διάλογο, ορίζοντας μάλιστα και τα μέλη της τεχνικής επιτροπής. Ουσιαστικά η Αθήνα πετάει τη μπάλα στην πλευρά της Τρίπολης, καλώντας την στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Δείχνει έτσι θετική διάθεση, αλλά και εκμεταλλεύεται την ευκαιρία να αναπτύξει διεθνώς τις θέσεις της περί των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο. Υπενθυμίζεται ότι οι μακρές συζητήσεις (2004- 2010) μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης διακόπηκαν όταν κατέρρευσε το καθεστώς Καντάφι, με την ελληνική πρωτεύουσα πάντως να μην φαίνεται τότε διατεθειμένη να κάνει το επόμενο βήμα.
Φυσικά, ουδείς μπορεί να παραγνωρίσει το γεγονός ότι το καθεστώς Ντιμπεϊμπά τελεί τους τελευταίους μήνες υπό πίεση στο εσωτερικό, με τις συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων φατριών στα περίχωρα της Τρίπολης να πληθαίνουν και τον λίβυο πρωθυπουργό να αναζητεί εναγωνίως επιβεβαίωση της διεθνούς στήριξης, εμφανιζόμενος πάντως αδύναμος να εγγυηθεί την πορεία της χώρας προς την ομαλότητα δια της διεξαγωγής ελεύθερων εκλογών. Όπως και αν έχει, η εικόνα που θέλει να μεταδώσει η Αθήνα είναι ότι ανεξαρτήτως των εξελίξεων στη Λιβύη, η ίδια είναι διατεθειμένη να συνομιλεί θεσμικά με όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.
