Η Γέφυρα Ερεσουντ, που συνδέει τη Δανία με τη Σουηδία είναι ένα τόσο μεγάλο ρυμοτομικό ορόσημο στη Σκανδιναβία, που έγινε μέχρι και πρωταγωνίστρια της πιο επιτυχημένης σκανδιναβικής αστυνομικής τηλεοπτικής σειράς της τελευταίας δεκαετίας. Φέτος γιορτάζει τα 25α της γενέθλια και τον τεράστιο αντίκτυπο που επέφερε στις επιχειρήσεις των δύο χωρών.
Η μεγαλύτερη γέφυρα που συνδέει οδικά και σιδηροδρομικά δύο χώρες της Ευρώπης ήταν στο επίκεντρο του σκανδιναβικού τηλεοπτικού νουάρ «The Bridge» του 2011, μια συμπαραγωγή Δανίας – Σουηδίας, με θέμα την ανακάλυψη ενός πτώματος στο σημείο των συνόρων των δύο χωρών, που πέφτει στη δικαιοδοσία των αστυνομικών αρχών και των δύο κρατών.
Η εμβληματική γέφυρα ενώνει την πρωτεύουσα της Δανίας, Κοπεγχάγη, με την σουηδική μεγαλούπολη του Μάλμε. Εγκαινιάστηκε το 1991 από τις κυβερνήσεις των δύο σκανδιναβικών χωρών ως μόνιμη σύνδεση κατά μήκος του θαλάσσιου στενού Ερεσουντ, όπως αναφέρει αφιέρωμα του BBC.
Στόχος της ήταν να κάνει τα ταξίδια μεταξύ των δύο χωρών ταχύτερα και ευκολότερα –καθώς μέχρι τότε οι μετακινήσεις στην περιοχή γίνονταν μόνο μέσω φέρι-μποτ, ή σύντομων πτήσεων– να βελτιώσει την περιφερειακή ένωση και να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη. Η κατασκευή της κόστισε 30 δισεκατομμύρια δανικές κορώνες (3,65 δισ. ευρώ) και κατασκευάστηκε σε πέντε χρόνια.
Σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα μετά την ολοκλήρωσή της, η σύνδεση παραμένει η μεγαλύτερη οδική και σιδηροδρομική γέφυρα στην ΕΕ, μήκους 16 χιλιομέτρων, συμπεριλαμβανομένου ενός τμήματος σήραγγας. Το ταξίδι επάνω της προσφέρει στους μετακινούμενους κινηματογραφική θέα στο νερό, ενώ οι γιγάντιοι μεταλλικοί πυλώνες της είναι τουλάχιστον εντυπωσιακοί.
Στατιστικά στοιχεία από το Ινστιτούτο Ερεσουντ, έναν ανεξάρτητο ερευνητικό οργανισμό της περιοχής, που δημοσιεύθηκαν τον περασμένο Μάιο, υπογραμμίζουν τον ευρύτερο αντίκτυπο που είχε η γέφυρα στις τάσεις των μεταφορών και των επιχειρήσεων. Οι διασυνοριακές μετακινήσεις έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 400% – αν και οι ακριβείς συγκρίσεις είναι δύσκολες, λόγω των μεταβαλλόμενων μεθόδων συλλογής δεδομένων.
Ο αριθμός των Σουηδών και των Δανών που μετακινούνται εκατέρωθεν της γέφυρας έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 60%. Επιπλέον, η σύνδεση έχει βοηθήσει χιλιάδες Σκανδιναβούς να ξεκινήσουν εκατέρωθεν επιχειρήσεις στην απέναντι πλευρά της γέφυρας. Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα στοιχεία, οι αντίστοιχες εταιρείες έχουν αυξηθεί κατά 73% από τα εγκαίνια της γέφυρας.
Η έρευνα του Ινστιτούτου Ερεσουντ δείχνει επίσης ότι πάνω από 100 επιχειρήσεις έχουν μεταφέρει τα σουηδικά κεντρικά –ή τα εξειδικευμένα– γραφεία τους στο Μάλμε από το άνοιγμα της γέφυρας, δημιουργώντας χιλιάδες νέες ευκαιρίες για εργασία στην πρώην βιομηχανική σουηδική πόλη. Σε αυτές περιλαμβάνονται τμήματα του ομίλου IKEA και της σουηδικής τράπεζας Ikano. Παράλληλα, μεγάλες δανέζικες φαρμακευτικές εταιρείες έχουν μεταφέρει εκεί τα κεντρικά γραφεία τους.
Η έρευνα του ινστιτούτου υποδηλώνει ότι, παράλληλα με τη βελτιωμένη πρόσβαση σε μια μεγαλύτερη δεξαμενή εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού και στις δύο πλευρές του στενού Ερεσουντ, το Μάλμε είναι ελκυστικό για τους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων λόγω της διαθεσιμότητας σύγχρονων γραφειακών χώρων σε νεόκτιστες περιοχές κοντά στους σιδηροδρομικούς σταθμούς του, καθώς και της εγγύτητας του με το διεθνές αεροδρόμιο της Κοπεγχάγης.
Η αυξημένη πρόσβαση σε εξειδικευμένο προσωπικό λόγω της σύνδεσης της γέφυρας, προσφέρει επίσης σημαντικό ρόλο στην προώθηση της καινοτομίας στην περιοχή. Στο Μάλμε έχουν αυξηθεί οι νεοφυείς επιχειρήσεις τεχνολογίας και βιοεπιστημών, με μια έρευνα του πανεπιστημίου Λουντ του 2022 να διαπιστώνει απότομη αύξηση στον αριθμό των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σε σχέση με το μέγεθος του πληθυσμού του.
Μια ξεχωριστή μελέτη του 2022 από το τμήμα Οικονομικών του πανεπιστημίου έδειξε ότι το εμπόριο μεταξύ Δανίας και Σουηδίας στην περιοχή είναι 25% υψηλότερο από ότι θα ήταν αν η γέφυρα δεν είχε κατασκευαστεί ποτέ. Η έρευνα του Ινστιτούτου Ερεσουντ δείχνει ρεκόρ στις μετακινήσεις με τρένο εντός του 2024 – με σχεδόν 41.000 διαδρομές την ημέρα.
Το συγκεκριμένο στατιστικό στοιχείο ανατρέπει μια πτώση που παρατηρήθηκε από την εποχή της πανδημίας, όταν οι συνοριακοί έλεγχοι και οι μειωμένες υπηρεσίες είχαν προκαλέσει σημαντικές διαταραχές. Ωστόσο, η αυξανόμενη δημοτικότητα των διασυνοριακών μετακινήσεων σημαίνει ότι ο υπερπληθυσμός αποτελεί πλέον πρόβλημα. Μεγαλύτερα «τρένα νέας γενιάς» αναμένεται να κυκλοφορήσουν μετά το 2030, ώστε να μειώσουν την υφιστάμενη πίεση.
Αλλά παρά την άνθηση των μετεγκαταστάσεων εταιρειών στο Μάλμε και τη φήμη της περιοχής για καινοτομία, τα στοιχεία του ινστιτούτου υποδηλώνουν παράλληλα ότι η σουηδική πόλη έχει ακόμη πολύ δουλειά μπροστά της για να ενθαρρύνει τις μετακινήσεις από τη Δανία. Πάνω από το 95% των επιβατών της γέφυρας ταξιδεύουν προς την αντίθετη κατεύθυνση – από το Μάλμε στην Κοπεγχάγη.
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι το κόστος της μεταφοράς μέσω της γέφυρας παραμένει υψηλό. Η τιμή ενός εισιτηρίου χωρίς επιστροφή με το τρένο από το κέντρο της Κοπεγχάγης προς το Μάλμε κοστίζει περίπου 15 ευρώ, ενώ η διέλευση με αυτοκίνητο κοστίζει περίπου 67 ευρώ – αν και υπάρχουν σημαντικές εκπτώσεις στα διόδια για τους τακτικούς ταξιδιώτες.
Παράλληλα, υπάρχουν ακόμα πολλά διοικητικά εμπόδια και για τους διασυνοριακούς εργαζόμενους, καθώς η Σουηδία και η Δανία έχουν διαφορετικά συστήματα σύνταξης, γονικών αδειών και επιδομάτων ανεργίας. Μια νέα συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών τέθηκε σε ισχύ τον περασμένο Ιανουάριο, με στόχο την απλούστευση των κανόνων φορολόγησης εισοδήματος για τους μετακινούμενους.
Αλλά παρά τις όποιες προκλήσεις, η γέφυρα παραμένει ένα διεθνές σύμβολο – τόσο για τη διασυνοριακή, όσο και για την περιφερειακή συνεργασία. Ενέπνευσε την Φεμαρνμπέλτ, μια νέα σήραγγα που κατασκευάζεται κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα μεταξύ Δανίας και Γερμανίας, με σκοπό να βελτιώσει τους δεσμούς της Σκανδιναβίας με την υπόλοιπη Ευρώπη, ενώ και η Φινλανδία σχεδιάζει κατασκευή γέφυρας ανάμεσα στην πόλη Βάασα και την Ούμεο, στη βόρεια Σουηδία.
Ολες αυτές οι σταθερές συνδέσεις γίνονται πιο σημαντικές μετά το ξέσπασμα του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, αλλά και την πρόσφατη ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο NATO, η οποία περιλαμβάνει δέσμευση για την παροχή βοήθειας σε άλλα κράτη-μέλη. Οι σουηδικές και οι δανικές αρχές συζητούν επίσης αρκετές πιθανές νέες διασυνοριακές συνδέσεις μεταξύ τους.
