Είναι, χωρίς υπερβολή, μία από τις σημαντικότερες ηθοποιούς της γενιάς της και της εποχής μας. Με πολλούς ρόλους ιστορικών γυναικών στο ενεργητικό της, με ένα Οσκαρ, πέντε Emmy και πολλαπλές άλλες διακρίσεις, η Ελεν Μίρεν, που στις 26 Ιουλίου έκλεισε τα 80 της χρόνια, είναι φτιαγμένη από το υλικό που γεννάει μύθους. Στην καλλιτεχνική διαδρομή της, που ξεκινάει ήδη από τη δεκαετία του 1960, μετράει ερμηνευτικές κορυφές, «παράσημα» και αρκετές ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες για την προσωπική ζωή και τους ρόλους της. Δύο από αυτές αποτελούν και τις «ελληνικές στιγμές» της.

Η γιαγιά και ο Τολστόι

Η οικογένειά της έχει ρωσικές ρίζες που χάνονται στον χρόνο και φτάνουν μέχρι τον 16^ο αιώνα. Ο Λέων Τολστόι, μάλιστα, αναφέρει στο «Πόλεμος και ειρήνη» τον «δόκιμο Μιρόνοφ»: αυτό ήταν το επίθετο των μακρινών συγγενών της στη Ρωσία, προτού καν έρθει στη ζωή ο πατέρας της Βασίλι Πέτροβιτς Μιρόνοφ. Το πραγματικό της όνομα, άλλωστε, ήταν Ελενα Λιντία Μιρόνοφ. Η οικογένεια το άλλαξε όταν η ίδια ήταν επτά ετών (μετά τη γέννησή της, δηλαδή, στο Λονδίνο). Η προγιαγιά της, εξάλλου, ήταν η κόμισσα Λιντία Αντρέεβα Καμένσκαγια, απόγονος του ήρωα των Ναπολεόντειων πολέμων Καμένσκι.

Γυμνή στον «Καλιγούλα»

Το 1979 συμμετέχει σε μια ταινία που δίχασε κοινό και κριτικούς για τον ρεαλισμό της και τον θόρυβο περί πορνογραφίας που την ακολουθεί μέχρι και σήμερα: τον «Καλιγούλα» του Τίντο Μπρας, όπου ο Μάλκολμ ΜακΝτάουελ υποδυόταν τον ρωμαίο αυτοκράτορα, περιττών λοιπών συστάσεων. Η Μίρεν υποδυόταν εκεί την Καισωνία, την οποία τραβούσε με χρυσή αλυσίδα ο μέλλων σύζυγός της. Αλλά πέρασε με το σπαθί της από τις «εξετάσεις» των κριτικών, παρ’ όλο που η ίδια είχε δηλώσει αργότερα ότι η συμμετοχή στα γυρίσματα «ήταν σαν να επισκέπτεσαι κάθε μέρα στρατόπεδο γυμνιστών». Και κάτι ακόμα: «Είχα αποφασίσει να πετάξω τα ρούχα μου για τις γυμνές σκηνές, γιατί έπρεπε να πληρώνω τον λογαριασμό της θέρμανσης».

Στη Ρόδο και στη Σύμη

Η ταινία «Το νησί του Πασχάλη», του Τζέιμς Ντίαρντεν, που βασιζόταν στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Μπάρι Ανσγουορθ, γυρίστηκε το 1987 στη Σύμη και στη Ρόδο (παρότι στο φιλμ κατονομάζεται ως το (φανταστικό) αιγαιοπελαγίτικο… Nisi). Στα δύο ελληνικά νησιά, λοιπόν, είχε έρθει τότε η Ελεν Μίρεν, καθώς υποδυόταν την αυστριακή ζωγράφο Λιντία (να το πάλι το πραγματικό της όνομα), την οποία ερωτεύονται ο πληροφοριοδότης του σουλτάνου Πασχάλης (Μπεν Κίνγκσλεϊ) και ο άγγλος αρχαιολόγος Αντονι Μπόουλς (Τσαρλς Ντανς).

Οι τρεις βασίλισσες

Σε διαφορετικές φάσεις της καριέρας της έχει υποδυθεί ιστορικές προσωπικότητες στο θέατρο και τον κινηματογράφο, από την Κλεοπάτρα έως τη Μεγάλη Αικατερίνη. Ανάμεσα στα υπαρκτά αυτά πρόσωπα και τρεις βασίλισσες της Αγγλίας. Την Ελισάβετ Α’ (1558-1603) στην ομότιτλη τηλεοπτική σειρά του Channel 4, την Ελισάβετ Β’ (1952-2022) στην ταινία «Η βασίλισσα», για την οποία κέρδισε το Οσκαρ, και τη Σαρλότ στην «Τρέλα του βασιλιά Γεωργίου» του Νίκολας Χάιτνερ.

Χίτσκοκ, Γκόλντα Μέιρ, Πατρίτσια Χάισμιθ

Το 2010 υποδύθηκε τη σύζυγο του Τολστόι (Κρίστοφερ Πλάμερ), Σοφία Αντρέεβνα, στον «Τελευταίο σταθμό» του Μάικλ Χόφμαν. Το 2012 ήταν η σειρά της συζύγου τού Αλφρεντ Χίτσκοκ, Αλμα Ρέβιλ, δίπλα στον Αντονι Χόπκινς, στην ταινία «Hitchcock», σε σκηνοθεσία Σάσα Τζερβάσι. Και το 2023 είχε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην κινηματογραφική βιογραφία της ισραηλινής πρωθυπουργού Γκόλντα Μέιρ, σε σκηνοθεσία Γκάι Νατίβ. Ο επόμενος σταθμός της περιλαμβάνει τη συγγραφέα Πατρίτσια Χάισμιθ στην ταινία «Switzerland», η οποία βρίσκεται σε φάση post production, σε σκηνοθεσία του διάσημου φωτογράφου Αντον Κόρμπιν.

«Φαίδρα» στην Επίδαυρο

Ηταν 10 Ιουλίου 2018 όταν η ουρά στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου δήλωνε πως η παράσταση που θα άρχιζε σε λίγο ήταν υψηλών προσδοκιών και απαιτήσεων. Το όνομα της Ελεν Μίρεν θα αρκούσε από μόνο του, αλλά μαζί με αυτό οι θεατές περίμεναν την παραγωγή της «Φαίδρας» του Ρακίνα από το Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας, στην ελεύθερη απόδοση του σπουδαίου Τεντ Χιουζ και σε σκηνοθεσία του Νίκολας Χάιτνερ.

Η ηθοποιός άντεξε όντως το βάρος των προσδοκιών, ερμηνεύοντας με καθαρό τρόπο τον ρόλο της, και κέρδισε ένα προσωπικό στοίχημα – όσο και αν η παράσταση ως συνολική πρόταση αντιμετωπίστηκε μάλλον με αμηχανία από τους θεατές. Η Μίρεν θυμήθηκε, μάλιστα, την ελληνική εμπειρία της το 2022 κατά τη βράβευσή της στην 28^η απονομή των βραβείων SAG, εξομολογούμενη προς τους ομότεχνούς της: «Πριν μερικά χρόνια είχα την πρόκληση να υποδυθώ τη Φαίδρα στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, περίπου 4.000 θέσεων. Και ενώ στεκόμουν σε εκείνο τον χώρο των 2.000 χρόνων ιστορίας, ένιωσα τα φαντάσματα όλων των αρχαίων ελλήνων περιπλανώμενων ηθοποιών. Ενιωσα τους φόβους τους, τον ιδρώτα τους, ένιωσα ένα με εκείνους. Με τους ηθοποιούς. Είστε εκπληκτικοί».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News