Ολοι ξέρουν ότι διεξάγεται κάθε χρόνο, λίγοι όμως, αν όχι ελάχιστοι, γνωρίζουν τι λέγεται και τι αποφασίζεται στην ετήσια συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, που φέτος πραγματοποιείται (από την περασμένη Δευτέρα) στα ενδότερα του ξενοδοχείου «Jingxi» του Πεκίνου, το οποίο ελέγχεται από τον στρατό και στο οποίο έχουν πρόσβαση μόνο κυβερνητικοί αξιωματούχοι και ανώτερα κομματικά στελέχη.

Επισήμως το αντικείμενο της συνεδρίασης είναι το νέο πενταετές (2026-2030) αναπτυξιακό πρόγραμμα της Κίνας, με τον Σι Τζινπίνγκ (ο οποίος εκτός από πρόεδρος της χώρας είναι και γ.γ. της κεντρικής επιτροπής του Κόμματος) να θέτει ως στόχο τα πρωτεία στους τομείς της τεχνολογικής καινοτομίας και της προηγμένης μεταποίησης. Τόσο ο κινέζος ηγέτης όσο και κορυφαίοι αξιωματούχοι του έχουν εκφράσει την πεποίθηση ότι η στρατηγική τους μπορεί να υπερισχύσει των δασμών και των ελέγχων των εξαγωγών που επιβάλλει ο Ντόναλντ Τραμπ.

«Κεκλεισμένων των θυρών, αυτή την εβδομάδα, οι κορυφαίοι αξιωματούχοι της Κίνας συνεδριάζουν στο Πεκίνο για να τελειοποιήσουν ένα σχέδιο με στόχο να διασφαλίσουν την ισχύ της χώρας σε έναν ταραγμένο κόσμο», γράφει ο Κρις Μπάκλεϊ των New York Times. «Αλλά δύο μεγάλα ερωτήματα πλανώνται πάνω από το μέλλον του κράτους, ακόμη και αν κανείς δεν τολμά να τα θέσει: για πόσον καιρό θα κυβερνά ο Σι Τζινπίνγκ και ποιος θα τον αντικαταστήσει όταν αποχωρήσει», συμπληρώνει ο αμερικανός δημοσιογράφος, ο οποίος καλύπτει την κινεζική πολιτική εδώ και περισσότερα από είκοσι χρόνια.

Ο Σι ηγείται της Κίνας εδώ και 13 χρόνια. Σε αυτό το διάστημα κατάφερε να συσσωρεύσει τεράστια εξουσία, περισσότερη από κάθε άλλο ηγέτη της Κίνας από τον Μάο και έπειτα, ενώ δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι σκέφτεται να αποχωρήσει σύντομα από τη θέση του.

Ωστόσο, όπως σημειώνει στο άρθρο του ο Κρις Μπάκλεϊ, «η πολυετής παραμονή του στην κορυφή θα μπορούσε, αν τύχει κακής διαχείρισης, να σπείρει τον σπόρο της αναταραχής», καθώς δεν έχει ούτε έναν άμεσο φυσικό διάδοχο ούτε σαφές χρονοδιάγραμμα για το χρίσμα κάποιου.

Και όσο ο Σι συνεχίζει να κυβερνά την Κίνα με σιδηρά πυγμή, τόσο αυξάνεται η αβεβαιότητα, καταρχάς για το ποιος θα αναλάβει την εξουσία εάν, για παράδειγμα, επιδεινωθεί η υγεία του, αλλά και όσον αφορά τη γραμμή (εξίσου σκληρή με του Σι ή διαφορετική) που θα ακολουθήσει ο όποιος διάδοχός του.

Ο πρόεδρος της Κίνας αντιμετωπίζει ένα δίλημμα που αντιμετωπίζουν σχεδόν όλοι οι αυταρχικοί ηγέτες με μακρά παραμονή στην εξουσία. Οπως συνοψίζεται στο δημοσίευμα των New York Times, η ανάδειξη ενός διαδόχου εγκυμονεί τον κίνδυνο δημιουργίας ενός αντίπαλου κέντρου εξουσίας, εξέλιξη που θα μπορούσε να αποδυναμώσει την απόλυτη κυριαρχία του.

Από την άλλη, όμως, πιθανή αποτυχία του να ορίσει έναν διάδοχο εν αναμονή θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την κληρονομιά του και να προκαλέσει ρήγματα στην πολιτική ελίτ της χώρας. Στα 72 του χρόνια, ο Σι Τζινπίνγκ θα πρέπει να αναζητήσει έναν πιθανό διάδοχο ανάμεσα σε πολύ νεότερους αξιωματούχους, οι οποίοι οφείλουν να αποδείξουν την αξία τους και να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του.

Εάν ο κινέζος πρόεδρος επέλεγε έναν διάδοχο, η πίστη του στον ίδιο αλλά και στην ατζέντα του θα ήταν ύψιστης σημασίας απαίτηση. Η άποψη του Σι ότι η ΕΣΣΔ έκανε ένα μοιραίο λάθος με τον μεταρρυθμιστή Μιχαήλ Γκορμπατσόφ είναι γνωστή εδώ και καιρό, ενώ μόλις την περασμένη Παρασκευή κατέδειξε για πολλοστή φορά ότι δεν ανέχεται καμία απιστία, με τη στρατιωτική ηγεσία της χώρας να ανακοινώνει ότι παύθηκαν οριστικά εννέα ανώτατοι αξιωματικοί, οι οποίοι διώκονται με κατηγορίες για διαφθορά και κατάχρηση εξουσίας.

«Ο Σι σχεδόν σίγουρα κατανοεί τη σημασία της διαδοχής, αλλά αντιλαμβάνεται επίσης ότι είναι απίστευτα δύσκολο να ορίσει  έναν διάδοχο χωρίς να υπονομεύσει τη δική του εξουσία», δήλωσε ο Νιλ Τόμας, εταίρος του Asia Society Policy Institute με ειδίκευση στην Κίνα. «Οι άμεσες πολιτικές και οικονομικές κρίσεις που αντιμετωπίζει θα μπορούσαν να καταλήξουν να υπερισχύουν της προτεραιότητας για  εφαρμογή ενός σχεδίου διαδοχής».

Οι εικασίες για το μέλλον του Σι αποτελούν, φυσικά, ταμπού στην Κίνα, και οι όποιες ελάχιστες διαρροές –παρά τοποθετήσεις– λογοκρίνονται: μόνο μια χούφτα αξιωματούχων θα μπορούσαν να γνωρίζει τι σκέφτεται ο κινέζος ηγέτης για το ζήτημα.

Θεωρητικά, το συνέδριο αυτής της εβδομάδας θα μπορούσε να προσφέρει ένα παράθυρο στην επόμενη γενιά κινέζων ηγετών εάν ο Σι επέλεγε να αναδείξει νεότερους αξιωματούχους, τοποθετώντας τους σε πιο εξέχουσες θέσεις. Αλλά πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι θα καθυστερήσει τυχόν σημαντικές κινήσεις, τουλάχιστον μέχρι την έναρξη της (πιθανής) τέταρτης πενταετούς θητείας του το 2027.

Ο Σι Τζινπίνγκ γνωρίζει από πρώτο χέρι πώς οι αγώνες διαδοχής μπορούν να κλονίσουν το Κομμουνιστικό Κόμμα. Ο πατέρας του, ανώτερος αξιωματούχος, είχε εκδιωχθεί από τον ίδιο τον Μάο. Ως τοπικός αξιωματούχος κατά τις μαζικές διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας το 1989, ο Σι είδε με τα ίδια του τα μάτια πώς οι διαιρέσεις στην κορυφή οδήγησαν τη χώρα σε μια περίοδο πολιτικής αναταραχής. Τελικά, ο μεταρρυθμιστής Ντενγκ Σιαοπίνγκ απέλυσε τον γενικό γραμματέα του κόμματος Ζάο Ζιγιάνγκ και εγκατέστησε έναν νέο διάδοχο, τον Ζιανγκ Ζεμίν.

«Ειδικά ως κάποιος που αφιερώνει τόσο πολύ χρόνο μελετώντας τα διδάγματα των δυναστικών κύκλων της Κίνας και την ιστορία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ενωσης, ο Σι γνωρίζει ότι η διαδοχή είναι ένα σημαντικό ζήτημα που πρέπει να αναλογιστεί», δήλωσε ο Κρίστοφερ Τζόνσον, πρόεδρος της China Strategies Group, μιας εταιρείας παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών, και πρώην αξιωματούχος των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών με ειδίκευση στην Κίνα.

Πάντως προς το παρόν ο Σι Τζινπίνγκ δείχνει πεπεισμένος ότι η ισχύς και η περαιτέρω άνοδος της Κίνας εξαρτάται από τη συνέχιση της εξουσίας του. Παρέκαμψε το παράδειγμα της ομαλής αποχώρησης και διαδοχής που έθεσε ο προκάτοχός του Χου Ζιντάο και κατάργησε το όριο των δύο προεδρικών θητειών το 2018, επιτρέποντας στον εαυτό του να παραμείνει στη θέση του επ’ αόριστον ως επικεφαλής του κόμματος, του κράτους και του στρατού.

Αλλά κάθε χρόνο που ο Σι παραμένει στην εξουσία γίνεται ολοένα πιο δύσκολο να βρεθεί ένας διάδοχος που να είναι αρκετά νέος ώστε να κυβερνήσει επί δεκαετίες και αρκετά έμπειρος για να μπορεί να ασκεί την εξουσία στη σκιά του νέου «μεγάλου τιμονιέρη» της Κίνας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News