Για όσους τον παρακολούθησαν, παραμένει ανεξίτηλος. Για όσους δεν τον ξέρουν, είναι μια ιστορία που μοιάζει απίστευτη αλλά είναι αληθινή. Ο αγώνας πυγμαχίας που έγινε πριν από πενήντα χρόνια στη Μανίλα, εκείνο το πνιγηρό πρωινό της 1ης Οκτωβρίου 1975, δεν ήταν απλώς μια αναμέτρηση για τον παγκόσμιο τίτλο βαρέων βαρών.
Hταν ένα ματς που ολόκληρος ο κόσμος περίμενε με κομμένη ανάσα, μια δοκιμασία ψυχής και σώματος που έμοιαζε περισσότερο με αρχαία τραγωδία παρά με αθλητικό γεγονός. Σε μια εποχή που μοιάζει τόσο μακρινή κι όμως δεν είναι…
Οι δυο αντίπαλοι, ο Μοχάμεντ Αλι και ο Τζο Φρέιζερ, τότε 33 και 31 ετών αντίστοιχα, είχαν ήδη γράψει Ιστορία στο μποξ, αλλά αυτός ο αγώνας υποσχόταν να υπερβεί κάθε προηγούμενο. Ο Τύπος είχε ήδη βαφτίσει τη μάχη «Thrilla in Manila» (Θρίλερ στη Μανίλα), μια φράση που αντανακλούσε την αγωνία, τη βία και την επική διάσταση του γεγονότος. Ηταν η σύγκρουση δύο γιγάντων, στην οποία αμφότεροι βρίσκονταν στα καλύτερά τους.
Δύο κόσμοι συγκρούονται στο ρινγκ
Το «Thrilla in Manila» δεν ήταν απλώς ένας αθλητικός αγώνας· ήταν το απόσταγμα μιας ολόκληρης εποχής. Στα μέσα της δεκαετίας του ’70, οι ΗΠΑ προσπαθούσαν να επουλώσουν τις πληγές του πολέμου στο Βιετνάμ και να αντιμετωπίσουν το έντονο φυλετικό χάσμα στο εσωτερικό τους. Ο Μοχάμεντ Αλι είχε ήδη γίνει σύμβολο αντίστασης: είχε αρνηθεί να στρατευτεί στον πόλεμο, χάνοντας για χρόνια την άδεια πυγμαχίας του και ρισκάροντας την καριέρα του. «Δεν έχω καμία διαμάχη με τους Βιετκόνγκ», είχε δηλώσει, και αυτό τον μετέτρεψε σε φωνή εκατομμυρίων νέων που αμφισβητούσαν τις επιλογές της αμερικανικής κυβέρνησης.
Ο αντίπαλος του Αλι, ο Τζο Φρέιζερ, δεν ήταν μόνον ένας πολύ σκληρός πυγμάχος· ήταν και το «αντίπαλο αφήγημα». Παιδί φτωχής αγροτικής οικογένειας, ενσάρκωνε για πολλούς την εικόνα του «απλού Αμερικανού» που παλεύει με πείσμα και σιωπηλή αποφασιστικότητα. Η αντιπαλότητά τους ξεπέρασε τα όρια του ρινγκ: ο Αλι, με τις πύρινες δηλώσεις του και το χαρισματικό στιλ του, προσωποποιούσε την αμφισβήτηση και την κοινωνική ανατροπή. Ο Φρέιζερ συμβόλιζε τις παραδοσιακές αξίες της αντοχής, της πειθαρχίας και της εργατικότητας.
Η επιλογή της Μανίλα, επίσης, δεν ήταν τυχαία. Ο δικτάτορας Φερδινάντο Μάρκος και η σύζυγός του Ιμέλντα ήθελαν να προβάλουν τις Φιλιππίνες στη διεθνή σκηνή, ξέροντας ότι ο αγώνας ήταν παγκόσμιο θέαμα. Ετσι, το ρινγκ δεν ήταν μόνο το πεδίο αντιπαράθεσης δύο θρύλων, αλλά και η σκηνή όπου συγκρούονταν διαφορετικοί κόσμοι: η πολιτική και η κοινωνία, η Δύση και η Ανατολή, η παράδοση και η αμφισβήτηση.
Πριν από το «Thrilla in Manila», ο Φρέιζερ είχε ήδη κερδίσει τον Αλι στον πρώτο ιστορικό αγώνα τους, το 1971, γνωστό ως «Fight of the Century» (Ο Αγώνας του Αιώνα), με ομόφωνη απόφαση των διαιτητών. Η ήττα αυτή είχε αφήσει βαθιά σημάδια στον Αλι. Ο αγώνας στη Μανίλα σήμαινε γι’ αυτόν κάτι περισσότερο από τίτλο ή δόξα· ήταν μια ευκαιρία να πάρει πίσω το αίμα του, να αποδείξει στον κόσμο και στον εαυτό του ότι κανείς δεν θα τον υποτιμούσε ξανά, και ότι η νίκη του πρώτου αγώνα ήταν μόνο μια προσωρινή επικράτηση του αντιπάλου.
Η προσμονή του κόσμου ήταν απίστευτη. Χιλιάδες θεατές είχαν κατακλύσει το Araneta Coliseum, ενώ εκατομμύρια παρακολουθούσαν από την τηλεόραση σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Οι φανατικοί οπαδοί των δύο πρωταθλητών ήξεραν ότι δεν επρόκειτο για απλό αγώνα· επρόκειτο για δοκιμασία ανθρώπινων ορίων. Κάθε βήμα τους προς το ρινγκ συνοδευόταν από χειροκροτήματα, κραυγές, αλλά και μια σιωπηλή αναγνώριση ότι αυτό που θα ακολουθούσε θα έμενε στην Ιστορία.
Η «χορογραφία» της βίας
Ο Μοχάμεντ Αλι ήταν ο αέρινος στρατηγός του ρινγκ, γνωστός για το στιλ του «float like a butterfly, sting like a bee» («κίνηση πεταλούδας, τσίμπημα μέλισσας»). Συνδύαζε ταχύτητα, ευλυγισία και ασταμάτητη κίνηση, αποφεύγοντας γροθιές και κάνοντας επιθέσεις με εκρηκτικά χτυπήματα ακριβείας. Το παιχνίδι του βασιζόταν στην τακτική, την ψυχολογική πίεση και την ικανότητα να κουράζει τον αντίπαλο.
Ο Τζο Φρέιζερ, αντιθέτως, ήταν αμείλικτα επιθετικός. Το στιλ του ήταν σωματικό και βάναυσα αποτελεσματικό, βασιζόμενο στην πανίσχυρη αριστερή γροθιά του, την ασταμάτητη πίεση προς τον αντίπαλο και την απίστευτη αντοχή του. Δεν σταματούσε ούτε στιγμή να επιτίθεται, εξαντλώντας τον αντίπαλο γύρο με γύρο.
Η ζέστη εκείνης της μέρας ήταν σχεδόν αφύσικη. Ο αέρας βάραινε στους ώμους τους σαν πέτρα, και κάθε ανάσα έμοιαζε σαν να κατάπιναν φωτιά.
Οι πρώτοι γύροι κύλησαν σαν πρόλογος βίας: ο Αλι, με την αλαζονεία του αυτοκράτορα που ξέρει ότι τον παρακολουθεί όλος ο κόσμος, γλιστρούσε γύρω από τον Φρέιζερ, εκτοξεύοντας γροθιές σαν λόγχες. Ο Φρέιζερ, όμως, δεν ήταν ένας απλός αντίπαλος. Ηταν ένας εργάτης του ρινγκ, πεισματάρης και αλύγιστος, που βύθιζε κάθε τόσο την αριστερή γροθιά του σαν σφυρί στα πλευρά και στο σαγόνι του Αλι.
Κάθε γύρος που περνούσε ήταν σαν να σφίγγει μια αόρατη θηλιά γύρω από τους δύο πυγμάχους. Οι γροθιές αντηχούσαν εφιαλτικά στην αρένα, τα σώματα ήταν ιδρωμένα και καλυμμένα με αίμα, τα πρόσωπα παραμορφωμένα από την κούραση και τα χτυπήματα. Τα βλέμματά τους παρέμεναν καρφωμένα το ένα στο άλλο, γεμάτα μίσος αλλά και σεβασμό. Ο ρυθμός γινόταν όλο και πιο απάνθρωπος, και το ρινγκ είχε μετατραπεί σε μια ιδιότυπη αίθουσα βασανιστηρίου.
Στον όγδοο και τον ένατο γύρο, ο Φρέιζερ έσφιξε τον κλοιό, γαντζώθηκε πάνω στον αντίπαλό του και έσπασε την άμυνά του με αλλεπάλληλα uppercuts. Για μια στιγμή, φάνηκε πως ο Αλι θα λυγίσει. Εκείνος, στάθηκε όρθιος.
Στον δέκατο τέταρτο γύρο, ο Αλι μάζεψε όσες δυνάμεις τού είχαν απομείνει και χτύπησε τον Φρέιζερ με μια βροχή από γροθιές. Το κεφάλι του Φρέιζερ τιναζόταν πίσω ξανά και ξανά, μα εκείνος δεν έπεφτε. Ο κόσμος κρατούσε την ανάσα του. Ο Αλι, εξουθενωμένος, θα πει αργότερα: «Ηταν το πιο κοντινό πράγμα στον θάνατο που έζησα ποτέ».
#OTD in 1975, @MuhammadAli defeated Joe Frazier in ‘The Thrilla in Manila’ 🐐 pic.twitter.com/xDIHV0LHlz
— Top Rank Boxing (@trboxing) October 1, 2022
Πριν χτυπήσει το καμπανάκι για τον δέκατο πέμπτο γύρο, ο προπονητής του Φρέιζερ, Εντουαρντ Φουτς, σήκωσε το χέρι και σταμάτησε τον αγώνα. Το πλήθος συγκλονίστηκε. Η νίκη είχε κατακτηθεί, αλλά όχι με τον τρόπο που θα περίμενε κανείς: ο Μοχάμεντ Αλι ανακηρύχθηκε νικητής του «Thrilla in Manila», με το σώμα του τσακισμένο από τη μάχη και μια νίκη τόσο θριαμβευτική όσο και τραγική.
Μετά τον αγώνα, ο Αλι παραδέχτηκε: «Ο Φρέιζερ είναι ο πιο σκληρός άνθρωπος που πάλεψε ποτέ μαζί μου. Αν δεν είχε σταματήσει ο προπονητής του, εγώ δεν θα μπορούσα να συνεχίσω». Ο Φρέιζερ, από την πλευρά του, δήλωσε: «Εδωσα ό,τι είχα. Δεν έπεσα. Αυτό τα λέει όλα». Ο Τύπος της εποχής έγραψε ότι ο αγώνας ήταν «ένα έπος βίας και αντοχής», και ότι η Μανίλα είχε γίνει το θέατρο μιας ανθρώπινης τραγωδίας που ταυτόχρονα ήταν και ύμνος στην επιμονή.
Το «Thrilla in Manila» θεωρείται μια μοναδική στιγμή στην ιστορία του αθλητισμού όχι μόνο για τη σκληρότητα και την ένταση του αγώνα, αλλά και για την υπέρβαση των ορίων της ανθρώπινης αντοχής, την προσμονή και την αγωνία του κόσμου, και τη βαθιά αλληλουχία σεβασμού και μίσους μεταξύ των δύο αντιπάλων.
Η υστεροφημία του Αλι βγήκε ενισχυμένη, όχι μόνο ως αθλητή αλλά και ως παγκόσμιου συμβόλου αντίστασης και υπέρβασης. Ο Φρέιζερ, παρότι ηττημένος, κέρδισε τον σεβασμό όλων, αποδεικνύοντας ότι η αξία ενός αθλητή δεν μετριέται μόνο με τίτλους, αλλά και με το πόσα μπορεί να αντέξει.
Πενήντα χρόνια μετά, η μάχη στη Μανίλα συνεχίζει να μνημονεύεται σε ντοκιμαντέρ, βιβλία και αφηγήσεις ως ο πιο σκληρός αγώνας που διεξήχθη ποτέ. Είναι η στιγμή όπου η αθλητική Ιστορία συναντά την ανθρώπινη: η απόδειξη ότι μερικές φορές η αναμέτρηση δύο σωμάτων μπορεί να φωτίσει κάτι βαθύτερο. Το κουράγιο, την αντοχή και τη δύναμη της ψυχής.
